Περιήγηση στις Δυτικές και Νότιες Κυκλάδες (Κέα, Κύθνος, Σέριφος, Σίφνος, Μήλος, Φολέγανδρος, Σίκινος, Ίος, Σαντορίνη) Β΄μέρος: Κέα (23-24/6/2019)

Αναχώρηση από το Λαύριο νωρίς το απογευματάκι και απόπλους για την Κέα ή Τζια ή Υδρούσα. 

Ανάμεσα στο Λαύριο και την Κέα, η Μακρόνησος (λόγω του σχήματος) που ανασύρει μνήμες ακόμα και σε μας τους καλοζωισμένους. Ορμητήριο πειρατών, χοτ σποτ τούρκων αιχμαλώτων στους Βαλκανικούς πολέμους, λοιμοκαθαρτήριο για τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και στρατόπεδο "εθνικής αναμόρφωσης" για χιλιάδες κουμμουνιστές. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν και νήσος Ελένη, αφού η ωραία της μυθολογίας μας πάτησε κι εκεί το εύσφυρο ποδαράκι της είτε με τον εραστή της τον Πάρη στο πήγαινε είτε με τον κερατά σύζυγο στο έλα.

Μετά από μια ωρίτσα περίπου φτάσαμε στο λιμάνι της Κέας, την Κορησσία,. και η ομορφιά των νησιών μας άρχισε να αποκτά μορφή κι αρώματα. Ένα βραδάκι θα μέναμε στο νησί, οπότε όσο πιο γρήγορα γινόταν, ενοικίαση αυτοκινήτου, έκδοση εισιτηρίων για τον επόμενο προορισμό, στο ξενοδοχείο για μια πρώτη τακτοποίηση, σούπερ μάρκετ για νερά και κάποια πρώτα εφόδια και η περιήγηση στο νησί ξεκίνησε.

Περιήγηση στις Δυτικές και Νότιες Κυκλάδες (Κέα, Κύθνος, Σέριφος, Σίφνος, Μήλος, Φολέγανδρος, Σίκινος, Ίος, Σαντορίνη) Α΄μέρος: Σούνιο, Λαύριο (23/6/2019)

  Γέφυρες τα νησιά μας για τα θαλασσινά ταξίδια χιλιάδες χρόνια τώρα, σαν γέφυρες για τον επόμενο προορισμό τα χρησιμοποιήσαμε κι εμείς για να γυρίσουμε εννιά Κυκλαδονήσια. Από το Λαύριο στην Κέα κι από κει στην Κύθνο κι από την Κύθνο στη Σέριφο και νοτιότερα, στη Σίφνο, στη Μήλο και μετά τις Δυτικές Κυκλάδες κατεύθυνση προς τις Νότιες, τη Φολέγανδρο, τη Σίκινο, την Ίο, τη Σαντορίνη.

Μεγαλώσαμε και βιαζόμαστε. 'Ο,τι προλάβουμε, αν και εφόσον η ζωή μας χαριστεί και μας επιτρέψει, αν το απρόβλεπτο και οι ανατροπές της είναι για το καλό ή για το λιγότερο κακό.

Ταξίδι 14 ημερών με μία ή δύο διανυκτερεύσεις σε κάθε νησί. Το κάναμε το 2018 στα Δωδεκάνησα και είδαμε ότι οι χρόνοι αυτοί είναι αρκετοί. Το προγραμματίσαμε και για το 2019 ήδη από τον Απρίλιο, αεροπορικά, δρομολόγια πλοίων, δωμάτια, ωράρια, όλα τακτοποιημένα, αν και υπήρξαν κάποιες, μικρές ευτυχώς, αναποδιές.

Πρωινή πτήση από Θεσσαλονίκη για Αθήνα, οικογενειακή συνάντηση στο Ελευθέριος Βενιζέλος, ευκαιρία να βρεθούμε έστω για τις ώρες αναμονής μέχρι να πάρουμε το πλοίο από Λαύριο για Κέα. Από το αεροδρόμιο βρεθήκαμε στο Σούνιο για καφεδάκι και στο Λαύριο για φαγητό. Επεράσαμε όμορφα!

