ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

1.  Σχήμα ασύνδετο

Συνδέονται  χωρίς σύνδεσμο .  Μπαίνουν η μια πρόταση δίπλα στην άλλη με κόμματα.

☺ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

     Χόρευαν, πηδούσαν, τάραζαν τον κόσμο από τις φωνές.

2.  Παρατακτική σύνδεση

Η σύνδεση αυτή των προτάσεων λέγεται  παρατακτική  ( ή  κατά παράταξη ), γιατί μ’ αυτήν παρατάσσονται, δηλαδή τοποθετούνται ισοδύναμες προτάσεις

η μια δίπλα στην άλλη.

● Όταν λέμε ότι συνδέονται ισοδύναμες προτάσεις, εννοούμε ότι συνδέονται

    κύριες με κύριες ή δευτερεύουσες με δευτερεύουσες.

3.  Υποτακτική σύνδεση

Η σύνδεση αυτή των προτάσεων λέγεται υποτακτική, γιατί μ’ αυτήν υποτάσ-

σονται η μία στην άλλη, δηλαδή οι δευτερεύουσες προτάσεις εξαρτώνται από

τις κύριες.

● Στην υποτακτική σύνδεση οι προτάσεις είναι ανόμοιες ,  δηλαδή η μία είναι

    κύρια και η άλλη δευτερεύουσα.

● Στην υποτακτική σύνδεση από μία ή περισσότερες κύριες, εξαρτώνται μία ή

    περισσότερες  δευτερεύουσες .  Μερικές φορές όμως υπάρχει  περίπτωση μια

    δευτερεύουσα  πρόταση  να εξαρτάται από μια άλλη δευτερεύουσα ,  η οποία

    συνδέεται υποτακτικά με την κύρια.

   Παράδειγμα:  Έφτασε νύχτα,   γιατί ήταν πολύ αργά,   όταν ξεκίνησε .

                                κύρια                   δευτερεύουσα            δευτερεύουσα

Στο παραπάνω παράδειγμα η δευτερεύουσα πρόταση όταν ξεκίνησε εξαρτάται από τη δευτερεύουσα πρόταση γιατί ήταν πολύ αργά και όχι από την κύρια.

  

Παρατακτική σύνδεση

Στην παρατακτική σύνδεση χρησιμοποιούνται για τη σύνδεση των προτάσεων

παρατακτικοί σύνδεσμοι.  Παρατακτικοί σύνδεσμοι είναι οι εξής:

1. Συμπλεκτικοί                  π.χ. :  Ούτε μιλούσε ούτε έγραφε.

2. Αντιθετικοί                     π.χ. :  Πονούσε πολύ, αλλά δεν έλεγε τίποτα.

3. Διαχωριστικοί                 π.χ. :  Όλη μέρα έγραφε ή διάβαζε ολομόναχος.

4. Συμπερασματικοί           π.χ. :  Του το είπα πολλές φορές· επομένως είναι

                                                        αδικαιολόγητος. (εδώ χρησιμοποιείται συ-

                                                                                     νήθως η άνω τελεία)

                                             Παρατηρήσεις

1.  Η πιο συχνή χρήση αυτής της σύνδεσης γίνεται με τους συμπλεκτικούς

     συνδέσμους και η πιο σπάνια με τους συμπερασματικούς.

2.  Οι παρατακτικοί σύνδεσμοι συνδέουν όμοιες προτάσεις.

     α. Κύριες με κύριες.

    ☺ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

    Του έκανε διάφορες ερωτήσεις          και          αυτός απάντησε.

                        κύρια                            σύνδεσμος                κύρια

     β. Δευτερεύουσες με δευτερεύουσες.

    ☺ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

     Όταν έβλεπε                ή                   όταν άκουγε ανθρώπους, κρυβόταν.

    δευτερεύουσα           σύνδεσμος                                  δευτερεύουσα

3.  Οι αντιθετικοί σύνδεσμοι αν και, ενώ, μολονότι είναι υποτακτικοί και

     όχι παρατακτικοί σύνδεσμοι.

4.  Ο σύνδεσμος ώστε είναι συμπερασματικός ( παρατακτικός ) μόνο όταν

     βρίσκεται μετά από τελεία ή μετά από άνω τελεία στην αρχή της δεύτε-

     ρης  πρότασης και την συνδέει παρατακτικά με την πρώτη .  Και οι δύο

     προτάσεις σ’ αυτή την περίπτωση είναι κύριες.

     ( π.χ.  Θα παίξουν μαζί; Ώστε είναι φίλοι πάλι; )

     Όταν το ώστε βρίσκεται μετά από κόμμα, είναι αποτελεσματικός (υπο-

     τακτικός ) σύνδεσμος και συνδέει κύρια με δευτερεύουσα πρόταση.

     ( π.χ.  Είναι τόσο καλός άνθρωπος, ώστε τον αγαπούν όλοι. )

Υποτακτική σύνδεση

Υποτακτική σύνδεση προτάσεων έχουμε με τους υποτακτικούς συνδέσμους

με το  να ,  με αναφορικές  ή  ερωτηματικές αντωνυμίες  και  με  αναφορικά  ή

ερωτηματικά επιρρήματα, που εισάγουν δευτερεύουσες προτάσεις.

Οι δευτερεύουσες προτάσεις διακρίνονται σε :

1. Ειδικές

Ειδικές λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται (αρχίζουν) με

τους ειδικούς συνδέσμους     ότι ,   πως ,   που    .

►  Στις ειδικές προτάσεις δε βάζουμε κόμμα.

π.χ.   Ο Γιώργος είπε          ότι θα διαβάσει το απόγευμα.

                κύρια                        δευτερεύουσα αιτιολογική

2. Αιτιολογικές

Αιτιολογικές λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με τους

αιτιολογικούς συνδέσμους    γιατί ,   επειδή ,   αφού ,   που    .  

►  Στις αιτιολογικές προτάσεις βάζουμε κόμμα.

π.χ.   Ο Νίκος λυπήθηκε ,         γιατί δεν ήρθαν οι φίλοι του.

                 κύρια                            δευτερεύουσα αιτιολογική    

3. Τελικές

Τελικές٭ (ή του σκοπού) λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγο-

νται με τους τελικούς συνδέσμους     να ,   για να    .

٭ Από το τέλος που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει σκοπός.

►  Στις τελικές προτάσεις ,  όταν αρχίζουν με το  για να  βάζουμε κόμμα ,

      όταν όμως αρχίζουν με το  να  δε βάζουμε κόμμα.

π.χ.   Έτρεχε γρήγορα ,         για να μη χάσει το τρένο.

                κύρια                         δευτερεύουσα τελική

         Η Δήμητρα πήγε         να φέρει το βιβλίο της.   (= για να φέρει)

                κύρια                        δευτερεύουσα τελική

Σημείωση:  Δεν πρέπει να μπερδεύουμε τις τελικές προτάσεις που αρχίζουν με το να με τις βουλητικές προτάσεις που επίσης αρχίζουν με το να. Οι τελικές προτάσεις εισάγονται κυρίως με το σύνδεσμο για να  και, όταν εισάγονται με το σύνδεσμο να, αυτός μπορεί να αντικατασταθεί με το για να .

