"Τα χαϊκού" του οδοντιατρείου (γραμμένα σε ώρες αναμονής σε οδοντιατρείο το 2016)

Το ερέθισμα: αναρτήσεις με χαϊκού που διάβασα σήμερα στο f/b.
Η ευκαιρία: ο χρόνος αναμονής στο οδοντιατρείο.
Το αστείο: η κοπέλα του οδοντιατρείου με ρώτησε, αν σημειώνω όσα θέλω να ρωτήσω στο γιατρό.

ο

Υπομένοντας

σε γιατρό ονειρεύομαι

άσπρους οδόντας.

Κοινωνία Χηρών Εκδίκων (Βασίλης Καραγιάννης)

Edward Okuń (1872–1945)

Απόσπασμα από το αφήγημα του Βασίλη Καραγιάννη "Οι Απρόσωποι Άγιοι στην Κοινωνία Χηρών Εκδίκων και Χειρών Αδίκων" που περιλαμβάνεται στο βιβλίο του "Το σκαληνό τρίγωνο της αμαρτίας". Η περιγραφή των μαυροφορεμένων ες αεί χηρών που ακολουθεί σίγουρα ανασύρει παρόμοιες μνήμες, εικόνες ή βιώματα σε όσους έζησαν σε χωριό ή σε μικρή επαρχιακή πόλη, τουλάχιστον σε παλιότερες εποχές:

"Ξεχάστηκε στην ένδον περιπλάνηση (ο αφηγητής)...και η λειτουργία έβαινε προς το τέρμα της, όταν, από το αριστερό ανδρικό κλίτος, έσκασε - σουβλερή και κόκκινη - μύτη μαυροφόρα ύπαρξη, σαν τον ιό της γρίπης, ήπιας μορφής. Και όσο πλησίαζε το Κοινωνικό μέρος με τη θεία Κοινωνία, ο περί τον σολέα χώρος άρχιζε να κατακλύζεται από ομοιόχρωμα στίφη γυναικών, που φέρουν ενδυματολογικά - και φορές θριαμβευτικά - το σχήμα της χήρας εν ζωή. Σαν τα λάγια πρόβατα στριμώχνονταν, κόσμια βέβαια, ενώπιον του οσονούπω ερχόμενου (γίνεται λόγος για τη μεγαλοβδόμαδα), μετά του ζωοποιού ποτηρίου, Ποιμένος, στην είσοδο της στρούγκας, όχι για άρμεγμα, αλλά για να φάνε Σώμα και να πιούνε Αίμα Κυρίου σμιγό, ου προς απολύτρωσιν, αλλά για να χορτάσουν από κάτι που δεν είναι για χόρταση. Γι' αυτό ο παπα-Γιάννης με το "Μετά Φόβου" επέβαλε τάξη κατά την προσέγγιση- προσέλευση με φάλαγγα κατά χήρα.

"Τις βλέπεις! Έχουν μεταλάβει όλη τη σαρακοστή τρεις φορές η καθεμιά, κι η Θυμνία τέσσερις, σαν η πιο ιδιότροπη. Νάτες πάλι μαζεύτηκαν, σύννεφο μαύρο. Καθυστερούν την Απόλυση, για να φαντάξουν μόνο".

Με πρόφαση μια πίστη που τήρησαν και τηρούν τους τύπους της -ούτως ή άλλως κι εκ των ηλικιακών, τώρα, κατασταλαγμάτων- δηλώνουν και αναστάσιμα ότι είναι και παραμένουν σεμνές, πιστές και άτρωτες -όχι  άστρωτες, προς Θεού- κλπ. Μόλις, δηλαδή, απέχουν από αγίες, νυν σίγουρα χηρο-οσίες.

Η ειδική κοινωνία των χηρών -κοινωνία, όχι συμφέροντος, αλλά κοινού, περασμένου, σχεδόν ξεχασμένου πένθους- στις μικρές κοινωνίες κι ανεξάρτητα της ενώπιον του ιερέα Κοινωνίας, αποτελεί ένα ιδιαίτερα μαυρορόφο ρεύμα σ' αυτές. Με αυξημένα στο αίμα τους τα τριγλυκακίδια εμπάθειας, τα λιπίδια της δυστροπίας, και τις πολυχοληστερινούχες φαρμακείες εκ των φαρμακομυτών τους, με ευκολία κατηγορούν όσους κι όσες ομήλικους και ομήλικες επιβιώνουν σε συζυγική ολοκλήρωση ακόμα. Θεωρούν εαυτές αδικημένες από το ανώτερο θείο ον, ότι άλλα, αχρηστοτέστερα ανθρώπινα είδη επιβιώνουν στη μικρή χωρική πανίδα, ενώ οι δικοί τους κατέλαβαν άβολο τόπο στην κοιμητηριακή χλωρίδα! Το σχέδιο βέβαια παίρνει κι άλλους, αλλά είναι εκτός ηλικίας, συνομοταξίας, άρα αδιάφοροι"

Πάει κι ο Γενάρης!

Τον φάγαμε και τον Ιανουάριο του 2016! Τον φάγαμε ή μας έφαγε; 

Μάλλον το δεύτερο ισχύει, παρόλα αυτά δεν σταματάμε να ζούμε με την ψευδαίσθηση ότι τα καλύτερα έπονται και επομένως σπρώχνουμε το χρόνο και τη ζωή μας για να έρθουν αυτά που ο καθένας από μας δεν έχει!

Πότε θα έρθει το Σαββατοκύριακο, πότε οι διακοπές, πότε να μεγαλώσω και να φύγω απ' το σπίτι των γονιών, πότε θα βγάλω τα δικά μου λεφτά, πότε θα πλουτίσω...πότε έφαγα τόσους Γενάρηδες, ζωή να έχω! 

Σαν τις μπουκιές που ταΐζουν στα παιδιά τους οι μανάδες ή τις κομμένες σε "στρατιωτάκια" φέτες του ψωμιού που όσο πιο νόστιμες τόσο πιο γρήγορα εξαφανίζονται, έφυγαν! Κι όπως οι μπουκιές ήταν για τον μπαμπά, για τη μαμά ..., κάπως έτσι κι οι μήνες της ζωής είναι για τη δουλειά, για τις εξετάσεις, για τις ποικίλες και ατελείωτες έγνοιες και τα βάσανα μας, μικρά και μεγάλα! Αυτά που μας τρώνε εντέλει  και ξεστρατίζουν τη ζωή μας από τις απλές ομορφιές της που παραμένουν αναλλοίωτες αλλά υποτιμημένες ή ξεχασμένες. Πώς να τις προλάβεις ή να τις δεις σ' έναν τέτοιο κόσμο;

Τον φάγαμε κι αυτόν το μήνα, άντε με το καλό και τον Φλεβάρη! Νομοτελειακά μία κατεύθυνση υπάρχει κι όποιον πάρει ο Χάρος!

Το τανγκό της προσωπικης αντωνυμίας. ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ!!!

προσωπική αντωνυμία
Ενικός αριθμός
	α' πρόσωπο	β' πρόσωπο	γ' πρόσωπο
Ονομαστική	ἐγὼ	σὺ
Γενική	ἐμοῦ, μου	σοῦ, σου	(οὗ)
Δοτική	ἐμοί, μοι	σοί, σοι	οἷ, οἱ
Αιτιατική	ἐμέ με	σέ, σε	(ἕ)
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική	ἡμεῖς	ὑμεῖς	(σφεῖς)
Γενική	ἡμῶν	ὑμῶν	(σφῶν)
Δοτική	ἡμῖν	ὑμῖν	σφίσι(ν)
Αιτιατική	ἡμᾶς	ὑμᾶς	(σφᾶς)

Δείτε τώρα και μια πιο ευχάριστη, εμπνευσμένη και διασκεδαστική εκδοχή από την Κατερίνα Φωτεινάκη:

Αναρωτιέμαι αν κι άλλα κεφάλαια της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, θα μπορούσαν να αποδοθούν μ' αυτόν τον τρόπο. Αν γνώριζα μουσική, θα το επιχειρούσα. Ιδού, λοιπόν, δόξης και δράσης στάδιον λαμπρόν για όσους είναι μουσικοί. 