Το Αμμούδι της Οίας

Είναι το επίνειο της Οίας, το παλιό λιμάνι της, όχι ότι υπάρχει καινούργιο, που συνδέεται με τον οικισμό στα ψηλά με 200 περίπου, μας είπαν, λιθόστρωτα σκαλοπάτια. Εμείς κατεβήκαμε από τον δρόμο που ανοίχτηκε το 1991, ύστερα από μεγάλη περιπέτεια μπλοκαρισμένων αυτοκινήτων, λεωφορείων και κάθε είδος μηχανοκίνητων οχημάτων που άλλο πήγαινε, άλλο ερχόταν, άλλο έκανε όπισθεν, άλλο αναστροφή, άλλο από δεξιά, άλλο από αριστερά, ανθρωπομάνι από τα κρουαζιερόπλοια, όλες οι φυλές της γης και στον τόπο ο χορός. Απ΄τα σκαλοπάτια γρηγορότερα θα πηγαίναμε. Είχε και μια πινακίδα για το Αμμούδι που θα ήσουν πολύ τυχερός, αν την έβλεπες, λίγο πιο κάτω από τη στροφή προς Αμμούδι. Εμείς τη βρήκαμε με τη δεύτερη προσπάθεια. Αλλά κι αν τη βρεις και πλησιάσεις στο Αμμούδι, πρέπει να παρκάρεις αρκετά μακριά, γιατί από κει ξεκινάνε καραβάκια για Θηρασιά και Νέα Καμμένη και ο κόσμος είναι πολύς. Ταβέρνες, καταλύματα, καφέ, πρακτορεία, επαγγελματίες, τουρίστες ... αλλά πανέμορφα! Τα ξεχνάς όλα, θαυμάζεις και απολαμβάνεις την ομορφιά! 

Κάποτε τα κτίρια που υπήρχαν στο Αμμούδι χρησίμευαν ως αποθήκες για τα εμπορεύματα, σήμερα ο τουρισμός αποδίδει πολλαπλάσια κέρδη, η αλήθεια είναι όχι ανταποδοτικά για το νησί από τους Δήμους τους. 

Στην περιοχή υπήρχαν και εγκαταστάσεις φορτοεκφόρτωσης ορυκτών (ίσως κοκκινοχώματος και αιματίτη). Τα σκουριασμένα απομεινάρια τους σήμερα φωτογραφίζονται από όσους επιχειρούν καλλιτεχνικές φωτογραφίσεις, χαχαχα....

Σίκινος

Καμαρούλα μια σταλιά..., νησάκι μια σταλιά η Σίκινος, όμορφο όπως όλα τα μικρά νησιά μας. Ανάμεσα στη Φολέγανδρο και στην Ίο, ήσυχο ακόμα στα τέλη του Ιουνίου, με λιγότερο τουρισμό, για μας μια χαρά, αλλά για τους επιχειρηματίες του όμορφου νησιού πολύ δυσάρεστο. Το αυτοκίνητο φθηνό (20 ευρώ τη μέρα, 10 ευρώ το μηχανάκι), το ξενοδοχείο ακριβούτσικο, ίσως να μην υπάρχουν πολλά καταλύματα.

Ένα λιμανάκι, η Αλοπρόνοια, η Χώρα με το Κάστρο της, δύο τρεις προσβάσιμες παραλίες, οι υπόλοιπες από χωματόδρομους ή με καΐκια. Για ησυχία και αναχωρητές, τουλάχιστον τις άλλες εποχές του χρόνου. Καθαρά νερά, ακαλλιέργητες πλέον πεζούλες ή " λουριά", όμορφα τοπία, τοπικές νοστιμιές, οι καπαρομεζέδες και τα φαγητά ή πίτες με κάπαρη προτείνονται από τους εστιάτορες,  ένα ωραίο οινοποιείο, άνθρωποι που περιμένουν τους τουρίστες για να δουλέψουν, τώρα το καλοκαίρι που μπορούν και κακή συγκοινωνία. Για να πάμε από τη Σίκινο στη διπλανή Ίο, ξαναγυρίσαμε Φολέγανδρο και πλεύσαμε προς την Ίο μέσω Σαντορίνης με αλμυρά εισιτήρια.