π.χ.       Τελική :   Ήρθα να δουλέψω    ή    Ήρθα, για να δουλέψω

             Βουλητική :   Θέλω να δουλέψω    ( δε λέγεται όμως:  θέλω για να δουλέψω )

   

     

 4. Διστακτικές

Διστακτικές ( ή ενδοιαστικές )  λέγονται οι  δευτερεύουσες  προτάσεις  που

εισάγονται με τους διστακτικούς συνδέσμους     μη(ν) ,   μήπως    .

►  Στις διστακτικές προτάσεις δε βάζουμε κόμμα.

π.χ.    Ανησυχώ           μήπως το ξεχάσεις.

            κύρια           δευτερεύουσα διστακτική

5. Χρονικές

Χρονικές  λέγονται  οι  δευτερεύουσες  προτάσεις  που  εισάγονται  με τους

χρονικούς συνδέσμους  όταν ,  σαν ,  ενώ ,  αφού,  μόλις ,  πριν ,  πριν να ,

προτού ,  καθώς ,  όποτε ,  αφότου ,  ώσπου ,  όσο που ,  ωσότου ,  άμα  .

►  Στις χρονικές προτάσεις βάζουμε κόμμα.

π.χ.    Έκαναν ησυχία ,       όταν μπήκε ο δάσκαλος στην τάξη.

                 κύρια                              δευτερεύουσα χρονική

6. Αποτελεσματικές  (ή συμπερασματικές)

Αποτελεσματικές  (ή  συμπερασματικές)  λέγονται οι δευτερεύουσες προ-

τάσεις που εισάγονται με τους αποτελεσματικούς συνδέσμους  ώστε,  που,

με το σύνδεσμο να ή με εκφράσεις που χρησιμοποιούνται ως αποτελεσμα-

τικοί σύνδεσμοι  (ώστε να ,  που να ,  για να  κτλ.)

►  Στις αποτελεσματικές προτάσεις βάζουμε κόμμα.

π.χ.    Μιλά πολύ σιγά ,                  ώστε μόλις ακούγεται.

                  κύρια                        δευτερεύουσα αποτελεσματική

          Δεν είναι ανόητος ,                    να τα πει όλα.    (=  ώστε να τα πει όλα)

                  κύρια                        δευτερεύουσα αποτελεσματική

          Δεν είναι τόσο ψηλός ,            για να το φτάσει.    (= ώστε να το φτάσει)

                 Κύρια                        δευτερεύουσα αποτελεσματική

Σημείωση :  Ο σύνδεσμος  ώστε  χρησιμοποιείται και ως παρατακτικός σύνδεσμος (συμπερασματικός) , στην αρχή μιας περιόδου ή μιας ημιπεριόδου  (μετά δηλ. από τελεία ή άνω τελεία), και εισάγει τότε κύρια πρόταση.

 7. Υποθετικές

Υποθετικές  λέγονται  οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με τους

υποθετικούς συνδέσμους    αν ,   εάν ,   σαν ,   άμα    .

►  Στις υποθετικές προτάσεις βάζουμε κόμμα.

π.χ.    Θα προλάβαινες ,            αν ξεκινούσες πιο νωρίς.

                  κύρια                           δευτερεύουσα υποθετική

8. Εναντιωματικές

Εναντιωματικές λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με

τους αντιθετικούς συνδέσμους     αν και ,   ενώ ,   μολονότι    .

►  Στις εναντιωματικές προτάσεις βάζουμε κόμμα.

π.χ.    Αποφάσισα να πάω ,           αν και δεν είχα καθόλου όρεξη.

                    κύρια                              δευτερεύουσα εναντιωματική

9. Βουλητικές

Βουλητικές٭ λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με το

να και συμπληρώνουν την έννοια ενός ρήματος , το οποίο σημαίνει  θέλω,

μπορώ, παρακαλώ, εύχομαι, δέχομαι, αναγκάζομαι  κ.ά.

٭ Από το ρήμα βούλομαι που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει θέλω.

►  Στις βουλητικές προτάσεις δε βάζουμε κόμμα.

π.χ.    Θέλω                     να έρχεσαι στην ώρα σου.

          κύρια                          δευτερεύουσα βουλητική

Βουλητική πρόταση  ως υποκείμενο παίρνουν απρόσωπα ρήματα  ή απρόσωπες εκφράσεις που έχουν σημασία παρόμοια με τη σημασία των προηγούμενων ρημάτων (θέλω, μπορώ κτλ.), όπως :  πρέπει, χρειάζεται, απαγορεύεται, συμβαίνει, είναι ανάγκη, είναι ντροπή, είναι φυσικό, είναι δυνατό, είναι καλύτερα κτλ.

π.χ.     Πρέπει                   να είσαι πιο προσεκτικός.

            κύρια                         δευτερεύουσα βουλητική

Σημείωση:  Δεν πρέπει να μπερδεύουμε τις τελικές προτάσεις που αρχίζουν με το να με τις βουλητικές προτάσεις που επίσης αρχίζουν με το να. Οι τελικές προτάσεις εισάγονται κυρίως με το σύνδεσμο για να  και, όταν εισάγονται με το σύνδεσμο να, αυτός μπορεί να αντικατασταθεί με το για να .

π.χ.       Τελική :   Ήρθα να δουλέψω    ή    Ήρθα, για να δουλέψω

             Βουλητική :   Θέλω να δουλέψω    ( δε λέγεται όμως:  θέλω για να δουλέψω )

10. Αναφορικές προτάσεις  

Αναφορικές  λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με :

1)  Κάποια αναφορική αντωνυμία :      που ,    ό,τι

                                                              ο οποίος ,   η οποία ,   το οποίο

                                                              όποιος ,   όποια ,   όποιο

                                                              όσος ,   όση ,   όσο

π.χ.    Έχασα το βιβλίο,              που μου χάρισες.   (= το οποίο μου χάρισες)

                 κύρια                     δευτερεύουσα αναφορική

2)  α. Κάποιο αναφορικό επίρρημα :     όπου ,   όπως ,    όσο ,    που ,

                                                               καθώς ,    σαν να

π.χ.    Πήγαινε  όπου σε στείλουν.

          Μπήκα κρυφά στο σαλόνι,  που έπαιζε πιάνο η νονά.  (=όπου έπαιζε…)

          Θα γίνουν όλα  καθώς τα συμφωνήσαμε.   (= όπως τα συμφωνήσαμε)

           Πετάχτηκε  σαν να τον τσίμπησε μύγα.  (= όπως θα πεταγόταν, αν τον

                                                                                     τσιμπούσε μύγα)

     β. Σπάνια (κυρίως στα δημοτικά τραγούδια) με κάποιο από τα αναφορικά

         επιρρήματα :     πως ,    σαν ,    ωσάν να   .

►   Στις αναφορικές προτάσεις άλλοτε βάζουμε κόμμα και άλλοτε όχι.

  ☺ Η αναφορική πρόταση που είναι υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο, ή εκφράζει κάποια επιρρηματική σχέση (τόπου, χρόνου, τρόπου, ποσού) δε χωρίζεται με κόμμα.

