Τα βιβλία που διάβασα τις εβδομάδες των "παθών" μου

Μου το είπε εξαρχής: "Αν ήμουνα στη θέση σου (δηλαδή κλινήρης για αρκετό διάστημα), θα είχα χορτάσει ύπνο και βιβλία." Και απ' όσο τον ξέρω τον άντρα μου, έτσι ακριβώς θα έκανε. Εγώ πάλι, ανήσυχη και ασιγούρευτη, ούτε να κοιμηθώ ούτε να συγκεντρωθώ για κάποιο διάστημα μετά το ατύχημα και τις επεμβάσεις. Χαρακτήρες και κράσεις!

Ευτυχώς σχετικά γρήγορα για τα κότσια μου ξεπέρασα το έντονο στρες που βίωσα και την καλή συμβουλή την ακολούθησα με μικρή καθυστέρηση.

Τα βιβλία που διάβασα, τα προτείνω με σύντομους σχολιασμούς σε φίλους που ενδιαφέρονται να διαβάσουν, γιατί κι εγώ τα επέλεξα με προσοχή για να αποφύγω την κακή συντροφιά, τους εκνευρισμούς για το τι κυκλοφορεί, την άσκοπη ανάγνωση, τα μισοδιαβασμένα βιβλία. Ένας πρόσθετος παράγοντας επιλογής των βιβλίων ήταν και οι δυνατότητες της δανειστικής βιβλιοθήκης σχολείου, που όρεξη να έχεις δηλαδή να διαβάζεις! 

Παπαδιαμάντη είχα να διαβάσω από τα εφηβικά μου χρόνια και καθώς δεν θυμόμουνα, αποφάσισα να τον ξαναδιαβάσω σε πιο κατάλληλη ηλικία για να απολαύσω την γλωσσική και πνευματική δεινότητα και τη συγγραφική μεγαλοσύνη του συγγραφέα. "Οι έμποροι των εθνών", "Η φόνισσα", "Η γυφτοπόύλα" (το τελευταίο προ του ατυχήματος) είναι μυθιστορήματα που δεν χρειάζονται συστάσεις. Όποιος δεν δυσφορεί με την καθαρεύουσα και την κατανοεί, θα τα απολαύσει. Καταφέρνει ο συγγραφέας να μεταφέρει τον αναγνώστη στην εποχή της κάθε μυθιστορίας, να αποδώσει τις συνθήκες που διαμορφώνουν τη δράση και τους χαρακτήρες, βασισμένος στη γνώση και τη μελέτη πηγών της ιστορίας ή παραδόσεων σε συνδυασμό με την μυθοπλαστική του ικανότητα και την βαθιά γνώση των στοιχείων που συνθέτουν τον άνθρωπο εκ φύσεως και βιωμάτων. Κοινό στοιχείο και στα τρία μυθιστορήματα η τραγική θέση και μοίρα των γυναικών σε διαφορετικές, αλλά άκρως ανδροκρατούμενες εποχές. 

Στο παρελθόν είχα διαβάσει τον "Φιλαράκο" του Γκυ ντε Μωπασάν. Εξαιρετικό βιβλίο! Είπα, λοιπόν, να διαβάσω ένα ακόμα βιβλίο του, που όμως δεν μου άρεσε τόσο όσο το προηγούμενο. "Μια ζωή" ο τίτλος του, θα έλεγα πιο γυναικείο, εννοώ δηλαδή ότι μια γυναίκα θα το διάβαζε με περισσότερη ευχαρίστηση από έναν άντρα. Κι όχι γιατί αναφέρεται στη ζωή μιας γυναίκας, γεμάτη ανατροπές που την οδηγούν από τα ψηλά στα χαμηλά κι απ' τα πολλά στα λίγα, αλλά γιατί θαρρείς ότι ο συγγραφέας στο βιβλίο αυτό βλέπει τα πάντα μέσα από το ρομαντικό ροζ χρώμα ή τη σκοπιά της ηρωίδας, ακόμα και τις εκτενείς και ωραίες περιγραφές της φύσης. Αριστοκράτες και σαφής διαχωρισμός των τάξεων, άνθρωποι που κατέχουν χωρίς να κοπιάζουν και άλλοι που δουλεύουν σκληρά για να επιβιώσουν, έρωτες από συμφέρον, κάλπικοι, νόμιμοι, παράνομοι, κρυφοί ..., ερωμένες και εραστές, σχέσεις εξάρτησης, η παντοδυναμία του χρήματος, η υποταγή στη μοίρα που όμως παραμένει ανατρεπτική ... και σταδιακά η ωρίμανση μέσα από τις αρνητικές κυρίως εμπειρίες της ζωής. Τελικά δεν ήταν και άσχημο, από ένα σημείο και μετά δεν μπορούσα να το αφήσω.