Ο ξενοδόχος μας, ο Χάρης, μας παρατήρησε ότι μένουμε πολύ λίγο σ' ένα τόσο όμορφο νησί (δίκιο είχε) και μας προσκάλεσε να επαναλάβουμε την επίσκεψη μας σ' αυτό στις 21 Νοεμβρίου που γίνεται στο νησί πανηγύρι, ο καιρός είναι συνήθως καλός, ακόμα και για μπάνιο, κι ο δήμαρχος κερνάει ψάρι σε όλους, ίσως για τελευταία χρονιά, γιατί δε συμφέρει. Μακάρι να μπορέσουμε!

Στη Σίκινο εξορίζονταν κάποτε και οι αντιφρονούντες του καθεστώτος Μεταξά. Προσπαθώ να φανταστώ πόσο δύσκολα και πόση φτώχεια! Δύσκολο αν δεν το έχεις ζήσει, πόσο μάλλον, αν ανήκεις στην ευλογημένη γενιά του τόπου που δεν γνώρισε πόλεμο, πείνα, δίψα και γενικά καλοπερνάει γκρινιάζοντας για το ψύλλου πήδημα.

Η κόγχη της Αφροδίτης, το αρχαίο θέατρο και οι κατακόμβες της Μήλου

Κατάκοποι από το μέχρι τότε περπάτημα, καταϊδρωμένοι, διψασμένοι είπαμε να πάμε και στις κατακόμβες της Μήλου, ώρα απαγορευτική για περπάτημα σε ανηφοριές και κατηφοριές. Στην πινακίδα, πριν τις κατακόμβες, που έγραφε προς αρχαίο θέατρο, απάλλαξα τον σύζυγο που δεν είναι αχόρταγος κι ως σούρδα και μπιστιρένια συνέχισα παρά την κούραση, με τον ήλιο ντάλα να ζεματάει και με τον φόβο γένους θηλυκού. Πέρασα από την κόγχη, όπου ο αγρότης Γιώργος Κεντρωτάς (έλεγε στην πινακίδα) βρήκε την Αφροδίτη της Μήλου, που έγινε Αφροδίτη του Λούβρου επί τουρκοκρατίας, μπάτε σκύλοι αλέστε, τότε που οι άνθρωποι αδαείς δε γνώριζαν την αξία των ευρημάτων, δεν υπήρχε και ελεύθερο κράτος, αλλά και τώρα που υπάρχει, στο έλεος οι αρχαιότητες στη χώρα μας.

Παρεμπιπτόντως ο νεαρός αγρότης δεν ήταν και τόσο αδαής ή αφελής, όπως διαβάζω. Μόλις κατάλαβε ότι βρήκε κάτι σημαντικό, άρχισε να το καλύπτει με χώμα προκειμένου να το πουλήσει αργότερα και να μην το αντιληφθούν οι Γάλλοι αξιωματικοί που έκαναν ανασκαφές για αρχαία σε γειτονικούς χώρους. Ο Ολιβιέ Βουτιέ (επικεφαλής των Γάλλων που είχε σπουδάσει λίγη αρχαιολογία) αναφέρει πως έδωσε στον αγρότη το ποσό των 1000 γροσιών για να του πουλήσει το άγαλμα. Ποσό ιδιαίτερα υψηλό, αν αναλογιστούμε ότι με 1000 γρόσια αμείβονταν ετησίως οι δημογέροντες και οι κοινοτικοί άρχοντες επί τουρκοκρατίας. Η ιστορία έχει συνέχεια και πλοκή, αλλά δεν είναι του παρόντος.