       Γενικά, όταν η αναφορική πρόταση είναι απαραίτητο συμπλήρωμα της κύριας πρότασης (ή κάποιου άλλου όρου της) δε χωρίζεται με κόμμα.

                                   

       Π.χ.  Να ρωτήσεις όποιον βρεις μπροστά σου.

               Ο αστροναύτης που πάτησε πρώτος στο φεγγάρι ήταν Αμερικανός.

       Στο α΄ παράδειγμα  η αναφορική πρόταση όποιον βρεις μπροστά σου είναι απαραίτητο συμπλήρωμα της κύριας Να ρωτήσεις, γιατί είναι αντικείμενό της. Άρα δεν πρέπει να χωριστεί με κόμμα από αυτήν.

       Στο  β΄ παράδειγμα  η  αναφορική  πρόταση   που πάτησε πρώτος στο φεγγάρι είναι  απαραίτητο συμπλήρωμα του υποκειμένου  Ο αστροναύτης  της  κύριας πρότασης  Ο αστροναύτης . . . ήταν Αμερικανός  όρο τον οποίο και προσδιορίζει. Άρα δεν πρέπει να χωριστεί με κόμμα από αυτόν. 

      

         

☺ Η αναφορική πρόταση που δεν είναι απαραίτητο συμπλήρωμα κάποιας άλλης πρότασης ,  δηλ. μπορεί και να παραλειφθεί χωρίς να επηρεαστεί η ορθότητα ή η πληρότητα του νοήματος της πρότασης στην οποία αναφέρεται, χωρίζεται με κόμμα από αυτήν.

     π.χ.  Θα δω το ματς μαζί με το Νίκο, που είναι ο καλύτερός μου φίλος.

             Ο Μάνος, που είναι μαθητής της Ε΄ Δημοτικού , πήρε άριστα σε όλα

             τα μαθήματα.

     Στα παραπάνω παραδείγματα οι κύριες προτάσεις Θα δω το ματς μαζί με το Νίκο και Ο Μάνος…πήρε άριστα σε όλα τα μαθήματα έχουν ολοκληρωμένο νόημα και επομένως οι αναφορικές προτάσεις δεν αποτελούν απαραίτητο συμπλήρωμά τους. Δηλαδή, ακόμα και αν οι αναφορικές προτάσεις παραλειφθούν, οι κύριες προτάσεις εξακολουθούν να έχουν ολοκληρωμένο νόημα. Άρα πρέπει να χωριστούν με κόμμα από αυτές. 

11. Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις

Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις  λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που περιέχουν ερώτηση και εισάγονται με :

      -  ερωτηματικές αντωνυμίες   ( ποιος, πόσος, τι   κτλ. )

      -  ερωτηματικά επιρρήματα   ( πού, πότε, πώς  κτλ. )

      -  συνδέσμους    ( αν, γιατί, μήπως  κτλ. )

►  Στις πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις δε βάζουμε κόμμα.

π.χ.    Με ρώτησε               ποιοι θα είναι στο πάρτι.

             κύρια                           πλάγια ερωτηματική

          Δεν ξέρω            πού θα βρισκόμουν τώρα χωρίς τη βοήθειά σου.

             κύρια                               πλάγια ερωτηματική πρόταση

          Απορώ               γιατί δεν πήγε κι αυτός στο θέατρο.

           κύρια                       πλάγια ερωτηματική πρόταση

Σημείωση :   Οι ειδικές, οι διστακτικές, οι βουλητικές και οι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις κανονικά δεν παίρνουν κόμμα. Όταν όμως είναι επεξήγηση, τότε χωρίζονται με κόμμα από την κύρια.

π.χ.  Πήραμε μια ευχάριστη είδηση , ότι έγινε καλά.    (= δηλ. ότι έγινε καλά)

        Κάθε μέρα είχε την ίδια αγωνία , μήπως τον απολύσουν. (= δηλ. μήπως τον απολύσουν)

        Σπάνια το ήθελε αυτό , να μένει μόνος στο σπίτι.   (= δηλ. να μένει μόνος στο σπίτι)

        Αυτό δεν καταλαβαίνω , ποια είναι η διαφορά μας.   (= δηλ. ποια είναι η διαφορά μας)

Πηγή: class165.weebly.com/uploads/1/0/1/7/.../syndesi_protaseon.doc        

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ & ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

                                                

2η ΕΝΟΤΗΤΑ: Α.ΚΕΙΜΕΝΟ:Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα (Πλάτων)

 Γ: ΦΘΟΓΓΟΙ και ΓΡΑΜΜΑΤΑ (Τα ρίχνετε μια ματιά, για να θυμηθείτε βραχέα, μακρά κλπ. Δεν τα μαθαίνετε απέξω).          

3η ΕΝΟΤΗΤΑ: Γ: Οι πέντε βασικοί κανόνες τονισμού(Δεν σας ζητάμε θεωρία, παρά μόνον την εφαρμογή των κανόνων).

4η ΕΝΟΤΗΤΑ: Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Ένα ταξίδι επιστημονικής φαντασίας (Λουκιανός)

                     Β1. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ : η φωνή

                     Γ: Το άρθρο, Β΄κλίση ουσιαστικών, Προσωπικές αντωνυμίες.

"Το ρολόι του κόσμου χτυπά μεσάνυχτα"

Μερικές φορές αρκεί να διαβάσω τους τίτλους ή κάποιες από τις ειδήσεις μιας και μόνο μέρας για να νιώσω ότι "το ρολόι του κόσμου χτυπά μεσάνυχτα". Η φράση είναι διαπίστωση και τίτλος έργου του Μενέλαου Λουντέμη (1912-1977). Οι πρωταγωνιστές των πέντε ενοτήτων του βιβλίου (εκδόθηκε το 1963) είναι άνθρωποι καθημερινοί, γεμάτοι υψηλά ιδανικά, ανθρωπιά κι αγάπη κι έρχονται αντιμέτωποι στην πορεία της ζωής τους με τη φρίκη των πολέμων, τη βία, το μίσος και το έγκλημα αυτών που κινούν τα νήματα του κόσμου, όσων τους υπηρετούν, αλλά και όσων δεν κατάφεραν να εξανθρωπιστούν. Η πορεία τους είναι μια αδιάκοπη θυσία στο βωμό του αγώνα για την ελευθερία των λαών ή την αξιοπρεπή διαβίωση του ανθρώπου. Οι ιστορίες των πρωταγωνιστών ξεκινούν από τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο και φτάνουν μέχρι τη μετεμφυλιακή περίοδο.

Διάβασα το συγκεκριμένο βιβλίο το καλοκαίρι και διαπίστωσα ότι αρκετά αποσπάσματα του βιβλίου θα μπορούσαν κάλλιστα να αναφέρονται στην εποχή μας, αφού τα δεινά της ανθρωπότητας εξακολουθούν να υφίστανται και οι αιτίες που τα δημιουργούν παραμένουν ίδιες.

Παραθέτω μερικά αποσπάσματα από την 3η ενότητα (βιβλίο), που αναφέρεται στον πόλεμο του Βιετνάμ (1959-1975). Κάντε εσείς τους συσχετισμούς με τους πολέμους που γίνονται σήμερα, πάντα στο όνομα της δημοκρατίας και της ελευθερίας των λαών!