Για το Βολταίρο γνώριζα ότι υπήρξε σοφός, για την ακρίβεια ιστορικός, φιλόσοφος, συγγραφέας, ένα οξύ πνεύμα, ένας Διαφωτιστής. Και τα διαπίστωσα αυτά διαβάζοντας το έργο του "Ζάντιγκ". Πρόκειται για ένα παραμύθι απ' αυτά που διαδραματίζονται κάπου στην Ανατολή και που εμπεριέχει σε κάθε περιπέτεια του κεντρικού ήρωα τη σοφία της ζωής. Σε κάθε βήμα και πάθημα του Ζάντιγκ αποκαλύπτεται η αλήθεια των πραγμάτων και είναι τόσο φωτεινή που ξεγυμνώνει τον άνθρωπο, τις μύχιες σκέψεις και αδυναμίες του σε τέτοιο βαθμό που για να τις αντέξει ή να τις καλύψει γίνεται πονηρός, κακός, φθονερός, ύπουλος, εγωιστής, εκδικητικός ... διαχρονικά "χαρίσματα" του κόσμου μας. Ένα απόσταγμα σοφίας με τη μορφή παραμυθιού. Πολύ μου άρεσε! 

"Ο άγιος της μοναξιάς" της Ιωάννας Καρυστιάνη ήταν ένα ακόμα βιβλίο που διάβασα αυτές τις μέρες. Το δέλεαρ στάθηκε η πληροφορία ότι μιλάει για τη ζωή κάποιων καθηγητριών διορισμένων σ' ένα (απόμακρο το φαντάζομαι) νησί. Όλες τους ατυχήσασες και μόνες προσπαθούν να διασκεδάσουν τη μοναξιά τους ή να σώσουν τη ζωή τους πριν την εκπνοή του χρόνου. Πρωταγωνίστρια η Στέλλα που θα γνωρίσει έναν έρωτα ωραίο, μα παράξενο. Όταν τα παράξενα ξεδιαλύνουν και τα μυστήρια λυθούν, η ζωή αποκαλύπτει και πάλι το σκληρό της πρόσωπο και το βιβλίο γίνεται μια πραγματεία στη σχιζοφρένεια. Κοφτός λόγος και σκηνές σε μεταφέρουν γρήγορα από το ένα σκηνικό στο άλλο, από την μια δράση στην άλλη, από το ένα πρόσωπο στο άλλο, που όλα μαζί συνθέτουν την μικρή κοινωνία του νησιού με τις προσωπικές ιστορίες και τα δράματα του καθενός. Καλό κι αυτό το βιβλίο.

Τα υπόλοιπα που διάβασα τις μέρες των παθών μου, όπως τις λέω, θα τα συμπεριλάβω σε μια παράγραφο, γιατί ανήκουν στην κατηγορία των "εύκολων" αναγνωσμάτων. "Ο Λυτρωτής" του Τζο Νέσμπο και "Ο Ιεροκήρυκας" της Καμίλλα Λάκμπεργκ, αστυνομικά μυθιστορήματα, που όμως μου άρεσαν και τα απόλαυσα. Εξάλλου και οι δυο συγγραφείς αποτελούν εγγύηση στο είδος τους, κατά τη γνώμη μου.

Η τελευταία που ερωτεύτηκα γυναίκα (Δημήτρης Νικηφόρου)

Να είσαι καλά, Δημήτρη Νικηφόρου!

Η τελευταία που ερωτεύτηκα γυναίκα έχτισε

στ' άφραχτα αμπέλια μου μια μάντρα από ξερολιθιά.
Την είπε αγάπη· 24 καλικαντζάροι μαυροτσούκαλοι
στοιβάξαν σαν τις πέτρες τα περισσά μου χρόνια το ένα πάνω στ’ άλλο κι έπειτα μες στο θρασύ της γέλιο από τα πίσω καθίσματα του τρένου
μου έβγαζαν τη γλώσσα περιπαιχτικά
ενώ κρατιόμουν όρθιος στις χειρολαβές:

Κι ήρθες με μια αγκαθωτή ομορφιά, σκέρτσο,
γράδα σωστά στην πουτανιά, ίσα που να τσιμπάει
στον ουρανίσκο. Να πίνεις, να μεθάς, να μη χαλιέσαι·
ήρθες με μάτια αμύγδαλα παιδιού,
που αθώα μένουν όσο παιδεύει το κουτάβι του, πείσμα χωριάτικο και στο κεφάλι μηχανή που τη δουλεύανε οι βάρδιες του διαόλου.
Με στήθια ήρθες στο μάρμαρο ολόγιομα, και ρώγες μοσχομύριστα κοράλλια·
πίσω χτυπούσε μια καρδιά σκληρό σφεντάμι κι ελάτι τρυφερό.
Ένα βιολί σπασμένο. Για λίγο τ' άκουσα να κελαδάει χωρίς χορδές μόνο για μένα.

Τίποτα συνταρακτικό ως εδώ!

Κοινωνία Χηρών Εκδίκων (Βασίλης Καραγιάννης)

Edward Okuń (1872–1945)

Απόσπασμα από το αφήγημα του Βασίλη Καραγιάννη "Οι Απρόσωποι Άγιοι στην Κοινωνία Χηρών Εκδίκων και Χειρών Αδίκων" που περιλαμβάνεται στο βιβλίο του "Το σκαληνό τρίγωνο της αμαρτίας". Η περιγραφή των μαυροφορεμένων ες αεί χηρών που ακολουθεί σίγουρα ανασύρει παρόμοιες μνήμες, εικόνες ή βιώματα σε όσους έζησαν σε χωριό ή σε μικρή επαρχιακή πόλη, τουλάχιστον σε παλιότερες εποχές:

"Ξεχάστηκε στην ένδον περιπλάνηση (ο αφηγητής)...και η λειτουργία έβαινε προς το τέρμα της, όταν, από το αριστερό ανδρικό κλίτος, έσκασε - σουβλερή και κόκκινη - μύτη μαυροφόρα ύπαρξη, σαν τον ιό της γρίπης, ήπιας μορφής. Και όσο πλησίαζε το Κοινωνικό μέρος με τη θεία Κοινωνία, ο περί τον σολέα χώρος άρχιζε να κατακλύζεται από ομοιόχρωμα στίφη γυναικών, που φέρουν ενδυματολογικά - και φορές θριαμβευτικά - το σχήμα της χήρας εν ζωή. Σαν τα λάγια πρόβατα στριμώχνονταν, κόσμια βέβαια, ενώπιον του οσονούπω ερχόμενου (γίνεται λόγος για τη μεγαλοβδόμαδα), μετά του ζωοποιού ποτηρίου, Ποιμένος, στην είσοδο της στρούγκας, όχι για άρμεγμα, αλλά για να φάνε Σώμα και να πιούνε Αίμα Κυρίου σμιγό, ου προς απολύτρωσιν, αλλά για να χορτάσουν από κάτι που δεν είναι για χόρταση. Γι' αυτό ο παπα-Γιάννης με το "Μετά Φόβου" επέβαλε τάξη κατά την προσέγγιση- προσέλευση με φάλαγγα κατά χήρα.

"Τις βλέπεις! Έχουν μεταλάβει όλη τη σαρακοστή τρεις φορές η καθεμιά, κι η Θυμνία τέσσερις, σαν η πιο ιδιότροπη. Νάτες πάλι μαζεύτηκαν, σύννεφο μαύρο. Καθυστερούν την Απόλυση, για να φαντάξουν μόνο".

Με πρόφαση μια πίστη που τήρησαν και τηρούν τους τύπους της -ούτως ή άλλως κι εκ των ηλικιακών, τώρα, κατασταλαγμάτων- δηλώνουν και αναστάσιμα ότι είναι και παραμένουν σεμνές, πιστές και άτρωτες -όχι  άστρωτες, προς Θεού- κλπ. Μόλις, δηλαδή, απέχουν από αγίες, νυν σίγουρα χηρο-οσίες.

Η ειδική κοινωνία των χηρών -κοινωνία, όχι συμφέροντος, αλλά κοινού, περασμένου, σχεδόν ξεχασμένου πένθους- στις μικρές κοινωνίες κι ανεξάρτητα της ενώπιον του ιερέα Κοινωνίας, αποτελεί ένα ιδιαίτερα μαυρορόφο ρεύμα σ' αυτές. Με αυξημένα στο αίμα τους τα τριγλυκακίδια εμπάθειας, τα λιπίδια της δυστροπίας, και τις πολυχοληστερινούχες φαρμακείες εκ των φαρμακομυτών τους, με ευκολία κατηγορούν όσους κι όσες ομήλικους και ομήλικες επιβιώνουν σε συζυγική ολοκλήρωση ακόμα. Θεωρούν εαυτές αδικημένες από το ανώτερο θείο ον, ότι άλλα, αχρηστοτέστερα ανθρώπινα είδη επιβιώνουν στη μικρή χωρική πανίδα, ενώ οι δικοί τους κατέλαβαν άβολο τόπο στην κοιμητηριακή χλωρίδα! Το σχέδιο βέβαια παίρνει κι άλλους, αλλά είναι εκτός ηλικίας, συνομοταξίας, άρα αδιάφοροι"

Ο κύριος Άνεμος

Από τους γονείς μου άκουσα για τον "Άνεμο", "τον κύριο Άνεμο", τον άνθρωπο ή το ανθρωπάκι, που υπήρξε, κατά τα λεγόμενα τους, θύμα της σκληρής και βασανιστικής συμπεριφοράς μερίδας ευυπόληπτων, κατά τα ειωθότα, συμπολιτών μας, που όμως αμέτι μουχαμέτι το είχαν βάλει να τον τρελάνουν. Εντέλει αυτοί οι ευυπόληπτοι και νοικοκυραίοι συμπολίτες μας έστειλαν στο τρελοκομείο έναν άνθρωπο που το μεγαλύτερο όλων των λαθών του, ήταν ότι κάποτε αποκάλεσε τον αέρα άνεμο! Η λέξη αυτή στάθηκε η αφορμή για να εξοντωθεί ένας άνθρωπος ψυχικά και κοινωνικά, γιατί κάπως διέφερε  και βαρέως έφεραν το γεγονός ότι δεν ήταν όμοιος τους, ένας αδύναμος αυτός σε μια υποκριτική κοινωνία βαρβάτων αντρών ή άντρηδων με το Α μαγκοβαρεμένο και πολλά βαρύ!