Ο κύριος Άνεμος

Από τους γονείς μου άκουσα για τον "Άνεμο", "τον κύριο Άνεμο", τον άνθρωπο ή το ανθρωπάκι, που υπήρξε, κατά τα λεγόμενα τους, θύμα της σκληρής και βασανιστικής συμπεριφοράς μερίδας ευυπόληπτων, κατά τα ειωθότα, συμπολιτών μας, που όμως αμέτι μουχαμέτι το είχαν βάλει να τον τρελάνουν. Εντέλει αυτοί οι ευυπόληπτοι και νοικοκυραίοι συμπολίτες μας έστειλαν στο τρελοκομείο έναν άνθρωπο που το μεγαλύτερο όλων των λαθών του, ήταν ότι κάποτε αποκάλεσε τον αέρα άνεμο! Η λέξη αυτή στάθηκε η αφορμή για να εξοντωθεί ένας άνθρωπος ψυχικά και κοινωνικά, γιατί κάπως διέφερε  και βαρέως έφεραν το γεγονός ότι δεν ήταν όμοιος τους, ένας αδύναμος αυτός σε μια υποκριτική κοινωνία βαρβάτων αντρών ή άντρηδων με το Α μαγκοβαρεμένο και πολλά βαρύ!

Περίεργο κι υπερβολικό ακούγεται, όχι όμως σπάνιο ως συμπεριφορά στις μικρές και κλειστές κοινωνίες, όπου και η πιο μικρή, η ελάχιστη διαφοροποίηση από τα εν γένει αποδεκτά πρότυπα, μπορεί να τιμωρηθεί με απίστευτη σκληρότητα και διαπόμπευση. Έφτασε ο δυστυχής αυτός άνθρωπος να μη μπορεί να ξεμυτίσει από το σπίτι του! Παντού, στη δουλειά του, στο δρόμο...θα βρισκόταν ο αχρείος που θα τον χλεύαζε μ' αυτόν τον αδικαιολόγητο, πλην όμως ιδιαίτερα βασανιστικό τρόπο.  "Πολύ άνεμο έχει σήμερα" ψιθύριζαν δίπλα του κι ας μην είχε! "Άνεμος, άνεμος, άνεμος..." έλεγαν και τα μικρά (κωλο)παίδια και τον ακολουθούσαν τρέχοντας. Η λέξη "Άνεμος" ξεφύτρωνε αναίτια στα χείλη όλων! Η καθημερινότητα του ανθρώπου έγινε εφιαλτική και ανυπόφορη, κυκλοφορούσε όσο πιο λίγο γινόταν, έβγαινε για τα απαραίτητα, κρυβόταν, όμως η ανόητη αυτή συνήθεια δεν έλεγε να ξεχαστεί και να κοπάσει. Οι βασανιστές του ήταν πάντα εκεί και περίμεναν πώς και πώς την παραμικρή ευκαιρία για να διασκεδάσουν εξοντώνοντας τον συνάνθρωπο τους που δεν τους έφταιξε και δεν τους πείραξε ποτέ!

Ηδονοαναγνώσεις Ηδονο-α-βλεψιών

Πώς να μιλήσω τώρα εγώ για τις Ηδονο-α-βλεψίες του Β.Π.K., μετά την παρουσίαση του βιβλίου και του συγγραφέα από την Αγνή Παπακώστα που σε βάθος, πλάτος, ύψος κλπ έχει ξεσκονίσει, ξεκοκαλίσει και εντρυφήσει εν τέλει στο σύνολο του έργο του, μερικώς (διότι άβυσσος η ψυχή) και στον άνθρωπο! 

Ή μετά την παρουσίαση του από τον φίλο του, Γιώργο Τσιουκάνη, που επίσης μίλησε επιμελώς και με ευαισθησία για τον συγγραφέα κατόπιν διπλής μελέτης και πολλαπλής απόλαυσης του βιβλίου, που μάλιστα σε αίθουσα αναμονής ιατρείου χωρία του τον έκαναν να γελάει μόνος, διότι η γλώσσα κόκαλα δεν έχει, αλλά κόκαλα τσακίζει, αν και θα έπρεπε και τα μούτρα ορισμένων, που όμως χάρη στην ευγένεια και καλοσύνη του γράφοντος, αυτοί οι ορισμένοι σώζονται με ελαφρά τραύματα, ήτοι με ολίγη εύστοχη σάτιρα ή ειρωνεία!

Αν και ανέγνωσα και απόλαυσα συγχρόνως μόλις τα πέντε πρώτα αφηγήματα του βιβλίου, δηλώνω ομοιοπαθής με τον κο Γιώργο Τσιουκάνη, τουλάχιστον διαβάζοντας ορισμένα αφηγήματα του βιβλίου (π.χ. Ο δρόμος με τις πικροκαστανιές)! Γελούσα μόνη, στο σπίτι μου ευτυχώς , με μόνη συνέπεια την ανάγνωση αποσπάσματος στον σύζυγο για να μην χάσει!

Εξαιρετική η παρουσίαση των Ηδονο-α-βλεψιών και από την κα Άννα Κουστινούδη στο διαδικτυακό Εντευκτήριο με τίτλο: "Ένα βιβλίο στο κομοδίνο της Άνννας Κουστινούδη", που μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Το ίδιο και της Πόλυς Χατζημανωλάκη στην Αυγή, που μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Όλοι, κι άλλοι που μίλησαν για το βιβλίο και τον συγγραφέα του στο Λαογραφικό Μουσείο Κοζάνης κατά την παρουσίαση του στο αναγνωστικό κοινό της γενέθλιας του πόλης, παίνεψαν τον τρόπο και την τέχνη του γράφοντος, τον άνθρωπο και συγγραφέα. Το ίδιο, τον συγχαίρω κι εγώ. Με πιο απλό τρόπο! Δεν κάνω εξάλλου εδώ καμιά εξειδικευμένη εισήγηση ή μελέτη, εκφράζω όμως από καρδιάς τις ευχαριστίες μου στον συγγραφέα Β.Π.Κ. για την προσφορά του στα νεοελληνικά γράμματα και στον τόπο, καθημερινές ιστορίες του οποίου ξεδιπλώνει στις σελίδες των Ηδονο-α-βλεψιών του, που όμως είναι λίγο πολύ οι κοινές καθημερινές ιστορίες όλων, της νεοελληνικής πραγματικότητας, ενίοτε και του κακού μας του καιρού! Ας προσέχαμε, λοιπόν, για να κλείσω με τον τρόπο του Βασίλη Καραγιάννη σε ένα από τα αφηγήματα του (Εταίροι, Εταίρες κι Εταιρείες...)

Βασίλη, ευχαριστούμε! 

(Βασίλης Π. Καραγιάννης. Ηδονο(α)βλεψίες, Εκδόσεις Γαβριηλίδη, 2015)

Τρεις θυγατέρες

Μάνα, με τον κανένα γιο και με τις τρεις σου κόρες,
η τρίτη η μαυριδερή πολύ σ' έχει παιδέψει!

Οι σχέσεις στον εργασιακό χώρο σήμερα, είναι μια ωραία ατμόσφαιρα!

Τρεις οι υποψήφιοι για ανώτερη θέση περί των εκπ/κών μας, δυσεπίλυτων στην ουσία τους, ζητημάτων. Στην υπηρεσία μου, το λοιπόν, χτυπάει το τηλέφωνο για να ενημερώσω εγώ ειδικά τους δύο και μόνον εκ των τριών υποψηφίων περί των μορίων τους και ποιος τα έχει μακρύτερα (και με πλαστικές επιμήκυνσης δηλαδή) και ότι τα ονόματα των δύο και μόνον έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα των Περιφερειακών Εκπαιδευτικών μας θεμάτων!

Δηλαδή πέραν κάθε λογικής, συναδελφικότητας, ακόμα και αδιαφορίας για ό,τι δεν μας αφορά, καθώς εκ της θέσεως μου ήμουν αναρμόδια να τους ενημερώσω, ότι ρητώς (εκ του εγγράφου) η Διεύθυνση και μόνον αυτή οφείλει. Μην απορείτε! Είμαι απλώς η σύζυγος του εξαιρουμένου από τη λίστα στο μυαλό πάντοτε συναδέλφου! Αγάπη μόνον! Άντε και διακριτικότητα ή ανωτερότητα!

Προστυχέψαμε!

Όσο πιο γεμάτη είναι η κοιλιά, τόσο πιο πρόστυχη είναι η ψυχή! (Μαξίμ Γκόρκι, Η Μάνα, Ι907). Στον "πολιτισμένο" κόσμο, δυστυχώς, προστυχέψαμε!

Μικρό αφιέρωμα στον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη

Στο νυχτερινό κέντρο

Τώρα ποὺ παίζει τὸ βιολὶ κι ἔχουμε πιεῖ τόσο πολύ,

ποὺ μ᾿ ἕναν ἔρωτα τρελὸ σὰ νά ῾μαστε δεμένοι,

σ᾿ ἕνα συντρόφεμα ζεστό, βᾶνε ξανὰ νὰ ζαλιστῶ,

μέσ᾿ στ᾿ ὄνειρό σου νὰ κλειστῶ. Τὸ μόνο ποὺ μοῦ μένει.