Η Πρωτομαγιά ως σύμβολο των κοινωνικών αγώνων

Το video δημιουργήθηκε και αναρτήθηκε από το χρήστη: Ματίνα Γκούτζιου

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ

Οι εργατικοί και κοινωνικοί αγώνες της Πρωτομαγιάς αποτέλεσαν διαχρονικά πηγή έμπνευσης για τους ποιητές μας. Ο πρώτος νεκρός στις 9 του Μάη του 1936 στη Θεσσαλονίκη ήταν ο 25χρονος αυτοκινητιστής Τάσος Τούσης από το Ασβεστοχώρι που συμμετείχε στην παλλαϊκή απεργία των Θεσσαλονικιών εργατών. Η τότε νεοδιορισμένη κυβέρνηση Μεταξά διέταξε τη χωροφυλακή να πατάξει με κάθε μέσο τους διαδηλωτές με αποτέλεσμα τον θάνατο 12 εργατών μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Μάη. Από το φωτορεπορτάζ της εποχής προέκυψε η φωτογραφία της μάνας του Τάσου Τούση που θρηνεί τον νεκρό της γιο καταμεσής του δρόμου.

Αυτή την εικόνα είδε ο Γιάννης Ρίτσος και μας έδωσε αμέσως μετά το περιστατικό, την ποιητική του συλλογή «Επιτάφιος». Η φωτογραφία έκανε τον γύρο της υφηλίου κάνοντας τους ξένους να παραλληλίζουν τον λαϊκό αγώνα στη Θεσσαλονίκη με τα γεγονότα στην Ισπανία του Φράνκο. Το βιβλίο του Ρίτσου λίγο έλειψε να γίνει μπεστ σέλερ, πράγμα σπάνιο για ποιητικές συλλογές, γι’ αυτό η κυβέρνηση Μεταξά το καίει για παραδειγματισμό το 1938 μπροστά στους στύλους του Ολυμπίου Διός.

Ο Γιάννης Ρίτσος καταφέρνει να το επανεκδώσει το 1958 και να στείλει ένα αντίγραφό του στον Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος μέσα σε μια νύχτα μελοποιεί 8 αποσπάσματά του.

Απόσπασμα από τον «Επιτάφιο» του Γιάννη Ρίτσου 1936

Μέρα Μαγιού μού μίσεψες, μέρα Μαγιού σε χάνω,
άνοιξη, γιε, που αγάπαγες κι ανέβαινες απάνω

Στο λιακωτό και κοίταζες και δίχως να χορταίνεις
άρμεγες με τα μάτια σου το φως της οικουμένης

Και με το δάχτυλο απλωτό μου τά 'δειχνες ένα-ένa
τα όσα γλυκά, τα όσα καλά κι αχνά και ροδισμένα

Και μού ’δειχνες τη θάλασσα να φέγγει πέρα, λάδι,
και τα δεντρά και τα βουνά στο γαλανό μαγνάδι

Και τα μικρά και τα φτωχά, πουλιά, μερμήγκια, θάμνα,
κι αυτές τις διαμαντόπετρες που ίδρωνε δίπλα η στάμνα.

Μα, γιόκα μου, κι αν μού 'δειχνες τα αστέρια και τα πλάτια,
τά 'βλεπα εγώ πιο λαμπερά στα θαλασσιά σου μάτια.

Και μου ιστορούσες με φωνή γλυκιά, ζεστή κι αντρίκια
τόσα όσα μήτε του γιαλού δε φτάνουν τα χαλίκια.

Και μού 'λεες, γιε, πως όλ' αυτά τα ωραία θά 'ναι δικά μας,
και τώρα εσβήστης κ' έσβησε το φέγγος κ' η φωτιά μας.

Σύντομη αναφορά στα ιστορικά γεγονότα της «εργατικής πρωτομαγιάς»(για να μη μένουμε αστοιχείωτοι)

Η πρώτη του Μάη είναι αργία και είναι παγκοσμίως γνωστή ως «εργατική πρωτομαγιά». Λίγοι ωστόσο γνωρίζουν την ιστορία της συγκεκριμένης ημέρας. Η Πρωτομαγιά είναι ημέρα μνήμης για μία εξέγερση που έμεινε γνωστή ως «η σφαγή του Χάιμάρκετ».Την Πρωτομαγιά του 1886, τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας το 8ωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας με σύνθημα «Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο».Τουλάχιστον 400.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη την χώρα και πάνω από 80.000 στο Σικάγο, όπου οι διαδηλώσεις κατέληξαν σε αιματοχυσία λίγες μέρες αργότερα, με την επέμβαση της αστυνομίας και των μπράβων της εργοδοσίας.Την περίοδο εκείνη το κανονιστικό πλαίσιο εργασίας στις ΗΠΑ ήταν σχεδόν ανύπαρκτο και οι εργοδότες μπορούσαν να απασχολούν το προσωπικό τους κατά το δοκούν, ακόμη και τις Κυριακές.(Σας θυμίζει κάτι αυτό; Ας αναλογιστούμε πόσα χρόνια πίσω έχουμε γυρίσει,πόσοι αγώνες και αιματοχυσίες πήγαν χαμένοι!)

Παράδοση των Αθηνών στους Γερμανούς (27 Απριλίου 1941)

«Στο καφενείο μας παραδόθηκε η Αθήνα» - BINTEO

Κυριακή, 27 Απριλίου 1941. Οι γερμανικές δυνάμεις μπαίνουν στην Αθήνα και σε ένα καφενείο στους Αμπελόκηπους περίμεναν τους εισβο­λείς οι τέσσερις άνδρες που ανέλαβαν το θλιβερό καθήκον της παράδοσης της πόλεως των Αθηνών.

Ήταν ο φρούραρχος Αθηνών υπο­στράτηγος Χρ. Καβράκος, ο νομάρχης Αττικοβοιωτίας Κ. Πεζόπουλος και οι δήμαρχοι Αθηναίων και Πειραιώς Αμ­βρόσιος Πλυτάς και Μιχ. Μανούσκος.

Το καφενείο στους Αμπελόκηπους ονομαζόταν «Λουξ» – άλλοι έγραψαν «Παρθενών» –, ανήκε στον κτηματία Ανδρέα Γλεντζάκη και βρισκόταν στη διασταύρωση των λεωφόρων Αλεξάν­δρας και Κηφισίας, απέναντι από την τότε έπαυλη Θων.

Παλαιά Εστιατόρια Κοζάνης / Θεματικό Αφιέρωμα 25/4/2015

Πηγή : https://www.youtube.com/watch?v=lZe10ht96xo

Παράγραφος - Πλαγιότιτλοι

Πώς βρίσκω πλαγιότιτλους

View more presentations or Upload your own.

Λειτουργίες – Χρήσεις των πτώσεων του ουσιαστικού. Υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο, ομοιόπτωτοι και ετερόπτωτοι προσδιορισμοί.