Περίεργο κι υπερβολικό ακούγεται, όχι όμως σπάνιο ως συμπεριφορά στις μικρές και κλειστές κοινωνίες, όπου και η πιο μικρή, η ελάχιστη διαφοροποίηση από τα εν γένει αποδεκτά πρότυπα, μπορεί να τιμωρηθεί με απίστευτη σκληρότητα και διαπόμπευση. Έφτασε ο δυστυχής αυτός άνθρωπος να μη μπορεί να ξεμυτίσει από το σπίτι του! Παντού, στη δουλειά του, στο δρόμο...θα βρισκόταν ο αχρείος που θα τον χλεύαζε μ' αυτόν τον αδικαιολόγητο, πλην όμως ιδιαίτερα βασανιστικό τρόπο.  "Πολύ άνεμο έχει σήμερα" ψιθύριζαν δίπλα του κι ας μην είχε! "Άνεμος, άνεμος, άνεμος..." έλεγαν και τα μικρά (κωλο)παίδια και τον ακολουθούσαν τρέχοντας. Η λέξη "Άνεμος" ξεφύτρωνε αναίτια στα χείλη όλων! Η καθημερινότητα του ανθρώπου έγινε εφιαλτική και ανυπόφορη, κυκλοφορούσε όσο πιο λίγο γινόταν, έβγαινε για τα απαραίτητα, κρυβόταν, όμως η ανόητη αυτή συνήθεια δεν έλεγε να ξεχαστεί και να κοπάσει. Οι βασανιστές του ήταν πάντα εκεί και περίμεναν πώς και πώς την παραμικρή ευκαιρία για να διασκεδάσουν εξοντώνοντας τον συνάνθρωπο τους που δεν τους έφταιξε και δεν τους πείραξε ποτέ!

Ηδονοαναγνώσεις Ηδονο-α-βλεψιών

Πώς να μιλήσω τώρα εγώ για τις Ηδονο-α-βλεψίες του Β.Π.K., μετά την παρουσίαση του βιβλίου και του συγγραφέα από την Αγνή Παπακώστα που σε βάθος, πλάτος, ύψος κλπ έχει ξεσκονίσει, ξεκοκαλίσει και εντρυφήσει εν τέλει στο σύνολο του έργο του, μερικώς (διότι άβυσσος η ψυχή) και στον άνθρωπο! 

Ή μετά την παρουσίαση του από τον φίλο του, Γιώργο Τσιουκάνη, που επίσης μίλησε επιμελώς και με ευαισθησία για τον συγγραφέα κατόπιν διπλής μελέτης και πολλαπλής απόλαυσης του βιβλίου, που μάλιστα σε αίθουσα αναμονής ιατρείου χωρία του τον έκαναν να γελάει μόνος, διότι η γλώσσα κόκαλα δεν έχει, αλλά κόκαλα τσακίζει, αν και θα έπρεπε και τα μούτρα ορισμένων, που όμως χάρη στην ευγένεια και καλοσύνη του γράφοντος, αυτοί οι ορισμένοι σώζονται με ελαφρά τραύματα, ήτοι με ολίγη εύστοχη σάτιρα ή ειρωνεία!

Αν και ανέγνωσα και απόλαυσα συγχρόνως μόλις τα πέντε πρώτα αφηγήματα του βιβλίου, δηλώνω ομοιοπαθής με τον κο Γιώργο Τσιουκάνη, τουλάχιστον διαβάζοντας ορισμένα αφηγήματα του βιβλίου (π.χ. Ο δρόμος με τις πικροκαστανιές)! Γελούσα μόνη, στο σπίτι μου ευτυχώς , με μόνη συνέπεια την ανάγνωση αποσπάσματος στον σύζυγο για να μην χάσει!

Εξαιρετική η παρουσίαση των Ηδονο-α-βλεψιών και από την κα Άννα Κουστινούδη στο διαδικτυακό Εντευκτήριο με τίτλο: "Ένα βιβλίο στο κομοδίνο της Άνννας Κουστινούδη", που μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Το ίδιο και της Πόλυς Χατζημανωλάκη στην Αυγή, που μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Όλοι, κι άλλοι που μίλησαν για το βιβλίο και τον συγγραφέα του στο Λαογραφικό Μουσείο Κοζάνης κατά την παρουσίαση του στο αναγνωστικό κοινό της γενέθλιας του πόλης, παίνεψαν τον τρόπο και την τέχνη του γράφοντος, τον άνθρωπο και συγγραφέα. Το ίδιο, τον συγχαίρω κι εγώ. Με πιο απλό τρόπο! Δεν κάνω εξάλλου εδώ καμιά εξειδικευμένη εισήγηση ή μελέτη, εκφράζω όμως από καρδιάς τις ευχαριστίες μου στον συγγραφέα Β.Π.Κ. για την προσφορά του στα νεοελληνικά γράμματα και στον τόπο, καθημερινές ιστορίες του οποίου ξεδιπλώνει στις σελίδες των Ηδονο-α-βλεψιών του, που όμως είναι λίγο πολύ οι κοινές καθημερινές ιστορίες όλων, της νεοελληνικής πραγματικότητας, ενίοτε και του κακού μας του καιρού! Ας προσέχαμε, λοιπόν, για να κλείσω με τον τρόπο του Βασίλη Καραγιάννη σε ένα από τα αφηγήματα του (Εταίροι, Εταίρες κι Εταιρείες...)

Βασίλη, ευχαριστούμε! 

(Βασίλης Π. Καραγιάννης. Ηδονο(α)βλεψίες, Εκδόσεις Γαβριηλίδη, 2015)

Μικρό αφιέρωμα στον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη

Στο νυχτερινό κέντρο

Τώρα ποὺ παίζει τὸ βιολὶ κι ἔχουμε πιεῖ τόσο πολύ,

ποὺ μ᾿ ἕναν ἔρωτα τρελὸ σὰ νά ῾μαστε δεμένοι,

σ᾿ ἕνα συντρόφεμα ζεστό, βᾶνε ξανὰ νὰ ζαλιστῶ,

μέσ᾿ στ᾿ ὄνειρό σου νὰ κλειστῶ. Τὸ μόνο ποὺ μοῦ μένει.