Γιατὶ ἂν λείψει τὸ κρασὶ κι φύγεις ἄξαφνα κι ἐσὺ

καὶ βουβαθεῖ καὶ τὸ βιολὶ μὲ τὸ γλυκὸ βραχνᾶ του,

μεσ᾿ στῆς καρδιᾶς μου τὸ κενό, μεγάλο σὰ τὸν οὐρανό,

θ᾿ ἀκούσω πάλι τὸ βραχνὸ τραγούδι τοῦ θανάτου..

ΠΗΓΗ:http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/napolewn_lapa8iwths_poems.htm#ΣΤΟ_ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ_ΚΕΝΤΡΟ

.

Βιογραφικά:

Ποιητής, που άκμασε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, ένας από τους «καταραμένους» και «ιδανικούς αυτόχειρες» της λογοτεχνίας μας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της νεοσυμβολιστικής και νεορομαντικής σχολής.

Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης γεννήθηκε στις 31 Οκτωβρίου του 1888 στην Αθήνα. Ήταν γιος του Λεωνίδα Λαπαθιώτη (1852-1942), αξιωματικού του ελληνικού στρατού με καταγωγή από την Κύπρο, που έφτασε ως το βαθμό του αντιστρατήγου και έγινε υπουργός Στρατιωτικών μετά από συμμετοχή του στο κίνημα στο Γουδί, και της Βασιλικής Παπαδοπούλου, ανιψιάς του Χαρίλαου Τρικούπη. Σε ηλικία δέκα ετών μετακόμισε με την οικογένειά του στο Ναύπλιο, όπου τέλειωσε το σχολείο, έμαθε αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά, ενώ παρακολούθησε μαθήματα πιάνου και ζωγραφικής. Το 1905 γράφτηκε στη Νομική Σχολή της Αθήνας, από την οποία αποφοίτησε κανονικά, χωρίς ν’ ασκήσει το επάγγελμα του δικηγόρου.

Χάρτινο το φεγγαράκι!

   Από το καλοκαίρι είχα να δω τόσο έναστρο ουρανό! Ώρα 6.15π.μ. έστεκε κατάσπαρτος και λαμπερός από πάνω μας με ένα μικρό, στη χάση του μάλλον, φεγγαράκι, ολόφωτο ωστόσο, καθώς πίσω του διακρινόταν ολοκάθαρα ο κύκλος της πανσελήνου! Κάποιος με γνώσεις αστρονομίας, σήμερα το πρωί θα μπορούσε να διακρίνει πολλούς αστερισμούς, χωρίς να χρειάζεται να καταφύγει στην ύπαιθρο!

   Έμοιαζε χάρτινο σήμερα το φεγγαράκι σαν αυτό στο τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι και σε στίχους του Νίκου Γκάτσου, που το τραγουδούσε και το κοριτσάκι μου, όταν ήταν μικρό και πήγαινε στο ωδείο για πιάνο κλπ ονείρατα της μαμάς της που ένα ένα τα εγκατέλειψε για να ακολουθήσει τα δικά της όνειρα. 

Αθωότητα!

Καλημέρες, κακομέρες! Τόσο κοντά!

  "Έλα, Κυριάκο, κάθισε. Πίνε άφοβα όσο καφέ σου κάνει κέφι… πολύ σε παίδεψα… μην πίνεις καφέ… μην ανάψεις άλλο τσιγάρο… κάμε το κέφι σου, Κυριάκο, μη τούτο, μη τ’ άλλο, τι βγήκε… πήγε, και πήγε με τον καημό…"
Αυτά λέει η Έλλη Αλεξίου στην "Πέρδικα της Σκύρος" και καλά τα λέει!

  Γιατί τελικά τι πετυχαίνεις με τα πολλά μη! Να φοβίζεις τον άνθρωπο σου ότι η καλή διάθεση είναι τόσο μικρής διάρκειας όσο και η γλύκα μιας καραμέλας! Να σου λέει: "Καλά, σε βλέπω! Έτσι, να πάει όλη η μέρα!" και να διακρίνεις μια αδιόρατη ανησυχία! Να ζει δηλαδή με την αγωνία, το φόβο, σ' ένα ασταθές περιβάλλον, όπου εύκολα μπορεί να προκύψει μια μικρή σύγκρουση δια ασήμαντον αιτίαν!

  Πόσα τέτοια! Ουουουου, να φαν κι οι κότες! Αιτία οι δουλειές και η καθαριότητα συνήθως, αφού, κατά πως τα λέει και "η ενσωματωμένη κασέτα", κανείς δεν συναισθάνεται, πόσο κόπο κρύβουν κλπ γνωστά του γνωστού εξάψαλμου!

  Για παράδειγμα, έχεις μόλις σαπουνίσει και απολυμάνει το μπάνιο του σπιτιού, τα γάντια δεν έχουν ακόμα στεγνώσει, αλλά η επίσκεψη σ' αυτό των αγαπημένων σου το επαναφέρουν σχεδόν στην προ καθαριότητας κατάσταση! Να μην βρίσεις λιγάκι, έστω μόνη, ξαναφορώντας τα γάντια; Να μην μουρμουρίσεις μια κουβέντα για εκτόνωση; Και σε ποιον να την απευθύνεις την κουβέντα; Στο παιδί σου; Ε, αυτό έρχεται κάπως πιο φυσικό να το υπηρετείς, εξάλλου αραδίτσα παπαδίτσα! Άρα ποιος μένει;

H "γκουγκόσια"

Πίστι, πίστι, μπάλα

τρως ψωμί και γάλα.

Το δίστιχο αυτό επαναλαμβανόταν πολλές φορές από τη γιαγιά μου και εμάς τα εγγόνια, όσο εκείνη έσφιγγε  και πίεζε τα κομματάκια της ψίχας του  ψωμιού με το τριμμένο τυρί μέσα σε μια βαμβακερή καρό πετσέτα, δίνοντας στο περιεχόμενο της κυκλικό σχήμα. Μετά από μερικά λεπτά τα δύο αυτά υλικά, γίνονταν ένα σφιχτοδεμένο, ενιαίο μείγμα που είχε το σχήμα μιας μικρής μπαλίτσας, ενώ γευστικά ήταν πολύ νόστιμο. Ακόμα κι εγώ που υπήρξα ένα κακόφαγο παιδί, θυμάμαι να το τρώω με όρεξη. Θες το τραγουδάκι, θες το σχήμα, το έδεσμα γινόταν πιο δελεαστικό και εύγευστο. 

Στο δίστιχο αντί για τη λέξη τυρί, που είναι το ένα από τα δύο υλικά του εδέσματος, υπάρχει η λέξη γάλα, φαντάζομαι λόγω ρίμας. Εξάλλου το τυρί είναι προϊόν του γάλακτος.

Στο βιβλίο "Γεύσεις από παλιά Κοζάνη" των Μ. Τσικριτζή και Φ. Φτάκα το έδεσμα αυτό αναφέρεται ως " γκουγκόσια", με την εξής περιγραφή από μια παλιά Κοζανίτισσα:  " 'Επιρνάμι  ψουμί μέση, έβανάμι μέσα ούρδα ή και τυρί άμα είχαμι, το 'δινάμι σι μια πιτσέτα κι το 'στριβάμι, το 'στριβάμι όσου να γέν' μια μπάλα όλου αντάμα. Ξέρς τι καλό ήταν;"

Κλείνοντας να συστήσω στις μητέρες να το δοκιμάσουν ως κάτι διαφορετικό  στη διατροφή των παιδιών τους.

Από  Ματίνα Γκούτζιου

Με τη φιλίτσα στο χέρι

Διαβάζοντας κεφάλαια από το εξαιρετικό και ιδιαίτερα διαφωτιστικό για τη Λαογραφία, Ιστορία, Οικονομία, Τοπιογραφία...γενικά για τον πολιτισμό της Κοζάνης βιβλίο " Γεύσεις από παλιά Κοζάνη" των Ματίνας Τσικριτζή-Μόμτσιου και Φανής Φτάκα-Τσικριτζή, στάθηκα στο κεφάλαιο "με τη φιλίτσα στο χέρι", καθώς ανασύρθηκαν μνήμες από την παιδική μου ηλικία και εικόνες του εαυτού μου με μια φέτα ψωμί στο χέρι, αλειμμένη συνήθως με βούτυρο και σπιτική μαρμελάδα να τρέχω στις γειτονιές για να παίξω. Συχνά ακουμπούσα τη φέτα αυτή σε κάποιο περβάζι ή πεζούλι και που και που θυμόμουν να φάω και καμιά μπουκιά, άλλοτε πάλι επέστρεφα μετά από ώρες στο σπίτι μου με ολάκερη τη φέτα στο χέρι ή με ένα μέρος της ή με τη φέτα ξεχασμένη στο πεζούλι και μένα χορτασμένη από παιχνίδι και ξεγνοιασιά, τη μάνα μου όμως στενοχωρημένη για το παιδί της που ήταν κακόφαγο και αδύνατο.