Λειτουργίες  - Χρήσεις των πτώσεων του ουσιαστικού 

Ο ρόλος της πτώσης είναι να συνδέει το ουσιαστικό με το στοιχείο της πρότασης από το οποίο εξαρτάται. Οι βασικές πτώσεις της Νέας Ελληνικής (ονομαστική, γενική, αιτιατική) επιτελούν διάφορες λειτουργίες: συνδέουν το ουσιαστικό με το ρήμα, με άλλο ουσιαστικό, με πρόθεση ή με επίρρημα. Αντίθετα, η κλητική δεν έχει συνδετικό ρόλο, αλλά τη χρησιμοποιούμε μόνο όταν θέλουμε να καλέσουμε ή να προσφωνήσουμε κάποιον.

ΗΡΟΔΟΤΟΣ-ΠΡΟΟΙΜΙΟ

ΗΡΟΔΟΤΟΣ 1η ΕΝΟΤΗΤΑ (Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ) from MATINA GOUTZIOU

ΑΠΟΥ ΡΑΚΙ ΗΤΑΝ

Μια ακόμα ιστορία από τα παλιά και το βιβλίο του Νάση Αλευρά "Μ' είπιν η μάνα μ'". Οι άντρες, "οι άντρηδις ή άντροι" μετά το πέρας της εργασίας τους (εργάτες, τεχνίτες, καταστηματάρχες-έμποροι, γεωργοί-αμπελουργοί, ζωέμποροι- κτηνοτρόφοι οι περισσότεροι) έβγαιναν τη βολτίτσα τους ως είθιστο για να κουβεντιάσουν για τα τρέχοντα με φίλους. Στέκια της εποχής ήταν τα καταστήματα ή εργαστήρια φίλων που δούλευαν μέχρι αργά, κρασάθκα, καφενεία, αργότερα τα εστιατόρια. Εκεί έπιναν το κρασάκι ή ρακί, ξεροσφύρι ή με μεζεδάκι ανάλογα με τη δυνατότητα, το βαλάντιο και τις συνήθειες. Κάποιοι έπιναν λίγο παραπάνω, κοινώς το έτσουζαν, όπως γίνεται και στην παρακάτω ιστορία με τις ανάλογες συνέπειες στην υγεία του πότη:

ΟΙ ΠΟΥΓΚΟΥΦΟΥΛΙΕΣ

Τις ιστορίες του Νάση Αλευρά από το βιβλίο του " Μ' είπιν η Μάνα μ' ", θυμάμαι να μας διαβάζει ο πατέρας μου, Θύμιος Γκούτζιος, όταν ήμαστε μικρά παιδιά, μέρες συνήθως γιορτινές σαν αυτές που διανύουμε, τότε που περίσσευε ελεύθερος χρόνος. Θυμάμαι επίσης ότι μας άρεσε να τις ακούμε και τις θεωρούσαμε διασκεδαστικές, θα έλεγα ότι τις ακούγαμε σαν ένα Κοζανίτικο αστείο παραμύθι:

"Τοξικές σχέσεις"

Συναντάς κάποιον τυχαία στο δρόμο σου, του χαμογελάς, τον καλημερίζεις κι εκείνος σου πετάει κάποια κακιούλα! Πάει χάλασε τουλάχιστον το πρωινό σου! Περπατάς στο δρόμο κι ετοιμάζεσαι να χαιρετήσεις το γνωστό ή το συγγενή σου που βρίσκεται στα δυο μέτρα και σε βλέπει και με τον οποίο απ' όσο ξέρεις έχεις καλές σχέσεις. Κι εκεί που πας ν' ανοίξεις το στόμα σου, κάνει τάχα ότι ψάχνει κάτι στα πράγματα του ή κοιτάζει κάπου αδιάφορα. Απομακρύνεσαι γεμάτος απορία για την άνευ λόγου και αιτίας στάση του, αλλά σου χαλάει η διάθεση! Έρχεται ο άλλος να φιλοξενηθεί στο σπίτι σου, τον περιποιείσαι, κουράζεσαι, ξοδεύεσαι κι αυτός κάνει επίδειξη της αγένειας, της υποκρισίας και του κακού του χαρακτήρα! Φεύγει και μένουν τα άπλυτα, ο θυμός και η πίκρα!

Τι μπορείς να κάνεις για να τα αποφεύγεις όλα αυτά; Πώς μπορεί κανείς να απωθεί την αρνητική ενέργεια; Ένας τρόπος είναι να αδιαφορείς για τις κακίες των άλλων, όμως επειδή στις φλέβες σου δεν κυλάει νερό, αυτό είναι σχεδόν ουτοπικό. Ένας άλλος τρόπος είναι να "κόψεις" τις κακές παρέες, όμως επειδή συγγενικοί ή επαγγελματικοί δεσμοί επιβάλλουν κάποιες σχέσεις, αναγκάζεσαι να τις λουστείς. Ένας άλλος  είναι να πάρεις τα όρη και τα βουνά, πράγμα καλό, αλλά δύσκολα εφαρμόσιμο. Τι κάνεις λοιπόν;

Έχω ένα συνάδελφο, τον Αντώνη, που λέει το εξής: Με το που ανοίγεις τα μάτια σου, πες μια γλυκιά κουβέντα στο σύντροφό σου, για παράδειγμα "τι όμορφος που είσαι σήμερα" κι ας είναι ο άλλος με την τσίμπλα στο μάτι, ταλαιπωρημένος κλπ, αμέσως θα ομορφύνει. Στη δουλειά κάνε το ίδιο, έχε έναν καλό λόγο για τον καθένα, δείξε κατανόηση στην αδεξιότητα, τη μη σκόπιμη παράλειψη, τα λάθη που δε γίνονται από πρόθεση.  Να είσαι καλός με όσους τουλάχιστον ανταποδίδουν την καλοσύνη και την ευγένεια. Έτσι θα περνά η μέρα σου πιο ήρεμα. Δεν έχει κι άδικο, διαπιστωμένα βοηθούν όλα  αυτά, όσες φορές θυμόμαστε να τα εφαρμόσουμε.

Όμως όπως λέει κάποιος άλλος δικός μου άνθρωπος, "τους ανόητους με την κοσιά να τους κόβεις, αυτοί δεν τελειώνουν", είναι κάτι σαν τα αγριόχορτα, φυτρώνουν παντού κι εκεί που δεν τους σπέρνουν. Τι κάνεις λοιπόν για να διαφυλάξεις την ισορροπία, την ηρεμία ..... το σπίτι σου;

Ασκήσεις γιόγκα, κρύο ντουζ, τρέξιμο, ποδηλασία, αθλητισμό γενικότερα; Καλές ιδέες κι αυτές! Ισχύει μάλιστα εν προκειμένω "το μηδέν κακόν αμιγές καλού". 