Γιατὶ ἂν λείψει τὸ κρασὶ κι φύγεις ἄξαφνα κι ἐσὺ

καὶ βουβαθεῖ καὶ τὸ βιολὶ μὲ τὸ γλυκὸ βραχνᾶ του,

μεσ᾿ στῆς καρδιᾶς μου τὸ κενό, μεγάλο σὰ τὸν οὐρανό,

θ᾿ ἀκούσω πάλι τὸ βραχνὸ τραγούδι τοῦ θανάτου..

ΠΗΓΗ:http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/napolewn_lapa8iwths_poems.htm#ΣΤΟ_ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ_ΚΕΝΤΡΟ

.

Βιογραφικά:

Ποιητής, που άκμασε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, ένας από τους «καταραμένους» και «ιδανικούς αυτόχειρες» της λογοτεχνίας μας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της νεοσυμβολιστικής και νεορομαντικής σχολής.

Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης γεννήθηκε στις 31 Οκτωβρίου του 1888 στην Αθήνα. Ήταν γιος του Λεωνίδα Λαπαθιώτη (1852-1942), αξιωματικού του ελληνικού στρατού με καταγωγή από την Κύπρο, που έφτασε ως το βαθμό του αντιστρατήγου και έγινε υπουργός Στρατιωτικών μετά από συμμετοχή του στο κίνημα στο Γουδί, και της Βασιλικής Παπαδοπούλου, ανιψιάς του Χαρίλαου Τρικούπη. Σε ηλικία δέκα ετών μετακόμισε με την οικογένειά του στο Ναύπλιο, όπου τέλειωσε το σχολείο, έμαθε αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά, ενώ παρακολούθησε μαθήματα πιάνου και ζωγραφικής. Το 1905 γράφτηκε στη Νομική Σχολή της Αθήνας, από την οποία αποφοίτησε κανονικά, χωρίς ν’ ασκήσει το επάγγελμα του δικηγόρου.

Books On The Map

http://booksonthemap.gr/

Το Books On The Map είναι ένας διαδραστικός χάρτης της ελληνικής λογοτεχνίας, πάνω στον οποίο «καρφιτσώνονται» όλα τα μέρη που έχουν χρησιμοποιηθεί από Έλληνες συγγραφείς ως το βασικό σκηνικό στο οποίο εξελίσσεται η ιστορία του βιβλίου τους.

«Το site γεννήθηκε μέσα από την αγάπη μας για τη λογοτεχνία και έχει ως στόχο τη χαρτογράφηση των ελληνικών βιβλίων που εκτυλίχθηκαν και συνεχίζουν να εκτυλίσσονται δίπλα μας», γράφει η ομάδα στο site. «Ξεκινώντας από τις προσωπικές μας βιβλιοθήκες και θέλοντας να φτάσουμε στη δική σου».

Ο λόγος για τον οποίο το Books On The Map περιορίζεται στην ελληνική λογοτεχνία δεν είναι ένας αλλά δύο, όπως εξηγούν παρακάτω. Αφενός πρόκειται για μια αρκετά μεγάλη κατηγορία που είναι αρκετή από μόνη της για να κάνει την ιστοσελίδα ένα ολοκληρωμένο κατάλογο τοποθεσιών και αφετέρου θέτει ένα πλαίσιο ώστε να μην καταλήξει το site να γίνει μια χαοτικά μεγάλη βάση στην οποία οι επισκέπτες δεν θα μπορούν να κινηθούν εύκολα.

Εκτός από τις τοποθεσίες που καρφιτσώνουν οι ίδιοι όμως, η ομάδα του BΟΤΜ δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες να προσθέσουν και οι ίδιοι το δικό τους αγαπημένο βιβλίο στο χάρτη. Το μόνο που έχει να κάνει κάποιος είναι να πατήσει κλικ στο «Υποβολή Τοποθεσίας» και να συμπληρώσει το όνομα του συγγραφέα, τον τίτλο του βιβλίου και τα στοιχεία της πόλης και χώρας όπου αυτό διαδραματίζεται, καθώς και μια μικρή φωτογραφία του εξωφύλλου και μια σύντομη περίληψη της ιστορίας ώστε να δώσει τα απαραίτητα στοιχεία στους υπόλοιπους βιβλιοφάγους που θα επισκεφτούν το χάρτη, και έπειτα να πατήσει «Υποβολή».

Ο χάρτης του BOTM έχει ήδη γεμίσει με δεκάδες κόκκινες πινέζες σε διάφορα σημεία του κόσμου και περιμένει τη δική σας συνεισφορά για να «ταξιδέψει» τους επισκέπτες του σε ακόμα περισσότερα μέρη και ακόμα περισσότερες συναρπαστικές ιστορίες -αφού πρώτα σας πάει μια υπέροχα λογοτεχνική βόλτα κι εσάς τους ίδιους.