Η φιλίτσα για την οποία γίνεται λόγος στο βιβλίο ανέσυρε μερικές ακόμα μνήμες. Θυμήθηκα που η γιαγιά μου η Φωτεινή, μας έπαιρνε για απογευματινή συνήθως επίσκεψη στη θεία μου τη Βαγγελούδα, για να ξεκουράσει και τη μάνα μου από εμάς. Το σύνηθες κέρασμα της θείας σε μας τα παιδιά ήταν μια φέτα ζυμωτό ψωμί με βούτυρο και ζάχαρη από πάνω.
Θυμήθηκα και τις αυγόφετες που τηγάνιζε πολύ συχνά για απογευματινό η μάνα μου και τις οποίες τρώγαμε κομμένες σε "στρατιωτάκια" (δηλ.  μικρά κομμάτια) πασπαλισμένα με ζάχαρη. Τις αυγόφετες με τον ίδιο ακριβώς τρόπο τις φτιάχνω κι εγώ για τη θυγατέρα μου και πολύ της αρέσουν.

Ας δούμε όμως μερικά αποσπάσματα από το "νόστιμο δρομολόγιο στα περασμένα" όπως λέει στα πρώτα εσώφυλλα του βιβλίου.  Ο αναγνώστης αρχικά μαθαίνει τι εστί φιλίτσα, "ευμεγέθης φέτα ψωμιού, αλειμμένης με οτιδήποτε διέθετε το σπίτι, συνήθως προϊόντα της οικιακής οικονομίας". Στη συνέχεια αναφέρει ότι τα προϊόντα αυτά ήταν ανάλογα της εποχής και της οικονομικής κατάστασης του κάθε νοικοκυριού. Έτσι η φέτα αλείφονταν με λίγδα (χοιρινό λίπος), ζάχαρη, ζάχαρη και καφέ, "μαντζιούν" (πετιμέζι πηχτό), μαρμελάδα, θρεψίνη (σιρόπι από σταφίδες), ελιές, λίγο τυρί ή δερματίσιο (τουλουμοτύρι), βούτυρο, μέλι. Η φιλίτσα λέει και στο βιβλίο ήταν το σήμα κατατεθέν των παιδιών στις γειτονιές. Οι περιγραφές είναι παρόμοιες με τις δικές μου μνήμες από την ανέμελη και γεμάτη παιχνίδι παιδική ηλικία.

"Αν η φιλίτσα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού έπεφτε σε σχετικά καθαρό έδαφος, ουδέν πρόβλημα. Τη σήκωνες, τη φυσούσες λίγο για να φύγουν τα μπάμπαλα (τα σκουπιδάκια) και την έχαφτες (έτρωγες) χωρίς δεύτερη σκέψη. Αν όμως η ζημιά ήταν ανεπανόρθωτη, σήκωνες το ψωμί, το φιλούσες και το έβαζες σε μια άκρη για να μην το πατήσει κανείς, πράγμα που έδειχνε το σεβασμό των παλιότερων κοινωνιών προς το ψωμί που δύσκολα έβγαινε, καθώς ήταν η βασική τροφή που συντηρούσε με αξιοπρέπεια τις πολυμελείς οικογένειες" 

"Ο Αϊ Θανάσης, ο Αϊ Σαράντης, τ' Ντουζ' η μπιστιρά (πέτρα), τ' Μπαντιαμάκα η μπιστιρά, η Αγία Παρασκευή ήταν μερικά μόνον από τα μέρη που δέχονταν το μικρόκοσμο της πόλης τα απογεύματα της άνοιξης και του καλοκαιριού με το "δειλνό" στο χέρι. Αλλά ο πιο δημοφιλής τόπος συνάντησης ήταν η Αγιάννα, κυρίως λόγω της "γκλίστρας", ενός φυσικού λείου βράχου όπου έκανες τσουλήθρα, με αποτέλασμα να μην απομέν' βρακί για βρακί". 

Από Ματίνα Γκούτζιου

Μ' έπιασαν κότσο, μπορεί και Κώτσο δηλαδή.

Συχνά χρησιμοποιούμε την έκφραση αυτή στον τόπο μας, καθώς συχνά επίσης πέφτουμε θύματα εξαπάτησης από επιτήδειους που ανθούν στη χώρα της κλεψιάς και της καταπάτησης των νόμων, αλλά και από ανθρώπους του στενού μας περίγυρου.

Όλοι μας, λοιπόν, πιανόμαστε κότσοι ή Κώτσοι! Όμως ποιος τέλος πάντων είναι ο σωστός τύπος και πώς προέκυψε η έκφραση;

1. Από το ιστολόγιο του Ν. Σαραντάκου (εδώ) μαθαίνουμε ότι :

α) Mέχρι πρόσφατα τη λέξη κότσος στη συγκεκριμένη έκφραση όλοι την έγραφαν με ωμέγα, γιατί φαντάζονταν μέσα στο μυαλό τους ότι προέρχεται από τον Κώτσο, τον χωριάτη, τον αγαθιάρη.

Παράδειγμα: Αδερφάκι μου, άμα δεν είσαι άντρας περπατημένος στο μαχαλά, να δεις τι κοροϊδιλίκι πάει πέρα-δώθε, στο σούρτα-φέρτα στην κενωνία, πέφτεις κανονικά και πιάνεσαι κώτσος... [Ν. Τσιφόρος, Παραμύθια πίσω από τα κάγκελα, σ. 199]

Εξάλλου υπάρχει και η σύγχρονη παραλλαγή (από διαφήμιση) “σε πιάσανε Αλέκο”, που (πέρα από ένα ακόμα καρφί στην απαξίωση των Αλέκων) δείχνει ότι με (κάποιο) όνομα την καταλαβαίνει ο κόσμος την έκφραση.

β) Μια άλλη εξήγηση για την έκφραση που προέρχεται από τον (έτσι κι αλλιώς όχι πολύ έγκυρο) Ζάχο [Λεξικό της πιάτσας], είναι ότι προέρχεται από το παιχνίδι κότσια, όπου ο χαμένος, ο κότσος, τρώει ξύλο με τη λουρίδα.

Μάλλον όμως δεν υπάρχει κότσος στα κότσια, αλλά υπάρχει αγαθιάρης Κώτσος, ωστόσο, όταν δεν έχουμε βεβαιότητα για την προέλευση, όταν τα λεξικά επιλέγουν αυτή την ορθογραφία και όταν στο διαδίκτυο οι περισσότεροι πια επιλέγουν την απλούστερη γραφή, θα προτιμήσουμε κι εμείς το απλοποιημένο κότσος

Οι πηγές: εδώ (όπου μπορεί κανείς να διαβάσει πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες και για το πιο διάσημο χωριό του κόσμου και την προέλευση της λέξης: κόουτς, που τελικά σημαίνει τον προγυμναστή, τον καθοδηγητή) και εδώ

2. Στο Slang.gr (εδώ) υπάρχει η παρακάτω ερμηνεία για την προέλευση της λέξης και της έκφρασης:

Κότσος είναι ο αρχηγός κοπαδιού περδικών, ο οποίος καθοδηγεί το κοπάδι και ενίοτε θυσιάζεται, καθότι είναι ο τελευταίος που εγκαταλείπει το χώρο, όταν εμφανιστεί εχθρός.

Παράδειγμα: Πολλοί κυνηγοί το ξέρουν και περιμένουν την κατάλληλη στιγμή, για να πιάσουν (τουφεκίσουν) τον κότσο...

1. 

3. Σε άλλα πάλι ιστολόγια, όχι καθαρά λεξιλογικά, διαδάζω ότι: ο ''κότσος'' είναι ένα είδος χτενίσματος. Στα παλιότερα χρόνια ήταν το κυριότερο γυναικείο χτένισμα. Σήμερα πού και πού γίνεται, αν το απαιτεί η μόδα,ο συρμός...

"Κό τ τ ο ς'', είναι η πρωταρχική λέξη που δημιούργησε τον κότσο και σημαίνει το λειρί του κόκορα. Μάλιστα στην επέκταση ''κ ό τ τ ο ς'' είναι ο αλέκτορας και το θηλυκό του, η ''όρνις'' ,που ονομάστηκε αργότερα '' κότα ''..!