 Στη διαδρομή για το αρχαίο (ρωμαϊκό) θέατρο ψιλοχάθηκα και κατεθύνθηκα προς κάποιο εκκλησάκι αντί για το θέατρο κι εκεί ο φόβος μεγάλωσε. Γύρισα πίσω τρέχοντας με τα μάτια μου δεκατέσσερα να κοιτούν προς όλες τις κατευθύνσεις. Αυτά πριν τη δολοφονία της Σάρον Ίτον (έχουν προηγηθεί αμέτρητες). Το θέατρο το είδα τελικά από ψηλά, δεν ήταν και τόσο μακριά, το έβγαλα μερικές φωτογραφίες κι έφυγα. Φόβος που χαλάει τις στιγμές μας, τις εκδρομές μας, τις εξόδους μας ....Δεν είναι ωραία, σ΄ένα τόσο όμορφο μέρος να φοβάσαι και τη σκιά σου κι ας σκάει ο τζίτζικας μέρα μεσημέρι. Στις κατακόμβες άξιζε η δροσιά των δέντρων κατά την αναμονή, να βγει το προηγούμενο γκρουπ, η δροσιά του υπόσκαφτου χώρου και το ελευθέρας εισόδου που εξασφαλίσαμε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων της περιοχής μας. Λαξευτοί, λακκοειδείς και συλημένοι τάφοι ανασύρουν στη μνήμη σκοτεινές εποχές θρησκευτικών αντιπαλοτήτων.

Ο προϊστορικός οικισμός στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης

"...Απεδείχθη ότι ευρισκόμεθα ενώπιον μεγάλου συγκροτήματος το οποίον περισσότερον φαίνεται να είναι ανάκτορον. (...) Τα δωμάτια είναι πλήρη παντός είδους αρχαιοτήτων. Αφθονωτάτη είναι η ζωγραφική κεραμική. (...) Ευρέθησαν σαφή ίχνη μεγάλου σεισμού, ο οποίος κατέρριψε τα οικοδομήματα προτού αρχίση η βροχή της κισήρεως και της τέφρας..."

Αυτά έλεγε ο Σπ. Μαρινάτος για τον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου, σπουδαίο πολιτιστικό κέντρο και λιμάνι του Αιγαίου ( περίπου 4.500-1500 π.Χ.).  Ο Μαρινάτος οραματιζόταν να δημιουργήσει  "ένα πρωτότυπον μουσείον-ανασκαφή όπου ο επισκέπτης θα βλέπη μίαν προϊστορικήν Πομπηίαν, όπως ήτο κατά την στιγμήν οπότε αποτόμως εκόπη το νήμα της ζωής της, κάποτε πέριξ του 1500 π.Χ.". 

Υπάρχει, λοιπόν, αυτό το μουσείο-ανασκαφή στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης, με νέο στέγαστρο, βιοκλιματικό - παρόλα αυτά η ζέστη στο χώρο ήταν έντονη - με τεράστιες και πολλές μεταλλικές κολόνες χωμένες στα σπλάχνα της προϊστορικής πολιτείας που εντυπωσιάζει με το μέγεθος (έχει ανασκαφεί μόλις ένα μέρος της) και τον πλούτο της. Πυκνή δόμηση, πολυώροφα κτίρια, εργαστήρια, αποθήκες, πολεοδομική οργάνωση με δρόμους, πλατείες και αποχετευτικό σύστημα, πολλές και όμορφες τοιχογραφίες που υποδηλώνουν μια εξελιγμένη και εκλεπτυσμένη κοινωνία. 

Το γεγονός ότι στον οικισμό δεν βρέθηκαν καθόλου ανθρώπινοι σκελετοί μαρτυρά ότι μια σειρά από προειδοποιητικούς σεισμούς εξανάγκασε τους κατοίκους να τον εγκαταλείψουν έγκαιρα, όπως επίσης αποδεικνύει το γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός από αγγεία βρέθηκαν πάνω σε σωρούς μπάζων, όπου, προφανώς, είχαν τοποθετηθεί αρχικά για να μεταφερθούν σε πιο ασφαλείς θέσεις. Επίσης, ενδείξεις της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης που επικρατούσε εκείνες τις ημέρες στην πόλη αλλά και την πεποίθηση των κατοίκων ότι κάποια μέρα θα επέστρεφαν στα σπίτια τους, μαζεύουμε από τα πήλινα αγγεία, τα υφάσματα και τα διαφόρων υλικών σκεύη που βρέθηκαν σωρευμένα κάτω από πόρτες ή σε κόγχες των δωματίων.