Γενικά καλό είναι να ξέρεις ποιοι είναι πραγματικά οι άλλοι δίπλα σου, πώς σε βλέπουν, αν σε εκτιμούν, αν σε συμπαθούν ή το αντίθετο, να ξεχωρίζεις την ήρα από το στάρι και να κάνεις τις επιλογές σου. Απέφυγε όσους είναι αγενείς, αχάριστοι, εγωπαθείς, ασεβείς κλπ. ή μην το παίζεις Ιησούς ο Ναζωραίος, αλλά ανταπέδωσε για να εκτονωθείς τουλάχιστον και να μην νιώθεις θύμα. Βγάλε από τη ζωή σου την εμετική υποκρισία και την τοξική διπροσωπία, γιατί βλάπτει σοβαρά την υγεία. Αυτά όταν πρόκειται για φίλους. Με τους συγγενείς τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Δεν μπορούμε να τους βγάλουμε από τη ζωή μας, αν όμως μας δημιουργούν προβλήματα, πρέπει να τους μιλήσουμε, να τους βάλουμε στη θέση τους, να τους δώσουμε να καταλάβουν ότι η υπομονή μας έχει εξαντληθεί κι ότι η ανοχή έχει τα όρια της.

Από Ματίνα Γκούτζιου

ΣΕΝΑΡΙΟ-ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΟΝ ΗΡΟΔΟΤΟ (Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΣΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΑ, ΙΙΙ 80-83)

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ : Ματίνα Γκούτζιου (φιλόλογος)

ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ: ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΕΣ (Γ΄ΒΙΒΛΙΟ - ΘΑΛΕΙΑ) :Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΣΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΑ (ΙΙΙ 80-83)

ΤΑΞΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ : Α΄ΤΑΞΗ (Α3-23,Α4-18 μαθητών)

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΑΞΗΣ :
-Στο Α3 οι 23 μαθητές θα δουλέψουν σε 6 ομάδες ( οι 5 των τεσσάρων και η 1 των τριών).
-Στο Α4 οι 18 μαθητές θα δουλέψουν σε 6 ομάδες των 3 ατόμων.

Όσον αφορά την επιλογή των μαθητών κάθε ομάδας έγινε προσπάθεια να είναι ανομοιογενής η σύνθεση τόσο ως προς τις μαθησιακές ικανότητες όσο και ως προς το φύλο.

Οι μαθητές θα δουλέψουν ομαδοσυνεργατικά και μπορούν να επιμερίσουν το έργο τους ανάλογα με τις μαθησιακές τους ικανότητες. Η συνδρομή του διδάσκοντα θα είναι καθοδηγητική και συμβουλευτική.

ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 3 διδακτικές ώρες , που μπορούν να αυξηθούν σε 4 , αν η τάξη δεν αποδίδει με τον προσδοκώμενο ρυθμό ή οι συζητήσεις για τα πολιτεύματα και οι συσχετισμοί τους με τη σημερινή εποχή επεκταθούν λόγω ενδιαφέροντος και συμμετοχής των μαθητών, πράγμα που είναι και ζητούμενο.

ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ : Εξοικείωση των μαθητών με τη χρήση των υπολογιστών (φυλλομετρητής, επεξεργαστής κειμένου, πρόγραμμα παρουσιάσεων, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο). Η οργάνωση των μαθητών σε ομάδες προϋποθέτει την προηγούμενη άσκησή τους στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία.

Ηροδότου Ιστορίες - Εισαγωγή: Το έργο του Ηροδότου (Α΄Γυμνασίου)

ΗΡΟΔΟΤΟΣ-ΤΟΕΡΓΟ ΤΟΥ (Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ) from MATINA GOUTZIOU

Ηροδότου Ιστορίες- Εισαγωγή: Βιογραφικά στοιχεία Ηροδότου (Α΄Γυμνασίου)

ΗΡΟΔΟΤΟΣ-ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ) from MATINA GOUTZIOU

Της μάνας τα καμάρια!

Ανέτρεξα στις παλιές οικογενειακές φωτογραφίες κι οι μνήμες ξεχύθηκαν σαν χείμαρρος. "Είσαι πολύ τυχερή, Ματίνα" μου είπε ένας φίλος, που κάποιος φωτογράφος απαθανάτισε σημαντικές στιγμές της ζωής σας. Έτσι νιώθω κι εγώ, όταν βλέπω φωτογραφίες σαν αυτή! Τρεις αδερφές, όλες μαθήτριες του δημοτικού, αγκαλιασμένες έξω από το σχολείο τους. Η φωτογραφία είναι από τις αγαπημένες και τραβήχτηκε το 1967-68 (σχολικό έτος) από κάποιο πλανόδιο φωτογράφο, που προφανώς τον φώναξαν οι γονείς μας για να καμαρώνουν όχι στιγμιαία, αλλά εις βάθος χρόνου τα βλαστάρια τους! Θυμάμαι ότι το φόρεμα της Κικής ήταν κίτρινο με χρυσά κουμπάκια, της Φωφώς ασπροκέντημα και το δικό μου ροζ με κεντημένα λουλουδάκια στις τσέπες του. Όλα αγορασμένα από το κατάστημα των Χατζηγιάννη- Βαρδάκα. Μας βλέπω ατσαλάκωτες, με τα φουστανάκια μας σχεδόν κολλαρισμένα και σκέφτομαι πόσο κόπο και δουλειά απαίτησε αυτή η εμφάνιση! Πόσες ώρες νωρίτερα ξύπνησε η μάνα μου για να ετοιμάσει τα ρούχα τα δικά μας, του πατέρα μου, να ετοιμαστεί και η ίδια! Θυμάμαι ότι σε ένα πόμολο παραθύρου σε δωμάτιο του σπιτιού ήταν κρεμασμένες δεκάδες κορδέλες, διαφόρων χρωμάτων και σχεδίων, ένα θαύμα για τα παιδικά μου μάτια και τη φαντασία μου! Βλέπω ότι για την περίσταση η μάνα μου διάλεξε άσπρες για να δέσει με φιόγκους τις πλεξούδες μου. Τα βλέπω όλα αυτά τώρα με το μάτι της μάνας που γνωρίζει από προσωπική πλέον πείρα, πόσος κόπος κρύβεται πίσω απ' όλα αυτά κι αν τότε εμείς κάναμε περήφανους τους γονείς μας με την παρουσία μας και μόνον, σήμερα καμαρώνω εγώ για την νοικοκυρά, περήφανη και κοκέτα μητέρα μου, που εξακολουθεί να έχει τα ίδια χαρίσματα μέχρι και σήμερα που είναι 84 χρονών!

"Τι εστί γάμος" (Κοζανίτικα μπέντια)

Άλλη μια ιστορία από το βιβλίο του Νάση Αλευρά " μ' είπιν η μάνα μ' " (έκδοση 1964). "Μπέντια" με σκωπτική διάθεση για το γάμο, αλλά και για το πολιτικό "μέσον", τις τακτικές των βουλευτών, καθώς και τον τρόπο επάνδρωσης του δημοσίου.

Χάλιβαν γραμματ'κοί για του ληξιαρχείου. Μαζώθκαν πουλλά πιδιά για να δώσ'ν ιξιτάσεις. Κουντά σι τούτνους πήγαν να γράψ'ν κι ου Πήλιους τ'ς Μπούντιους, ου Ντιόντιους τ'ς Βακής κι ου μίξαρ'ς ου Κουκόλ'ς τ'ς Φλήκους.