Από αυτόν λοιπόν τον κ ό τ τ ο - το λειρί - βαφτίστηκε και το φουντωτό χτένισμα ''κ ό τ τ ο ς'' και με την σχετική παραφθορά της λέξεως κατέληξε ''κότσος''..!

''Μ'έπιασες κότσο'' λοιπόν σημαίνει ότι, όπως πιάνεις τον κότσο με φουρκέτες ,με λαστιχάκια κλπ, έτσι μ' έπιασες και μένα κότσο,δηλαδή ''με έδεσες,με τύλιξες''..!

Μας πιάνουν, επομένως, Κώτσους ή κότσους; Αν γνωρίζετε κάτι περισσότερο για την προέλευση της έκφρασης, σας παρακαλώ πολύ να σχολιάσετε.

La famille Belier, μια γλυκιά, ανθρώπινη και συγκινητική ιστορία

"Άι στο καλό σου πια, πάλι δάκρυσες;" μου είπε δακρυσμένος.

Και η αλήθεια είναι πώς δάκρυσα από συγκίνηση σε κάποιες σκηνές μιας γλυκιάς και ζεστής σαν χάδι ταινίας, αλλά όχι μόνον εγώ!

Κάθε φορά όμως αίρω τον σταυρό της συγκίνησης, απαλλάσσοντας τον άντρα του σπιτιού από κάθε ανομολόγητη φευγαλέα ή φανερή έκφραση ευαισθησίας. 

Είναι βέβαια γλυκό σαν πούπουλο το βάρος του ανομήματος να συγκινείσαι στα ανθρώπινα κι είναι εντέλει τόσο οικείο και ευχάριστο να δακρύζω-ουμε εύκολα στις ταινίες!

"La famille bélier" η ταινία.

Φθινοπωρινά ξυπνήματα

Τα κοιτάει για να παίρνει κουράγιο! Ποια; Τ' αστέρια! Πότε; Αχάραγα, τότε που τινάζει βιαστικά τα στρωσίδια πριν φύγει για τη δουλειά!

Βιαστικά τα βλέπει κι αυτά, η φευγαλέα και σύντομη επαφή τους όμως, μετριάζει το από πρωίας αρχόμενο αίσθημα του άγχους που ξεκινά με το καλημέρα, κάθε μέρα!

Δεν το έκανε πάντα, είναι τελευταίο επινόημα, μικρό "θεραπευτικό" κολπάκι, αφού οι στιγμές φτιάχνουν τη μέρα ή οι μέρες, κι οι πιο σκοτεινές, έχουν τις ομορφιές τους, αρκεί να τις ανακαλύπτεις!

Μια μέρα είδε κι ένα πεφταστέρι! Τόσο τυχερή! Η ανταμοιβή της φύσης που δίνει απλόχερα! Σαν μάνα που είναι, ευχήθηκε για το καμάρι της. Τι άλλο; Υγεία!

                                                       

 ------------------------

Κάποτε την πλάκωνε το πάπλωμα! Ήθελε πέντε λεπτά ακόμα κι έπειτα άλλα πέντε... ή μπορεί να μην άκουγε το ξυπνητήρι! Πότε όμως συνέβαιναν αυτά; Είναι τόσο μακρινά, σχεδόν ως μη γεγονότα! Χρόνια τώρα, ξυπνά πριν το ξυπνητήρι. Σχεδόν δεν το χρειάζεται!  Το (α)βιολογικό της "ρολόι" έχει μπαταρίες (η)λιθίου, μεγάλης διάρκειας και αντοχής, για να δουλεύει παρ' ολίγον ασταμάτητα.

                                                       

-------------------------

"Πόσο καιρό έχεις να τραγουδήσεις πρωί!" Πράγματι! Μπορεί και χρόνια, σκέφτηκε! 'Αρα; Άρα, η φύση της δουλειάς. 27 χρόνια σε σχολεία προσπάθησε, τουλάχιστον, να ανταποκριθεί! Πράγμα που μεταφράζεται, για όσους γνωρίζουν, σε στράγγισμα στην τάξη και δουλειά, πολλή και συνεχή δουλειά στο σπίτι.

Πρώτη φορά σε γραφείο, αισθάνεται τουλάχιστον θυμό για την απαξίωση του έργου των πολλών δασκάλων! Μετά το οχτάωρο του γραφείου - δεν είναι ότι λείπει η δουλειά - γυρνάει σπίτι πιο ξεκούραστη και ευδιάθετη σε σχέση με το τετράωρο του σχολείου! Μάλιστα, εκεί τελειώνουν όλα σε σχέση με τη δουλειά! Να το λες και να μην το πιστεύεις! Πρωτόγνωρη απολαυστική αίσθηση, λιγότερη πίεση, πιο εύκολη δουλειά, είναι να μην τραγουδά, ακόμα και στις έξι το πρωί! Στις εφτά χτυπάει κάρτα.

                                                   

   -------------------------

Το πρωινό πάντα από τα χεράκια του και υγιεινό.  Ψωμάκι, μέλι, πορτοκάλι, βρώμη κλπ ωραία, που όμως τρώγονται βιαστικά, χωρίς τη δυνατότητα της επικοινωνίας, του διαλόγου, της συνεννόησης για τα απαραίτητα που τρέχουν, έστω! Βιαζόμαστε, σκεφτόμαστε την επόμενη κίνηση ή πατάμε το κουμπί της τηλεόρασης, τα άσχημα νέα τρέχουν επίσης! Το πρωινό φιλί στο φρεσκοξυρισμένο μάγουλο ήταν μια καλή συνήθεια! Δε χρειάζεται παρά ένα δευτερόλεπτο!

Γερνάω και σου μοιάζω!

Julius Adam the younger

Ο καλός συνάδελφος και φίλος, Νίκος Παπαδόπουλος, που έφυγε νωρίς, έλεγε συχνά το εξής: "γράφω σ' ένα τετράδιο όσα μου 'κανε ο πατέρας μου και δεν μου άρεσαν για να μην κάνω τα ίδια στο γιο μου."

Πολύ σοφή βρίσκω αυτή την κουβέντα και πρέπει να την κάνω πράξη κι εγώ, γιατί όσο μεγαλώνω βλέπω με έκπληξη (και τρόμο μερικές φορές), παρά τις δηλώσεις μου σε νεαρότερη ηλικία περί του αντιθέτου, ότι επαναλαμβάνω και αντιγράφω τακτικές, ατάκες, χειρονομίες, γκριμάτσες, επιτονισμούς... της μάνας μου που δεν μου άρεσαν και άρα; Ποτέ μην λες μεγάλες κουβέντες, γιατί η ζωή σε διαψεύδει και βέβαια το τετράδιο είναι άκρως απαραίτητο! Όσο να'ναι, κάπως θα βοηθήσει!

Συγγνώμη, παιδί μου, αλλά μάνα μου είναι και της μοιάζω! Κι εσύ όταν θα μεγαλώσεις....Ούπς, πάλι τα ίδια! Τετράδιο επειγόντως!

Τις μάνες, γενικά, δεν τις λυπούνται.

Είναι διασκέδαση;

Συχνά ασκείται σκληρή ή και άδικη κριτική σε ανθρώπους και θέματα, των οποίων δεν γνωρίζουμε όλα τα δεδομένα. Ιδιαίτερα όταν η άποψη μας στηρίζεται μόνον στην εικόνα ή σ' αυτό που ο καθένας από μας βλέπει πίσω απ' αυτήν με βάση την κοσμοθεωρία του. 

Στις εικόνες  τοπικού ειδησεογραφικού site ( http://kozanimedia.gr/?p=248348#.VlFZFHbhDix ), τα δικά μου μάτια βλέπουν ότι παρά την αποσύνθεση που ως χώρα βιώνουμε, παρά τα δυσεπίλυτα προβλήματα του παρόντος και του μέλλοντος μας, που οφείλονται και στη λανθασμένη νοοτροπία μας, ε, αυτή με τίποτα δεν την αλλάζουμε! 

Δύσκολο βέβαια από τον καταναλωτικό καπιταλισμό, το εύκολο, το ρηχό, το (α)ποιοτικό να περάσεις στο ποιοτικό (που οπωσδήποτε υπάρχουν όρια που το καθορίζουν)! Δύσκολο να αποβάλεις τη νοοτροπία της μάζας που καθιστά το άτομο ανίσχυρο να προβάλει έστω και την ελάχιστη αντίσταση συνειδησιακά και πρακτικά. Στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία το μπάτσελορ κρίνεται απαραίτητο, ο τυποποιημένος τρόπος διασκέδασης αντικαθιστά τον ουσιαστικό και η  αντίσταση φαντάζει αδύνατη!