Στις δύο πρώτες φωτογραφίες, ο οικισμός με το παλιό του στέγαστρο που κρίθηκε ακατάλληλο μετά από 30 χρόνια. Στις επόμενες με το νέο που τμήμα του κατέρρευσε το 2005 με αποτέλεσμα το θάνατο ενός τουρίστα. Έκτοτε ο χώρος έκλεισε για το κοινό και ξαναλειτούργησε από το 2012. και εξής.

                               

Τα γαϊδουράκια της Σαντορίνης

Δυο φωτογραφίες, δυο διαφορετικές εποχές. Το 1984 δεν είχαμε οικολογικές ανησυχίες, αγαπούσαμε τη φύση, όλα τα ζωντανά και δεν γνωρίζαμε τίποτα για την κακοποίηση των μουλαριών, γαϊδουριών στη Σαντορίνη.  Νέοι και ανυποψίαστοι; Μεγαλύτερο το δέσιμο του ανθρώπου με τα ζώα του και επομένως και η αγάπη του γι' αυτά; Συνέβαιναν, αλλά αγνοούσαμε; Ίσως το τελευταίο. Μετά τις εικόνες φρίκης για τα ζώα αυτά, ούτε λόγος για τέτοιες βόλτες εν έτει 2019, 35 χρόνια μετά.  Υπάρχουν ωστόσο και εξακολουθούν να κάνουν την ίδια δουλειά. Τα είδαμε περιποιημένα και καθαρά και προσπαθούσαμε να μαντέψουμε, αν αυτό υποδηλώνει την καλή συμπεριφορά του αφεντικού τους. Δεν είναι απαραίτητο. Ίσως όσο τους εναντιώνονται και λιγοστεύει η δουλειά τους, τόσο να αγριεύουν, ίσως να συνετίζονται. Και τι συμβαίνει με τα άλογα που ζεύουν στις άμαξες, εδώ και στο εξωτερικό. Θα σταματήσει κάποια στιγμή η θανάτωση των ταύρων στις αρένες, των ελεφάντων για τους χαυλιόδοντες, των βοοειδών για τη διατροφή μας .... η λίστα είναι ατελείωτη και αφορά και στους ανθρώπους σε άλλα μήκη και πλάτη της γης. Θέλω να πω ποια είναι τα όρια της ευαισθησίας μας; Ποια έμβια όντα μπορούν να σωθούν στο βωμό του κέρδους; Υπάρχει σωτηρία έξω από ΜΚΟ και οργανισμούς που όπως δείχνουν τα πράγματα, μάλλον ενδιαφέρονται για το κέρδος και όχι για την ουσία των διακηρύξεων τους;  Σε τι πλανήτη θα ζούσαμε, αν τα δισεκατομμύρια που έχουν δοθεί για "καλό σκοπό", φτάναν στον προορισμό τους; Σε παράδεισο;  Προβληματισμοί. Με σιγουριά σήμερα την ανάβαση από το λιμανάκι της Σαντορίνης ως τα Φηρά δεν θα την κάναμε με τα ζώα αυτά, ακόμα και αν μας πλήρωναν.

Αναγκαία ή WC στο κάστρο της Φολέγανδρου

Ευάερα αναγκαία ή WC στο κάστρο της Φολεγάνδρου

"Αλισιδέρι" στη Φολέγανδρο. Μια αγροικία που μετατράπηκε σε τουριστικό κατάλυμα

Αγροικία των αρχών του 20ου αιώνα που μετατράπηκε σε ενοικιαζόμενα δωμάτια. Πρώτη φορά μένουμε σε ξενώνα τέτοιου τύπου, μας αρέσει, έχει υπέροχη θέα προς το Καραβοστάσι και αρκετό αέρα, αφού μας πιάσαν τα μποφόρ. "Alisideri studios" στη Φολέγανδρο και όταν υπάρχει μεράκι, χρήμα και οι κατάλληλοι μηχανικοί-αρχιτέκτονες, όλα μπορούν να γίνουν. Το δωμάτιο που μέναμε ήταν κάποτε ο στάβλος της αγροικίας. Το μαγειρειό, το κοτέτσι ... όλοι οι χώροι της αγροικίας μετατράπηκαν σε όμορφα καταλύματα για τους τουρίστες. 