Ιέκατσαν ουόλ στα θρανία κι στρώθκαν για του γράψιμου. Κι για να τ'ς δουκιμάσ'ν οι τρανοί, αν ιέκαμναν για του ληξιαρχείου, τ'ς ιέβαλαν να γράψ'ν ιένα ψίχα δύσκουλου αρώτημα: "Τι εστί γάμος;"

Κλασικός ή κλασσικός ; (του Γιώργου Δαμιανού)

Η λέξη “κλασικός” προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη “κλάσις, -εως”. Υιοθετήθηκε από τους Λατίνους, αλλά για τη λατινική προφορά έπρεπε να προστεθεί και το δεύτερο σίγμα, γιατί το -s- ανάμεσα σε δύο φωνήεντα προφέρεται ως -ζ-. Στην ελληνική ορθογραφία, λοιπόν, είναι λάθος να μεταφέρουμε τη λατινική γραφή με δύο -σσ-. Η σωστή ορθογραφία είναι: κλασικός, ή, ό Η ιστορία της λέξης: Σήμερα, μιλάμε για κλασική ομορφιά, μουσική, αθλητισμό, ζωγραφική, ντύσιμο, επίπλωση, συνήθειες κ.λπ. Στη ρωμαϊκή αρχαιότητα, όμως, ο όρος κλασικός προσδιόριζε μόνο τους πλούσιος πολίτες και αργότερα και τους συγγραφείς. Στην αρχαία Ρώμη ο όρος “classicus” προσδιόριζε τον πλούσιο πολίτη με μεγάλη υπόληψη και κύρος (dignitas και auctoritas). Το 2ο αιώνα μ.Χ πρωτοπαρουσιάζεται ο όρος από τον Αύλο Γέλλιο, (Aulus Gellius, 125 – 180 μ.Χ.), για να προσδιορίζει τους συγγραφείς πρώτης τάξεως. Κλασικοί συγγραφείς, classici auctores, ήταν εκείνοι που υποστήριζαν την άρχουσα κοινωνική τάξη (classe) σε αντίθεση με τους proletarii scriptores, που έγραφαν ή ανήκαν στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις. Υπενθυμίζουμε ότι ο όρος προλετάριος < proletarius δήλωνε τον άκληρο πολίτη που δεν μπορούσε να δώσει κανένα έσοδο στο κράτος, παρά μόνο τα παιδιά του (proles), για να καταταγούν στον στρατό. Ο όρος προλετάριος πήρε τη σημερινή σημασία, αν και δε διαφέρει πολύ από την αρχαία, στη Μαρξιστική ορολογία. Στον Μεσαίωνα ο όρος “κλασικός” προσδιόριζε τους συγγραφείς, που τους μελετούσαν στις classes (σχολικές αίθουσες), γιατί τους θεωρούσαν κατάλληλους για τα χρηστά ήθη της εποχής. Στην Αναγέννηση ο όρος classicus προσδιόριζε όλη την ελληνορωμαϊκή λογοτεχνία, που έπρεπε με κάθε τρόπο να διαφυλαχθεί από τις απειλές και τα σκοτάδια του Μεσαίωνα Στα τέλη του 18ου αιώνα πλάθεται ο όρος “Νεοκλασικός” για να να εκφραστούν όλες εκείνες οι ιδέες που εναντιωνόταν στον μπαρόκ Πηγή: http://www.24grammata.com/?p=43370   Διαβάστε Περισσότερα: http://www.asxetos.gr/articles/glossa-ellhnikh/glossa-klasikos-i-klassikos-grammatikh.html#ixzz37oobSP7q

Κοζανίτικες μεταφορικές εκφράσεις

Η Κοζάνη τη δεκαετία του 1930

Τις μεταφορικές αυτές εκφράσεις που εμπεριέχουν λέξεις σχετικές με την τροφή και τη διαδικασία του φαγητού, βρήκα στο εξαιρετικό και πολύτιμο για τον πολιτισμό της Κοζάνης βιβλίο "Γεύσεις από παλιά Κοζάνη" των Ματίνας Μόμτσιου Τσικριτζή και Φάνης Φτάκα Τσικριτζή. Εγώ προσθέτω μόνον τη σημασία τους, πότε και για ποιο λόγο λέγονταν.

1. Μισή μιρίδα άνθρουπους: Λέγονταν για τον μικροκαμωμένο, τον λιανό τον αδύνατο, τον αχαμνό, για κάποιον που δεν τον πιάνει το μάτι σου, που δεν τον λογαριάζεις σημαντικό ή ότι μπορεί να τα καταφέρει. Την έκφραση, τη χρησιμοποιούμε και σήμερα στην κοινή νεοελληνική.

2.Τιρούσιν κι τουν έπιφταν τα σάλια: Λέγονταν για κάποιον που επιθυμεί πάρα πολύ κάτι, που το λιγουρεύεται, που είναι νηστικός ή στερημένος γενικότερα και επιθυμεί αυτό που οι άλλοι απολαμβάνουν ή έχουν από μακριά.

3. Πε τα καθαρά κι μην τα μουτσιαλνάς (μουτσιαλνώ = μασώ): Λέγονταν για τους ανειλικρινείς, γι' αυτούς που προσπαθούσαν να αποκρύψουν στοιχεία, την αλήθεια γενικότερα, γι' αυτούς που μασούσαν τα λόγια τους. Για τις υπεκφυγές και τα μισόλογα, 

4. Μη γένισι μουναχουφάης: Λέγονταν για κάποιον που τα ήθελε όλα δικά του και δεν μοιράζονταν.

5. 'Ν έκαμάμι φσιέκ': α) δηλ. φάγαμε πολύ και καλά, μέχρι σκασμού, την κάναμε ταράτσα. β)Νομίζω ότι η έκφραση αυτή είχε και δεύτερη σημασία και δήλωνε ότι θυμώσαμε κάποιον πάρα πολύ (τουν έφκιασα φσιέκ'), τον κάναμε πύραυλο, Τούρκο, συνήθως για λόγους εκδίκησης ή ανταπόδοσης. 

6. Δε χαρίζ' κάστανα: Λέγονταν για κάποιον που τα λέει έξω από τα δόντια, χωρίς φόβο και πάθος, που μιλάει και εκφράζει την άποψή του με θάρρος και παρρησία. Το λέμε και σήμερα.

7. Είναι χαψιά κι σχώριου (χαψιά = μπουκιά, σχώριου = συγχώρεση): Λέγονταν για κάτι πολύ νόστιμο, εύγευστο ή πολύ όμορφο, με ιδιαίτερο κάλλος π.χ. μια όμορφη κοπέλα. "Είναι μπουκιά και συχώριο" λέμε και σήμερα.

8. Δεν αδειάζου να φάου ψουμί: Δηλαδή, δεν ευκαιρώ, δεν μου περισσεύει χρόνος, είμαι πολυάσχολος. Το έλεγαν συχνά οι παντρεμένες γυναίκες, καθώς οι πολλές δουλειές και υποχρεώσεις τις κρατούσαν συνεχώς στο πόδι. 

9. Μυρίζ' χουρτασιές: Λέγονταν για κάποιον που δεν είχε όρεξη να φάει στο κανονικό τραπέζι, γιατί προηγουμένως είχε τσιμπολογήσει ή και για κάποιον που η οικονομική του άνεση ήταν εμφανής.