Έχω περάσει τα πρώτα -ήντα (σημαντικός παράγοντας κι αυτός) κι αυτές οι εικόνες με λυπούν και με απογοητεύουν. Δεν θα πω ότι ελπίζω στην αυτοσυνειδησία και στον αυτοέλεγχο, γιατί δεν τα βλέπω γύρω μου, δεν γνωρίζω καν αν σε επίπεδο οικογένειας μπορούν να γίνουν τέτοιες συζητήσεις (και το δικό μου παιδί δύσκολα θα με άκουγε, τουλάχιστον στην παρατεταμένη εφηβεία της εποχής μας) και να τεθούν ανάλογοι προβληματισμοί, γιατί μάθαμε τα παιδιά μας να αποζητούν τον υλικό και μόνον ευδαιμονισμό δια του παραδείγματος μας! Ωστόσο άλλος δρόμος δεν υπάρχει! Προϋπόθεση για μικρή έστω καλυτέρευση της ζωής μας είναι η απαξίωση και εγκατάλειψη όσων δεν μας βελτιώνουν.

Απορία: Αν δεν είναι διαφήμιση, γιατί ένα ειδησεογραφικό σάιτ δημοσιοποιεί και προβάλλει αυτόν τον τρόπο και πρότυπα ζωής και διασκέδασης;

"Τάχατ' ιά"

Συνάδελφος με καταγωγή από την Αθήνα μας λέει μια μέρα στο σχολείο ότι πήρε τηλέφωνο η αδελφή της για να ρωτήσει τι σημαίνει η βορειοελλαδίτικη έκφραση "ντεμέκ" κι ότι επειδή η ίδια δεν γνώριζε, έδωσε στο τηλέφωνο τον Κοζανίτη άντρα της για να της εξηγήσει. "Ντεμέκ σημαίνει τάχατ' ιά" της λέει αυτός. Γελάσαμε βέβαια όλοι, καθώς από την τηλεφωνική αυτή συνδιάλεξη, προέκυψε μάλλον ανέκδοτο, παρά η επίλυση της απορίας.

Σκεφτόμουνα όμως πόσο η ζωή μας έχει γίνει "τάχατ' ιά" ή "ντεμέκ" ή "δήθεν". Ότι η υποκρισία και το ψέμα περισσεύουν, ότι συχνά δεν γνωρίζεις αν η κουβέντα που σου λέει ο φίλος, ο συνάνθρωπος σου ισχύει ή λέγεται από συνήθεια, για κολακεία, για κοροϊδία, για να πετύχει κάτι κλπ. 

Σπάνια πλέον βρίσκεις ένα "ίσιο παΐδι", όπως λέει κι ο άντρας μου ή όπως έλεγε ένας άλλος συνάδελφος που έφυγε νωρίς, ο Νίκος ο Παπαδόπουλος, "ζούμε στη χώρα που όταν προοδεύεις κι ανεβαίνεις, σε τραβάνε προς τα κάτω για να σε κατεβάσουν".

Εκφράσεις όπως "δεν ξέρεις πόσο χάρηκα που...,να μη χαθούμε..., τα λέμε..., ειλικρινά πολύ χαίρομαι για σένα...κλπ" είναι σχεδόν καθημερινές στο λεξιλόγιο μας, λίγες φορές όμως είναι ειλικρινείς. Το σύνηθες είναι η χαρά σου να προκαλεί τη ζήλια κι η δυστυχία σου μια κρυφή ικανοποίηση. Γυρνάς να φύγεις κι αυτοί που πριν σου χαμογέλασαν ή συμφώνησαν μαζί σου, βγάζουν τα φτυάρια για να σε θάψουν. Άλλοι πάλι ντρέπονται για την καταγωγή τους και υιοθετούν τρόπους και στάσεις ζωής που καμιά σχέση δεν έχουν με τα βιώματα τους, με τις πραγματικές συνήθειες και τη ζωή τους, όταν βγάζουν τις μάσκες. Λίγο πολύ αυτή είναι η πραγματικότητα, σ΄αυτή την κοινωνία ζούμε.

Οπωσδήποτε υπάρχουν και ακέραιοι άνθρωποι, είναι όμως λίγοι και πρέπει να τους ψάχνεις με το φανάρι του Διογένη. Τι μπορεί να αλλάξει αυτή την κατάσταση, ώστε να περιοριστεί η υποκρισία και να έχουμε το θάρρος της γνώμης μας, να λέμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη, να εκδηλώνουμε την αγάπη μας όταν είναι αληθινή και απλά να είμαστε ευγενικοί με τους άλλους ανθρώπους χωρίς υπερβολές; Πώς  μπορούμε να περιορίσουμε τα ταπεινά μας ένστικτα;

Εννοείται πως δεν είμαι ειδική για να γνωρίζω πώς ο "ψεύτης ντουνιάς", όπως έλεγε και η γιαγιά μου, μπορεί ν' αλλάξει προς το καλύτερο. Μια υπόθεση είναι ότι οι ευχαριστημένοι και ικανοποιημένοι από τη ζωή τους άνθρωποι, οι χορτάτοι, καταφέρνουν να αγνοούν τέτοιες μικρότητες και να επιζητούν την ουσιώδη και πραγματική επικοινωνία κάνοντας βέβαια τις επιλογές τους. Κι όταν λέω χορτάτοι δεν εννοώ από υλικά αγαθά, αλλά από τον  έρωτα, την αγάπη για το σύντροφο, για τη ζωή, για τη φύση, για την καλλιέργεια του πνεύματος. Αυτοί που συμπεριφέρονται με αξιοπρέπεια, που αυτοσαρκάζονται και δεν σαρκάζουν, που βλέπουν τα δικά τους ελαττώματα κι όχι όλων των υπόλοιπων, που δεν περιφέρουν τον εγωισμό ή το μπόι τους, που δεν επιδεικνύουν το λούστρο τους, αυτοί που ακόμα κι αν ο διπλανός  τους έχει ένα μειονέκτημα σε μεγαλύτερο βαθμό από τους ίδιους, αυτοί προβάλλουν το δικό τους, γιατί είναι πιο δυνατοί.

Εκ παιδείας άρξασθαι κι ο δρόμος είναι μακρύς όσο και η ζωή και δύσκολος γιατί πάντα η ροπή προς το κακό είναι πολύ πιο εύκολη ενώ ο ενστερνισμός του καλού χρειάζεται συνεχή άσκηση και αυτοέλεγχο.

Από Ματίνα Γκούτζιου

Books On The Map

http://booksonthemap.gr/

Το Books On The Map είναι ένας διαδραστικός χάρτης της ελληνικής λογοτεχνίας, πάνω στον οποίο «καρφιτσώνονται» όλα τα μέρη που έχουν χρησιμοποιηθεί από Έλληνες συγγραφείς ως το βασικό σκηνικό στο οποίο εξελίσσεται η ιστορία του βιβλίου τους.

«Το site γεννήθηκε μέσα από την αγάπη μας για τη λογοτεχνία και έχει ως στόχο τη χαρτογράφηση των ελληνικών βιβλίων που εκτυλίχθηκαν και συνεχίζουν να εκτυλίσσονται δίπλα μας», γράφει η ομάδα στο site. «Ξεκινώντας από τις προσωπικές μας βιβλιοθήκες και θέλοντας να φτάσουμε στη δική σου».

Ο λόγος για τον οποίο το Books On The Map περιορίζεται στην ελληνική λογοτεχνία δεν είναι ένας αλλά δύο, όπως εξηγούν παρακάτω. Αφενός πρόκειται για μια αρκετά μεγάλη κατηγορία που είναι αρκετή από μόνη της για να κάνει την ιστοσελίδα ένα ολοκληρωμένο κατάλογο τοποθεσιών και αφετέρου θέτει ένα πλαίσιο ώστε να μην καταλήξει το site να γίνει μια χαοτικά μεγάλη βάση στην οποία οι επισκέπτες δεν θα μπορούν να κινηθούν εύκολα.

Εκτός από τις τοποθεσίες που καρφιτσώνουν οι ίδιοι όμως, η ομάδα του BΟΤΜ δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες να προσθέσουν και οι ίδιοι το δικό τους αγαπημένο βιβλίο στο χάρτη. Το μόνο που έχει να κάνει κάποιος είναι να πατήσει κλικ στο «Υποβολή Τοποθεσίας» και να συμπληρώσει το όνομα του συγγραφέα, τον τίτλο του βιβλίου και τα στοιχεία της πόλης και χώρας όπου αυτό διαδραματίζεται, καθώς και μια μικρή φωτογραφία του εξωφύλλου και μια σύντομη περίληψη της ιστορίας ώστε να δώσει τα απαραίτητα στοιχεία στους υπόλοιπους βιβλιοφάγους που θα επισκεφτούν το χάρτη, και έπειτα να πατήσει «Υποβολή».