http://booksonthemap.gr/

Μια εκλειπούσα παρομοίωση

" Ήταν ντροπαλός και ένοχος σαν το παιδί που έκλεψε γλυκό απ' το βάζο" διαβάζω σε λογοτεχνικό βιβλίο. Θυμάμαι ότι στα μικράτα μου η παρομοίωση αυτή χρησιμοποιούνταν ακόμα, αφού ενίοτε τα γλυκά κρύβονταν από τη μητέρα για να "ξεντροπιαστεί", αν κάποιος μουσαφίρης χτυπούσε την πόρτα του σπιτιού. Από τα γλυκά του κουταλιού, σιροπιαστά, κουραμπιέδες κλπ ένα μεγάλο μέρος, το καλύτερο, φυλάγονταν για τους επισκέπτες, ενώ τα κομμάτια που δεν έβγαιναν πολύ καλά στο μέγεθος ή στο σχήμα, τρώγονταν από τους οικείους. Το αντίθετο δηλ. απ' ότι συμβαίνει σήμερα. Πήγαζε η συμπεριφορά αυτή στο παρελθόν από το σεβασμό στον ξένο, από το φόβο του σχολιασμού για την α-νοικοκυροσύνη της οικοδέσποινας ή από την φτώχεια των ανθρώπων.
Σήμερα οι μουσαφιραίοι είναι σπάνιοι, οι άνθρωποι πνιγμένοι σε ποικίλες υποχρεώσεις δεν προλαβαίνουν ή δεν τους απομένει η διάθεση για να χαρούν την ανθρώπινη συντροφιά και επικοινωνία, αλλά τα γλυκά - συνήθως αγορασμένα από τα ζαχαροπλαστεία - αφθονούν για να τα τρώμε μόνοι μας ή σε πιο κλειστό οικογενειακό κύκλο. 

Ο λιποτάκτης (Boris Vian)

"Κύριε Πρόεδρε, δεν θέλω να πάω στον πόλεμο, να σκοτώσω αθώους ανθρώπους, δεν θέλω να σ' ενοχλήσω, όμως πήρα την απόφασή μου, θα λιποτακτήσω... 

Από τότε που γεννήθηκα, είδα τον πατέρα μου να πεθαίνει, είδα τ' αδέρφια μου να φεύγουν, είδα τα παιδιά μου να κλαίνε, είδα τη μάνα μου στον τάφο να περιγελά τις βόμβες και τα σκουλήκια, κι όταν ήμουνα στη φυλακή μου πήραν τη γυναίκα, μου πήραν την ψυχή...

Θα γυρίζω στους δρόμους της Γαλλίας, από τη Βρετάνη μέχρι την Προβηγκία, και θα λέω στους ανθρώπους να μην υπακούσουν, να μην πάνε στον πόλεμο, να μη φύγουν, κι αν με κυνηγήσετε, πείτε στους άντρες σας πως δεν κρατώ όπλο..."

Περίπου αυτά λέει στο εμβληματικό, βαθιά αντιπολεμικό τραγούδι του ο Μπόρις Βιάν, ο Γάλλος συγγραφέας, ποιητής, μουσικός και μηχανικός στο επάγγελμα, που έφυγε πολύ νέος, μόλις 39 χρονών  (1920-1959). Πρόκειται για το τραγούδι με τίτλο "Le déserteur", ο λιποτάκτης.

Πηγή: http://katerinatoraki.blogspot.gr/2015/10/blog-post.html

Επικάρδιο (in memoriam) του Δημήτρη Νικηφόρου

Alice Neel

Επικάρδιο

(in memoriam)

Κοιμήσου τώρα Ελένη.

Αν ήμουν Σιμωνίδης ή Καλλίμαχος,

άλλο θα σου ’πλεκα στεφάνι,

μα είμαι μόνο γιος.

Κι έτσι κοιμήσου ωσότου

γιάνει ο καημός

του ανεπίστρεπτου ασώτου.

Όχι του Βυζαντίου η αγία,

μήτε της Τροίας η κλεμμένη.

Ψυχή μειλίχια, ξεπαστρεμένη,

της αγυρτείας μου η Παναγία.

Παιδούλα μοιάζεις

στο φωτεινό που αγαπούσες

φόρεμα ντυμένη.

Κανείς για σένα δεν πολέμησε,

τίμιο Σταυρό δεν βρήκες,

άλλων κουβάλησες το κρίμα

στους ώμους σου κι απέ στο μνήμα.

Με άντρα, γονιού, τα επώνυμα

στο μάρμαρο καρσί κι αντάμα

Ελένη... ξεθωριασμένο όνομα

που χρόνια είχε γίνει μόνο μάνα.

Η καρπουζόφλουδα

Συναντηθήκαμε τυχαία σ΄ένα παλιό βιβλιοπωλείο της Σανταρόζα που δεν υπάρχει πια, κοιταχτήκαμε στα μάτια κι εκείνη χαμογέλασε μ΄ένα χαμόγελο που έμοιαζε με φωταγωγημένο ανοιχτό γραμματοκιβώτιο.

-Μετά από δω θέλεις να περπατήσουμε μαζί?

Μου έγνεψε καταφατικά χωρίς να πει λέξη.

Ένα παιδί μετράει τ' άστρα

Μια μέρα κάθισε και παίδεψε το κεφάλι του. Το 'βαλε κάτω και το παίδεψε, το 'πλεξε όπως είδε να κάνουν οι γύφτοι με το καλάθι. Στο τέλος το βρήκε: Θα 'πιανε φιλία με τα βιβλία. Θα γύρευε να μάθει από κει, αυτά που του 'κρυβαν οι μεγάλοι πίσω απ' τα μουστάκια τους. Θα ' πιανε αγάπες με τις ζουγραφιές, με τα παραμύθια που λέγανε αυτοί οι μικροί χάρτινοι «παππούδες» που κάθονται στα γόνατά σου και σου λένε τις ιστορίες τους χωρίς καμώματα και παρακάλια.