                                 

Ο δρόμος προς το Μαγγανάρι της Ίου

Τα τρολ της Ισλανδίας ήρθαν για διακοπές στα νότια μέρη της Ίου, προς το Μαγγανάρι!  Μας ξεναγούσαν στην Ισλανδία σε κάτι ηφαιστειογενείς βραχώδεις σχηματισμούς όπου κατά την παράδοση κατοικούν τα τρολ τους, τα καλικαντζαράκια τους. Υπό καταρακτώδη βροχή και αέρα, δώστου φωτογραφίες εμείς. Βλέπαμε και κανένα κλαδάκι που μόλις είχε πρασινίσει, αρχές Ιουνίου, το φωτογραφίζαμε κι αυτό. Εδώ, πριν τις υπέροχες παραλίες στο Μαγγανάρι, τις τρεις αδελφές (πρόκειται για τρεις κόλπους) ο τόπος βρίθει από τρολ, ας πούμε - μάλλον τα βράχια που εκτοξεύτηκαν στη νότια πλευρά της Ίου κατά την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας - κανείς όμως δεν τα φωτογραφίζει, είναι τόσες πολλές οι άλλες ομορφιές στο νησί και στη χώρα μας! 

Άραξε (εμπνευσμένο από τη Φολέγανδρο και το όνομα του μαγαζιού στη χώρα)

Άραξε, όταν μπορείς
Σου χρειάζεται
Αν τα καταφέρεις

Κρέμασε και μερικές σκελίδες σκόρδα.
Σ' ένα κόσμο που διαρκώς επιταχύνει
Τα "φρένα" δε λειτουργούν

Ματίνα Γκούτζιου

Η φωτογραφία από τη Φολέγανδρο, όπου παρεμπιπτόντως συναντήσαμε κάποια νέα ζευγάρια, Έλληνες και ξένους, που εγκατέλειψαν τις πόλεις και άραξαν στο νησί.

Αιμασιές στα νησιά του Αιγαίου

Αιμασιές, δηλαδή φράχτες ή ξερολιθιές ή μάντρες ή περίβολοι ή τειχίσματα ...υπάρχουν πολλές ονομασίες γι' αυτά τα τοιχάκια που είναι φτιαγμένα από μικρές ή μεγαλύτερες πλατιές πέτρες χωρίς αρμό για να συγκρατούν το χώμα στις κατηφορικές πλαγιές.

Γενεές επί γενεών στο διάβα των αιώνων ξόδεψαν αμέτρητες εργατοώρες για να  τις οικοδομήσουν και κυρίως για να τις συντηρούν και να τις επιδιορθώνουν. Στη διάρκεια της δικιάς μας γενιάς ή της επόμενης οι αιμασιές μάλλον θα πάψουν να υφίστανται. Αστυφιλία, τουρισμός, αλλαγή ενδιαφερόντων, ποιος κάθεται πλέον να καλλιεργήσει μια λουρίδα γης από ανάγκη, με κόπο και αγάπη, όταν τα κέρδη είναι μικρά;

Το ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου

Το ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου αρχίζει από το ηφαίστειο του Σουσακίου στον Ισθμό της Κορίνθου και καταλήγει στο ηφαίστειο της Νισύρου στα Δωδεκάνησα περνώντας από τη χερσόνησο των Μεθάνων, νησιά του Σαρωνικού Κόλπου και αρκετές Κυκλάδες, τη Μήλο, την Κίμωλο, τη Σαντορίνη και άλλα νησιά του συμπλέγματος.
Από αυτά τα ηφαίστεια, που έχουν μικρή επιφανειακή έκταση, σε ενέργεια είναι σήμερα τα ηφαίστεια των Μεθάνων στο Σαρωνικό Κόλπο, της Σαντορίνης στις Κυκλάδες και της Νισύρου στα Δωδεκάνησα. Πρόκειται για τις διεξόδους που βρήκε το μάγμα στον κατακερματισμένο φλοιό της γης όταν η αφρικάνικη λιθοσφαιρική πλάκα βυθίστηκε κάτω από το Αιγαίο.