Ο χάρτης του BOTM έχει ήδη γεμίσει με δεκάδες κόκκινες πινέζες σε διάφορα σημεία του κόσμου και περιμένει τη δική σας συνεισφορά για να «ταξιδέψει» τους επισκέπτες του σε ακόμα περισσότερα μέρη και ακόμα περισσότερες συναρπαστικές ιστορίες -αφού πρώτα σας πάει μια υπέροχα λογοτεχνική βόλτα κι εσάς τους ίδιους.

http://booksonthemap.gr/

Δον Κιχώτης και Σάντσο Πάνθα, σαν να λέμε εμείς κι ο άλλος μας εαυτός

Ένα δοκίμιο του Δημήτρη Νικηφόρου για τις περιπέτειες του ευφάνταστου Δον Κιχώτη με τον πιστό του ακόλουθο, τον Σάντσο Πάνθα, τον άλλο του εαυτό:

Έχω πολλές φορές αναρωτηθεί πόσοι άραγε είναι αυτοί, μέσα σε γενιές και γενιές αναγνωστών, που υποψιάστηκαν αν δεν κατάλαβαν στα σίγουρα ότι ο αφηγητής Θερβάντες, ο ευφάνταστος ιδαλγός της Μάντσας και ο στερούμενος φαντασίας Σάντσο Πάνθα είναι ένα και το αυτό πρόσωπο. Ο ίδιος άνθρωπος! Τάχατες ο Θερβάντες να το γνώριζε από την αρχή ή το ανακάλυψε και ο ίδιος στην πορεία γράφοντας τον πρώτο τόμο το 1605; Ή μήπως, κατά πως δείχνει πιο πιθανό, στη δική μου ματιά, όταν έγραφε τον δεύτερο τόμο αυτή η διαπίστωση τον έκανε να συνειδητοποιήσει σε τι μετατρεπόταν αναγκαστικά το διήγημα που ξεκίνησε;

"Οδός Αβύσσου", αυτή τη φορά στο Αιγαίο!

Όπου Μακρόνησος, βάλτε τη λέξη Αιγαίο:

"Όξω η Μακρόνησος μούγκριζε μόνη της. Τη βαρυστομάχιαζε το αίμα και τα δάκρυα που ήπιε. Σκεπάστηκε απ' τη νύχτα και μούγκριζε. Κανείς δήμιός της δεν έκανε ήσυχο ύπνο. Όχι απ' τις τύψεις γιατί το' χυσε, αλλά γιατί έχυσε τόσο λίγο...

Η Μακρόνησος μούγκριζε, παραπονιόταν. Ήταν γιατί οι μάρτυρες γιόμοσαν κατά μυριάδες τις πλαγιές της ... Κι οι δήμιοί της είχαν μόνο δυο χέρια. Μόνο δυο ... Αδικία. Αλλά πότε σ' αυτό τον κόσμο νίκησε το Δίκιο; " (Μενέλαος Λουντέμης)

In pochi secondi, da Roma all'Impero (Η μετατροπή, εδαφική επέκταση και εξέλιξη του ρωμαϊκού κράτους σε αυτοκρατορία μέσα σε λίγα λεπτά)

Πηγή:https://www.facebook.com/RestaurArs-713354805354554/?fref=nf

Δηλώσεις και δημοσιεύσεις διχασμένων προσωπικοτήτων, τους λες και πολιτευτές!

Χωρίς έκπληξη, αλλά με δυσφορία βλέπω αναρτήσεις τοπικών πολιτευτών (βουλευτών, δημοτικών και περιφερειακών "αρχόντων"), που ενώ στηρίζουν με το αξίωμα που κατέχουν ή με την ψήφο τους την εφαρμογή μνημονιακών πολιτικών, τα νέα μέτρα και τις αντιδημοκρατικές, ανθρωποφάγες  και δολοφονικές πολιτικές, εντούτοις παριστάνουν τους "Αμερικάνους", τους ευαίσθητους και ανθρωπιστές, θεωρώντας ότι δεν είσαι αυτό που κάνεις και υπηρετείς, αλλά αυτό που υποκριτικά δηλώνεις. Η συμπεριφορά αυτή πηγάζει από την κύρια έννοια τους να μην χάσουν τα προσωπικά τους προνόμια και απολαβές, αλλά ούτε την πελατεία, δηλ. τους ψηφοφόρους τους. Σαν να λέμε και την πίτα ολόκληρη και το  σκύλο χορτάτο.

Βέβαια δεν πρόκειται για κάτι πρωτόγνωρο, έτσι πολιτεύονται οι δημόσιοι άντρες και γυναίκες στο Ελλάντα από εξανέκαθεν, απλά τώρα το πράγμα ενοχλεί περισσότερο ή γελοιοποιεί περισσότερο τους εκφραστές του, λόγω της πρώην "αριστερής" τους ταυτότητας. Έχει πάρει μάλιστα το φαινόμενο μεγαλύτερες διαστάσεις, καθώς προσπαθούν να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα.  Θα το παρομοίαζα με το νόσημα της διχασμένης προσωπικότητας, Άλλα ψηφίζω και επιβάλλω κι άλλα υποστηρίζω τάχα ιδεολογικά, για να μην χάσω την πελατεία και το ήθος που μοστράρω ως αληθινό τόσο καιρό!

Μόνος θεός τους το χρήμα και η καρέκλα! Ο αυτοεξευτελισμός λίγο τους νοιάζει! Εξάλλου πάντα βρίσκουν χειροκροτητές και γλείφτες!

Φυσικά δεν σχολιάζουν συχνά. Τι να πουν; Ή τα σχόλια τους είναι όλο υπονοούμενα, ρήσεις, ποιήματα, στιχάκια και αποφθέγματα, κάποια γεμάτα μυστήριο, σαν γρίφοι, γιατί πώς να το παίξεις ποιητής και ευαίσθητος, όταν ζεις εις βάρος των πολλών, όταν κουνάς το δάχτυλο ή φωνάζεις και πολεμάς αυτούς που μέχρι πρότινος υπερασπιζόσουν, παλιοψεύτη, ανθρωπάκο;

Μπέρτολντ Μπρεχτ-”Γερμανικό Εγχειρίδιο Πολέμου” (Ποιήματα του Σβέντμποργκ, 1939)

Ένα ποίημα του Μπέρτχολντ Μπρεχτ που γράφτηκε το 1939... Θα μπορούσε όμως κάλλιστα να είχε γραφτεί στις μέρες μας. Η διαχρονικότητα του περιεχομένου είναι συγκλονιστική…

Μπέρτολντ Μπρεχτ- "Γερμανικό Εγχειρίδιο Πολέμου"
(Ποιήματα του Σβέντμποργκ, 1939)

Αυτοί που βρίσκονται ψηλά
Θεωρούνε ταπεινό
Να μιλάς για το φαΐ
Ο λόγος; Έχουνε κι όλας φάει

Οι ταπεινοί αφήνουνε τον κόσμο
Χωρίς να ’χουνε δοκιμάσει κρέας της προκοπής

Πώς ν’ αναρωτηθούν πού ’θε έρχονται
Και πού πηγαίνουν
Είναι τα όμορφα δειλινά τόσο αποκαμωμένοι
Το βουνό και την πλατειά τη θάλασσα
Δεν τά’χουν ακόμα δει
Όταν σημαίνει η ώρα τους

Αν δεν νοιαστούν οι ταπεινοί
Γι’αυτό που είναι ταπεινό
Ποτέ δεν θα υψωθούν

Εκδρομή με τον ΕΟΣ, πού αλλού; Στα βουνά για αποτοξίνωση!

Στη σελίδα του ΕΟΣ Κοζάνης την προηγούμενη βδομάδα διάβασα την παρακάτω ωραία και γουστόζικη ιστορία της Λεμονιάς (Lemonia Pavlidou), που τόσο έξυπνα και απολαυστικά διαφημίζει και τη δουλειά της (διδασκαλείο ξένων γλωσσών). Είπα, λοιπόν, να τη συνεχίσω, για να μιλήσω και για την τελευταία ανάβαση του συλλόγου στο μοναστήρι του Στομίου, στη θέση Σάδι Μίγας και στα κλέφτικα λημέρια.