Μα στο χωριό, που δούλευε παραπαίδι, δεν είχε χαρτοπουλειά. Έπρεπε, λοιπόν, να παρακαλέσει κανένα μπάρμπα απ' αυτούς που κατεβαίνανε στην πολιτεία και πουλούσανε το καλαμπόκι τους να του φέρει ένα. Και μια μέρα αυτό έγινε. Έπιασε έναν τέτοιο γερούλη, του 'βαλε στη χούφτα καναδυό μεταλλίκια και, «σε παρακαλώ», του λέει, «αν βρεις, εκεί που πας, κανένα βιβλίο που να λέει καλές ιστορίες, πάρ' το μου. Ε; Πολύ θα σε περικαλέσω, όμως...».

Έβαλε ο παππούς τα μεταλλίκια στην απαλάμη του, τα πασπάτεψε με το δάχτυλο, αναποδογύρισε ένα, για να δει τι έχει από κάτω... έστρωσε με το δάχτυλο τα μουστάκια του... και του τα 'δωσε πίσω. «Πάρ' τα», του λέει. «Αν τα χαρτιά λένε καλά παραμύθια... μου τα λες και μένα και ξεχρεώνουμε. Αν, πάλι, δε λένε, θα σου πάρω ένα αυτί. Ε;...». Το παιδί τρόμαξε. Ο γέρος τότε έβαλε τα γέλια... «Άιντε, άιντε... Σύχασε...», είπε. «Δε σου παίρνω αυτί, σου παίρνω ένα μεταλλίκι. Σύμφωνοι;».

Σε τρεις μέρες του 'φερε ένα χαρτί, λίγο πιο χοντρό απ' το βαγγέλιο, και του το 'δωσε. «Το πασπάτεψα από παντού», λέει στο παιδί. «Δε βγαίνει τίποτα. Για πάρ' το εσύ, μην 'πα και σε γνωρίζει και συνεννοηθείτε».

Το παιδί τ' άνοιξε τρέμοντας. Ήταν σαν μικρό σπιτάκι, «Ιστορία Σεβάχ του Θαλασσινού» έλεγε το ξώφυλλό του. Αυτό ήταν! Το παιδί έπεσε πάνου στο βιβλίο με τα μούτρα. Και το διάβαζε, το διάβαζε ολόκληρο το χειμώνα. Το διάβαζε και ξανά το διάβαζε και πάλι το ξαναδιάβαζε, και το 'μαθε νεράκι. Κείνος ο μπάρμπας, που του το 'χε φέρει, τ' άκουε και τρέμανε τα μουστάκια του. Όμορφο βιβλίο. Μόνο που είχε μια παραξενιά. Έλεγε την ιστορία του μονάχα σ' όποιον ήθελε.

Ώσπου να κλείσει κείνη η χρονιά, είχε καταπιεί κι άλλα καμιά δεκαριά βιβλία.

Άλλος για ... Κιριμπάτι

Μαγικό έτος 1999.

Τον περίμενα στο αεροδρόμιο. Ήξερα μόνο ότι φοράει καφέ δερμάτινο μπουφάν και κρατάει ένα μεγάλο πράσινο ντοσιέ. Έτσι μου είπε στο τηλέφωνο πριν ξεκινήσει από την Αθήνα. Στεκόμουν στην είσοδο του αεροδρομίου αβέβαιη για το αν θα καταφέρω να τον εντοπίσω. Με όλες τις αισθήσεις σε εγρήγορση.

Το σκηνικό ήταν εντελώς παράξενο: είχα βαλθεί ως καλή Σαμαρείτισσα να εξυπηρετήσω μία φίλη που κρεβατώθηκε ξαφνικά με ίωση. Έπρεπε λοιπόν, να παραλάβω από το αεροδρόμιο τον μυστηριώδη κύριο για λογαριασμό της και να τον μεταφέρω σε μία Δημόσια Υπηρεσία στο Ρέθυμνο. Δέχτηκα πρόθυμα όταν άκουσα τον πανικό της στο τηλέφωνο και την φωνή της που έκδηλα μαρτυρούσε πόσο την είχε ταλαιπωρήσει η ίωση. Στημένη όμως πλέον στο πρωινό βοριαδάκι του αερολιμένα αναθεμάτιζα τις καλοσύνες μου. Και η ιδέα να τον βάλω στο πρώτο λεωφορείο του ΚΤΕΛ για Ρέθυμνο μου φαινόταν πολύ προτιμότερη.

Κάτι τέτοια σκεφτόμουν όταν με πλησίασε. Μία συμπαθητική χαμογελαστή φατσούλα που δεν σε προδιέθεται με τίποτα για τον "τρομερό μεγαλόσχημο προϊστάμενο" του οποίου η άφιξη είχε πανικοβάλλει την φίλη μου. Ευγενικός σε .. βαθμό κακουργήματος. Τόσο που ξέχασα κάθε σκέψη για ΚΤΕΛ και πήραμε το δρόμο για το Ρέθυμνο together.

Κάπου στη διαδρομή το κινητό μου άρχισε να χτυπάει με την συνήθη του συχνότητα: δηλαδή, συνέχεια. Ζητούσα διαρκώς συγνώμη και στη λήξη κάθε τηλεφωνήματος έβγαινα όλο και πιο αγχωμένη για όσα .. έτρεχαν στην καθημερινότητα, ενώ εγώ τους ξέφευγα -υποτίθεται- κατά Ρέθυμνο μεριά.