Τα γεωλογικά αυτά φαινόμενα προσδίδουν ιδιαίτερη ομορφιά με μοναδικούς σχηματισμούς και πετρώματα στους τόπους που συνέβησαν κάποτε οι φοβερές ηφαιστειακές εκρήξεις. Την φυσική τους ομορφιά την εκμεταλλεύεται η τουριστική βιομηχανία. Οι υπόλοιποι τομείς της οικονομίας παρακμάζουν και τα όποια ορυχεία είχαν κάποτε δημιουργηθεί έχουν κλείσει. Τα απομεινάρια τους, μισοκατεστραμμένα είναι αντικείμενα καλλιτεχνικών φωτογραφίσεων.  Το ίδιο παρακμάζει και ο ιαματικός τουρισμός σε μέρη που θα μπορούσαν να είναι παγκοσμίως γνωστά για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Το έχω ξαναγράψει: είναι τόσο όμορφος ο τόπος μας που θα έπρεπε να υπάρχει λίστα αναμονής για τους τουρίστες. Από την άλλη αυτό που είδαμε στη Σαντορίνη που είναι παγκόσμιος τουριστικός προορισμός δεν μας άρεσε. Κοσμοσυρροή πέρα από το ανεκτό για έναν τόπο. Κάποιοι λένε ότι το νησί κινδυνεύει περισσότερο από τη λαίλαπα των τουριστών παρά από μια νέα ηφαιστειακή έκρηξη.
Η επίσκεψη στους τόπους αυτούς με περιπατητικές και περιηγητικές ομάδες, την κατάλληλη εποχή, πρέπει να έχει μεγάλο ενδιαφέρον.

         

Μέθανα

Ο Βόθωνας της Σαντορίνης

Το τοπωνύμιο Βόθωνας σημαίνει μεγάλος φυσικός λάκκος, καταβύθιση του εδάφους κι ο Βόθωνας της Σαντορίνης είναι χτισμένος στις δυο πλευρές μιας χαράδρας και ανήκει στον τύπο των υπόσκαφων οικισμών. Τα υπόσκαφα κτίσματα της Σαντορίνης είναι λαξευμένα στο κάθετο μέτωπο του στρώματος της "άσπας",  δηλ. της ηφαιστειογενούς θηραϊκής γης. Δεν έχουν θεμέλια, έχουν στενή πρόσοψη και μεγάλο βάθος. Η στέγαση των κτισμένων τμημάτων τους γίνεται με θόλους ή σταυροθόλια. Τα υλικά τους είναι πέτρα (κόκκινη ή μαύρη) και η θηραϊκή γη. Αυτά μαζί με τον ασβέστη δημιουργούν ένα πολύ ισχυρό κονίαμα. «Σπίτι όσο να χωρείς και κάμπο όσο θωρείς», έλεγαν οι παλιοί Κυκλαδίτες. 'Ετσι, σε πείσμα του κατηφορικού βράχου όπου είναι σκαμμένα, τα υπόσκαφα προσπαθούν να χωρέσουν τα πάντα! 

Η θερμοκρασία τους είναι σταθερή, γύρω στους 20 βαθμούς Κελσίου, με αποτέλεσμα να είναι ζεστά το χειμώνα και πολύ δροσερά το καλοκαίρι. Μείναμε σε ένα τέτοιο στο Βόθωνα, μας άρεσε η εμπειρία και είναι το μόνο κατάλυμα σ' αυτή την περιήγηση στα κυκλαδίτικα νησιά που χρειάστηκε να χρησιμοποιήσαμε κουβερτούλα το βράδυ.

Υπόσκαφα υπάρχουν σε πολλές περιοχές-οικισμούς της Σαντορίνης και τελευταία χρησιμοποιούνται κυρίως ως τουριστικά καταλύματα.