Η ιστορία της Λεμονιάς (την αντιγράφω): 

Είσαι στο βουνό, επιτέλους πραγματοποιείς το όνειρο της ζωής σου, να φθάσεις στον Μύτικα! Λίγο ακόμα και φθάνεις στο καταφύγιο...νιώθεις Θεός! Ξαφνικά περνάει από μπροστά σου ένα όνειρο. Μην είναι όνειρο , μην είναι οπτασία;.... Αμάν; Τι έχουμε εδώ; Ξεχνάς τον...φόβο ( έλα, παραδέξου το φοβόσουνα λίγο), ξεχνάς την κούραση και βάζεις τα δυνατά σου για να φθάσεις πιο γρήγορα από αυτήν, να ξαλαφρώσεις από..... το βάρος που κουβαλάς, να φανείς κουλ και άνετος και φυσικά να βάλεις το AXE σου. Εντάξει την πρόλαβες , φθάνεις με ήρεμο και σταθερό βήμα, κορμός πιο ίσιος και από κολώνα, κορδωμένος και …αμίλητος και τώρα κάθεσαι άνετος με τους συνοδοιπόρους σου στο καταφύγιο του Αποστολίδη λες και είσαι στο σαλόνι του σπιτιού σου και κάνεις πως ατενίζεις τον ορίζοντα ενώ σε έχει πιάσει πονοκέφαλος με το να την κοιτάζεις με την άκρη του ματιού σου που φτάνει αέρινη και δροσερή, ενώ συγχρόνως χώνεις διακριτικά την μούρη σου στην μασχάλη για να δεις αν όντως κάνει δουλειά το αποσμητικό σου. Καλά όλα αυτά αλλά η πείνα σε έχει θερίσει, θέλεις να φας το σύμπαν όμως «ρεμάλι...το νου σου!!! Μην σε περάσει και για λιγούρη» σου λέει η φωνή του savoir vivre και faire μαζί. Παίρνεις μονάχα ένα πιάτο μακαρόνια με κιμά, κάθε ορειβάτης που σέβεται τον εαυτό του ξέρει πως οι υδατάνθρακες είναι βάλσαμο για ένα κουρασμένο... κορμάκι. Αλλά κάτσε, ωχ! «νομίζω πως το όνειρο με κοιτάζει....Ρε συ σίγουρα». Κάνεις πως τανύζεσαι και χασμουριέσαι παράλληλα, ρίχνοντας το κεφάλι προς τα πίσω και μετά αδιάφορα προς το μέρος της...ρε μ... με κοιτάει ρε συ....οκ Μένιο, κουλ αγόρι μου εμείς κάτι τέτοιες τις τρώμε για μεζέ... Συνεχίζεις ήσυχα το φαγάκι σου και μασάς καμιά εκατοσταριά φορές την μπουκιά σου πρώτον γιατί έτσι σε συμβούλεψε η διαιτολόγος σου και δεύτερον γιατί προσπαθείς να κοροϊδέψεις το ανήσυχο στομάχι σου που βρυχάται και σου φωνάζει" πιο γρήγορα λέμε, πεθαίνω!". ¨Κάτσε να πούμε¨ του λες, ¨μην σε περάσει και για κανένα λαίμαργο!" Την βλέπεις σηκώνεται, λες να φύγει; “Μπράβο το θηρίο ανάβαση και κατάβαση αυθημερόν;; αχ, ένα τέτοιο κριάρι έψαχνα καιρό τώρα” . Δεν μπορείς όμως εύκολα μα ψυχολογήσεις τις κινήσεις της, έρχεται φεύγει τι στο καλό κάνει;; «Δεν καταλαβαίνω, τώρα το πιάτο της γιατί το παίρνει μαζί της, θα το πάει μ΄3εσα στην κουζίνα; Μπράβο τρόποι οι Ευρωπαίες, όχι σαν εμάς τα βόδια του Ελ…. ρε συ αυτή προς τα δω έρχεται , έχει γούστο..» Σκουπίζεις βιαστικά με την χαρτοπετσέτα τα κόκκινα λάδια από τα γένια σου, έτσι είχες να νιώσεις από τότε που σε άφησε η μαμά σου πρώτη μέρα στο νηπιαγωγείο και δεν καταλάβαινες το γιατί. Τι είναι αυτά ρε Μένιο; έλα αγόρι μου μην γίνεσαι μπουνταλάς, εσύ κάνεις παιχνίδι από τα εννιά σου , τώρα θα κωλώσεις; Συνέχισε την τακτική που ποτέ δεν σε πρόδωσε και το παιχνίδι είναι δικό σου. Λιτός, βαρύς, λακωνικός, μετρημένα τα λόγια σου και η γκόμενα θα μπει στο αμάξι σου με το που φτάσετε στα Πριόνια. ….

-“MAY I SEATT HERE WITH YOU?”…..σου λέει χαμογελαστή

…………ένα ρόπαλο σε βάρεσε στα αυτιά, καίνε, κοκκινίζουν ένα τρομερό βουητό σαν αυτόν τον θόρυβο που ρίξανε μαζί με το μαύρο της διακοπής της ΕΡΤ, διαπερνά από το ένα αυτί σου στο άλλο, είναι σαν να λιποθύμησες η σαν να συνήλθες μόλις από ένα εγκεφαλικό και αυτή από πάνω σου αλλά αντί να φοράει την στολή της νοσηλεύτριας, είναι εκεί όπως την είχες πρωτοδεί να σκαρφαλώνει στην Κακιά Σκάλα και να σου ανοιγοκλείνει το στόμα με ευγένεια και χαμόγελο αλλά εσύ ξαφνικά δεν ακούς. Οι φίλοι σου όμως γιατί είναι μια χαρά; Αυτοί μιλάνε και ακούνε και..μιλάνε σου λέω μιλάνε και την ακούνε και εσύ ναρκωμένος, αμήχανος πέφτεις με τα μούτρα στα μακαρόνια, και ξεχνάς τρόπους και τα comme il faut και παραγγέλνεις και δεύτερο πιάτο, και τρίτο…

Μένιο; Σκέφτεσαι, άσε τα μακαρόνια και από Δευτέρα ξεκινάς Αγγλικά στην Λεμονιά, στο AVENTURA!

Η συνέχεια της ιστορίας:

   Μια βδομάδα είχε που ξεκίνησε τα Αγγλικά στης Λεμονιάς ο Μένιος. Δεν πρόλαβε να μάθει πολλά, αλλά ήλπιζε ότι κάπως καλύτερα θα τα κατάφερνε με το "όνειρο"!

Η εξόρμηση του ΕΟΣ Κοζάνης στις 18 Οκτωβρίου είχε προορισμό την Κόνιτσα κι από κει ανάβαση προς τη μονή Στομίου κι ακόμα πιο ψηλά, στη θέση Σάδι Μίγας, και στα λημέρια των κλεφτών σε υψόμετρο 1770 μέτρων. 

Ως έμπειρος (σε όλα) ο Μένιος θα ακολουθούσε τη μεγάλη διαδρομή! Η αναχώρηση πρωινή (7.00 π.μ.), το λεωφορείο γεμάτο κι εκείνη παρούσα!

-"Good morning", καλημέρισε ο Μένιος!

-"Good morning, Menios," αντιχαιρέτισε εκείνη μ' ένα ζεστό χαμόγελο, που προοιώνιζε μια υπέροχη μέρα!

Μια εκλειπούσα παρομοίωση

" Ήταν ντροπαλός και ένοχος σαν το παιδί που έκλεψε γλυκό απ' το βάζο" διαβάζω σε λογοτεχνικό βιβλίο. Θυμάμαι ότι στα μικράτα μου η παρομοίωση αυτή χρησιμοποιούνταν ακόμα, αφού ενίοτε τα γλυκά κρύβονταν από τη μητέρα για να "ξεντροπιαστεί", αν κάποιος μουσαφίρης χτυπούσε την πόρτα του σπιτιού. Από τα γλυκά του κουταλιού, σιροπιαστά, κουραμπιέδες κλπ ένα μεγάλο μέρος, το καλύτερο, φυλάγονταν για τους επισκέπτες, ενώ τα κομμάτια που δεν έβγαιναν πολύ καλά στο μέγεθος ή στο σχήμα, τρώγονταν από τους οικείους. Το αντίθετο δηλ. απ' ότι συμβαίνει σήμερα. Πήγαζε η συμπεριφορά αυτή στο παρελθόν από το σεβασμό στον ξένο, από το φόβο του σχολιασμού για την α-νοικοκυροσύνη της οικοδέσποινας ή από την φτώχεια των ανθρώπων.
Σήμερα οι μουσαφιραίοι είναι σπάνιοι, οι άνθρωποι πνιγμένοι σε ποικίλες υποχρεώσεις δεν προλαβαίνουν ή δεν τους απομένει η διάθεση για να χαρούν την ανθρώπινη συντροφιά και επικοινωνία, αλλά τα γλυκά - συνήθως αγορασμένα από τα ζαχαροπλαστεία - αφθονούν για να τα τρώμε μόνοι μας ή σε πιο κλειστό οικογενειακό κύκλο.