Από Ματίνα Γκούτζιου

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οποιαδήποτε προσθήκη ή διόρθωση είναι καλοδεχούμενη και πολύτιμη.

ΟΙ ΑΓΟΥΡΙΔΙΣ (Νάσης Αλευράς)

Άλλη μια ιστορία από το βιβλίο του Νάση Αλευρά «Μ’ είπιν η μάνα μ’» (έκδοση 1964). Τις ιστορίες αυτές θυμάμαι να μας διαβάζει ο πατέρας μου, Θύμιος Γκούτζιος, όταν ήμαστε μικρά παιδιά για να μας διασκεδάσει, θα έλεγα σαν ένα Κοζανίτικο παραμύθι ή «μπέντι» όπως λεν οι Κοζανίτες. Δηλαδή μια ιστορία από τα παλιά που σκοπό έχει να σατιρίσει, να αστειευτεί με πρόσωπα και καταστάσεις, αλλά και να ευχαριστήσει, να δια-σκεδάσει, μερικές φορές ακόμα και να διδάξει. Το βιβλίο αυτό θυμήθηκα τελευταία και το αναζήτησα στη βιβλιοθήκη του πατρικού μου, με αφορμή το μουντιάλ ποδοσφαίρου, καθώς στη μνήμη μου ανασύρθηκε μια ιστορία σχετική με τη «μπάλα» από το συγκεκριμένο βιβλίο. Από κει και πέρα βλέποντας ότι αυτές οι ιστορίες δε διασώζονται σε ηλεκτρονική μορφή, θεώρησα ότι θα ήταν καλό να καταγραφούν και στον διαδικτυακό χώρο, πολύ περισσότερο αφού αποδείχτηκε ότι ενδιαφέρουν και διαβάζονται από τους Κοζανίτες. Στη συγκεκριμένη ιστορία, λόγω πολιτικών συγκυριών, θα μπορούσε να δοθεί και ένας ακόμα τίτλος από φράση του κειμένου: «Πώς οι Γιρμανοί μας ακόλτσαν τ’ άντιρα στα πλιβρά, απ’ τ’ν νησκουσίν». Τίτλος που εκφράζει απόλυτα την πείνα της κατοχής, αλλά προσεγγίζει και την πτώχευση του ελληνικού λαού εξαιτίας της ευρωπαϊκής-γερμανικής πολιτικής, καθώς και των υπηρετούντων αυτήν Ελλήνων πολιτικών.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Τι είναι η περίληψη;

Είναι η συνοπτική και περιεκτική απόδοση, σε συνεχή λόγο, ενός κειμένου. Είναι ένα νέο κείμενο, που, χωρίς να προδίδει το αρχικό, περιλαμβάνει τα σημαντικότερα σημεία του, κατάλληλα συνδεδεμένα.

Η περίληψη βασίζεται:

• Στο θεματικό κέντρο του κειμένου.

• Στους πλαγιότιτλους των παραγράφων ή των θεματικών ενοτήτων

• Στις σημαντικές λεπτομέρειες της κάθε παραγράφου (λέξεις, φράσεις -  κλειδιά).

ΑΦΗΓΗΣΗ

Α. ΟΡΙΣΜΟΣ:

Με τον όρο αφήγηση εννοούμε την προφορική ή γραπτή παρουσίαση ενός γεγονότος ή μιας σειράς γεγονότων πραγματικών ή φανταστικών μέσα στο χρόνο.

Β. ΔΟΜΗ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Η αφήγηση στηρίζεται στην ακόλουθη δομή:

1. Δίνονται πληροφορίες για τους ήρωες, το χώρο, το χρόνο.

2. Παρουσιάζονται τα γεγονότα, το πρόβλημα, ο στόχος, η δράση, το αποτέλεσμα. Δίνεται δηλαδή η εξέλιξη της ιστορίας, των γεγονότων μέσα στο χρόνο.

3. Δίνεται η λύση, δηλαδή το τέλος της ιστορίας, η κρίση του αφηγητή.

Ονειρεύομαι ένα σχολείο...!

Ονειρεύομαι ένα σχολείο παράθυρο στον κόσμο της γνώσης. που μου μαθαίνει το χρήσιμο για τη ζωή, αυτό που θα με μορφώσει και θα με βελτιώσει ως άνθρωπο, χωρίς να με βομβαρδίζει με ένα σωρό λεπτομέρειες και ύλη που αδυνατώ να συγκρατήσω. 

Βιώνω ένα σχολείο όπου η ύλη των μαθημάτων είναι δυσανάλογη μ' αυτό που μπορώ να αφομοιώσω ή να αντέξω, ενώ η διαμόρφωση της προσωπικότητας μου δεν είναι αδιάφορη για το σχολείο, αλλά έρχεται σε δεύτερη μοίρα.

Ονειρεύομαι ένα σχολείο που καλλιεργεί το μυαλό μου, που αναπτύσσει την ευφυΐα μου, χωρίς να με κάνει να αγανακτώ από κούραση και φόρτο εργασίας και εν τέλει να το αντιπαθώ. 

Βιώνω ένα σχολείο που μου είναι μισητό γιατί με αναγκάζει να απαρνούμαι τα δικαιώματα και τις χαρές της ηλικίας μου, με αναγκάζει να δουλεύω και να τρέχω όλη τη μέρα σαν ένα κουρδισμένο μηχάνημα. Λένε πως στην Ελλάδα εμείς οι μαθητές είμαστε οι πιο σκληρά εργαζόμενοι

Ονειρεύομαι λιγότερες ώρες μάθημα κι όχι συνεχή 7ωρα, μεγαλύτερα διαλείμματα ανάμεσα στα μαθήματα για να μπορώ να ξανασάνω, να επικοινωνήσω με τους συμμαθητές μου και με περισσότερη όρεξη και αποτελεσματικότητα να παρακολουθώ αυτά που με ενδιαφέρουν. 

Βιώνω ένα σχολείο κουραστικό, γυρνάω στο σπίτι μου κουρασμένος και πονοκεφαλιασμένος, στα διαλείμματα δεν προλαβαίνω ούτε να φάω. Βλέπω τους συμμαθητές μου ελάχιστα εκτός μαθήματος, ενδεχομένως αυτό το καταπιεστικό και δυσάρεστο σχολείο να εξηγεί και την επιθετική συμπεριφορά ορισμένων μαθητών.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ : "Ρωμαϊκά και Βυζαντινά Μνημεία της Κωνσταντινούπολης "

ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ:

1.Το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως :
https://www.slideshare.net/matinagoutziou/ss-34145790

2. Η Παναγία των Βλαχερνών:
http://www.slideshare.net/matinagoutziou/1-34141231

3. Η Αγία Σοφία:
http://www.slideshare.net/matinagoutziou/1-34144682

4. Η Βασιλική Κινστέρνα του Ιουστινιανού:
http://www.slideshare.net/matinagoutziou/ss-34144897

5. Ο Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης:
http://www.slideshare.net/matinagoutziou/ss-34145434

6. Η Ζωοδόχος Πηγή του Μπαλουκλί ή Παναγία Μπαλουκλιώτισσα:
http://www.slideshare.net/matinagoutziou/ss-34759693