Κάποια στιγμή χαμογέλασε συγκαταβατικά και μου είπε:

- Ζούσα για χρόνια έτσι. Αγχωμένος με την δουλειά, αγχωμένος με τη ζωή, αγχωμένος με όλα. Μέχρι που πήγα στο ... Κιριμπάτι.

Σαν κάτι να μου θύμιζε το όνομα αλλά ζήτησα .. διευκρινήσεις.

Επιστροφή στις αφετηρίες, στις μεγάλες πατρίδες της ψυχής μας.

Βιαστικοί είμαστε

Αλλά την πορεία του χρόνου

Να τη βλέπετε σαν τίποτα

Μέσα στο αιώνιο πάντοτε

"Γυρίζουμε.΄Οπως θα επιστρέφουμε πάντοτε στις αφετηρίες μας, κοινότυπες, καινότοπες ή κενότοπες. Αλλά είναι πάντα εκεί, μας περιμένουν μετά από κάθε ταξίδι να γεμίσουμε το άδειο τους που άφησε η προσωρινή φυγή μας. Ένα άδειο γλυκό, καθημερινό, αγαπημένο, άρα γεμάτο παρουσίες, απουσίες, οπτασίες, είτε ως σκιές είτε ως πραγματικότητες! Οι μικροί κι αποκλειστικά δικοί μας χώροι, στους οποίους επιστρέφουμε το σώμα μας, είναι οι μεγάλες πατρίδες της ψυχής μας."

Νομίζω ότι και η πιο ταξιδιάρα ψυχή έχει έναν τέτοιο "τόπο"! Υπάρχει πάντα για όλους μια αφετηρία, ένα σημείο αναφοράς, έμψυχο ή άψυχο, αυτό που μας παρέχει την ασφάλεια, τη ζεστασιά, το γλυκό συναίσθημα, το απάγκιο για την κούραση του ταξιδιού ή της ψυχής, το αραξοβόλι! Σοφά μου φάνηκαν τα λόγια Βασίλη Καραγιάννη στο βιβλίο του  "Το  σκαληνό τρίγωνο της αμαρτίας"!

Τόποι του Νίκου Καββαδία (εφαρμογή)

"Το ρολόι του κόσμου χτυπά μεσάνυχτα"

Μερικές φορές αρκεί να διαβάσω τους τίτλους ή κάποιες από τις ειδήσεις μιας και μόνο μέρας για να νιώσω ότι "το ρολόι του κόσμου χτυπά μεσάνυχτα". Η φράση είναι διαπίστωση και τίτλος έργου του Μενέλαου Λουντέμη (1912-1977). Οι πρωταγωνιστές των πέντε ενοτήτων του βιβλίου (εκδόθηκε το 1963) είναι άνθρωποι καθημερινοί, γεμάτοι υψηλά ιδανικά, ανθρωπιά κι αγάπη κι έρχονται αντιμέτωποι στην πορεία της ζωής τους με τη φρίκη των πολέμων, τη βία, το μίσος και το έγκλημα αυτών που κινούν τα νήματα του κόσμου, όσων τους υπηρετούν, αλλά και όσων δεν κατάφεραν να εξανθρωπιστούν. Η πορεία τους είναι μια αδιάκοπη θυσία στο βωμό του αγώνα για την ελευθερία των λαών ή την αξιοπρεπή διαβίωση του ανθρώπου. Οι ιστορίες των πρωταγωνιστών ξεκινούν από τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο και φτάνουν μέχρι τη μετεμφυλιακή περίοδο.

Διάβασα το συγκεκριμένο βιβλίο το καλοκαίρι και διαπίστωσα ότι αρκετά αποσπάσματα του βιβλίου θα μπορούσαν κάλλιστα να αναφέρονται στην εποχή μας, αφού τα δεινά της ανθρωπότητας εξακολουθούν να υφίστανται και οι αιτίες που τα δημιουργούν παραμένουν ίδιες.

Παραθέτω μερικά αποσπάσματα από την 3η ενότητα (βιβλίο), που αναφέρεται στον πόλεμο του Βιετνάμ (1959-1975). Κάντε εσείς τους συσχετισμούς με τους πολέμους που γίνονται σήμερα, πάντα στο όνομα της δημοκρατίας και της ελευθερίας των λαών!

ΑΦΗΓΗΣΗ

Α. ΟΡΙΣΜΟΣ:

Με τον όρο αφήγηση εννοούμε την προφορική ή γραπτή παρουσίαση ενός γεγονότος ή μιας σειράς γεγονότων πραγματικών ή φανταστικών μέσα στο χρόνο.

Β. ΔΟΜΗ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Η αφήγηση στηρίζεται στην ακόλουθη δομή:

1. Δίνονται πληροφορίες για τους ήρωες, το χώρο, το χρόνο.

2. Παρουσιάζονται τα γεγονότα, το πρόβλημα, ο στόχος, η δράση, το αποτέλεσμα. Δίνεται δηλαδή η εξέλιξη της ιστορίας, των γεγονότων μέσα στο χρόνο.

3. Δίνεται η λύση, δηλαδή το τέλος της ιστορίας, η κρίση του αφηγητή.