"Τάχατ' ιά"

Συνάδελφος με καταγωγή από την Αθήνα μας λέει μια μέρα στο σχολείο ότι πήρε τηλέφωνο η αδελφή της για να ρωτήσει τι σημαίνει η βορειοελλαδίτικη έκφραση "ντεμέκ" κι ότι επειδή η ίδια δεν γνώριζε, έδωσε στο τηλέφωνο τον Κοζανίτη άντρα της για να της εξηγήσει. "Ντεμέκ σημαίνει τάχατ' ιά" της λέει αυτός. Γελάσαμε βέβαια όλοι, καθώς από την τηλεφωνική αυτή συνδιάλεξη, προέκυψε μάλλον ανέκδοτο, παρά η επίλυση της απορίας.

Σκεφτόμουνα όμως πόσο η ζωή μας έχει γίνει "τάχατ' ιά" ή "ντεμέκ" ή "δήθεν". Ότι η υποκρισία και το ψέμα περισσεύουν, ότι συχνά δεν γνωρίζεις αν η κουβέντα που σου λέει ο φίλος, ο συνάνθρωπος σου ισχύει ή λέγεται από συνήθεια, για κολακεία, για κοροϊδία, για να πετύχει κάτι κλπ. 

Σπάνια πλέον βρίσκεις ένα "ίσιο παΐδι", όπως λέει κι ο άντρας μου ή όπως έλεγε ένας άλλος συνάδελφος που έφυγε νωρίς, ο Νίκος ο Παπαδόπουλος, "ζούμε στη χώρα που όταν προοδεύεις κι ανεβαίνεις, σε τραβάνε προς τα κάτω για να σε κατεβάσουν".

Εκφράσεις όπως "δεν ξέρεις πόσο χάρηκα που...,να μη χαθούμε..., τα λέμε..., ειλικρινά πολύ χαίρομαι για σένα...κλπ" είναι σχεδόν καθημερινές στο λεξιλόγιο μας, λίγες φορές όμως είναι ειλικρινείς. Το σύνηθες είναι η χαρά σου να προκαλεί τη ζήλια κι η δυστυχία σου μια κρυφή ικανοποίηση. Γυρνάς να φύγεις κι αυτοί που πριν σου χαμογέλασαν ή συμφώνησαν μαζί σου, βγάζουν τα φτυάρια για να σε θάψουν. Άλλοι πάλι ντρέπονται για την καταγωγή τους και υιοθετούν τρόπους και στάσεις ζωής που καμιά σχέση δεν έχουν με τα βιώματα τους, με τις πραγματικές συνήθειες και τη ζωή τους, όταν βγάζουν τις μάσκες. Λίγο πολύ αυτή είναι η πραγματικότητα, σ΄αυτή την κοινωνία ζούμε.

Οπωσδήποτε υπάρχουν και ακέραιοι άνθρωποι, είναι όμως λίγοι και πρέπει να τους ψάχνεις με το φανάρι του Διογένη. Τι μπορεί να αλλάξει αυτή την κατάσταση, ώστε να περιοριστεί η υποκρισία και να έχουμε το θάρρος της γνώμης μας, να λέμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη, να εκδηλώνουμε την αγάπη μας όταν είναι αληθινή και απλά να είμαστε ευγενικοί με τους άλλους ανθρώπους χωρίς υπερβολές; Πώς  μπορούμε να περιορίσουμε τα ταπεινά μας ένστικτα;

Εννοείται πως δεν είμαι ειδική για να γνωρίζω πώς ο "ψεύτης ντουνιάς", όπως έλεγε και η γιαγιά μου, μπορεί ν' αλλάξει προς το καλύτερο. Μια υπόθεση είναι ότι οι ευχαριστημένοι και ικανοποιημένοι από τη ζωή τους άνθρωποι, οι χορτάτοι, καταφέρνουν να αγνοούν τέτοιες μικρότητες και να επιζητούν την ουσιώδη και πραγματική επικοινωνία κάνοντας βέβαια τις επιλογές τους. Κι όταν λέω χορτάτοι δεν εννοώ από υλικά αγαθά, αλλά από τον  έρωτα, την αγάπη για το σύντροφο, για τη ζωή, για τη φύση, για την καλλιέργεια του πνεύματος. Αυτοί που συμπεριφέρονται με αξιοπρέπεια, που αυτοσαρκάζονται και δεν σαρκάζουν, που βλέπουν τα δικά τους ελαττώματα κι όχι όλων των υπόλοιπων, που δεν περιφέρουν τον εγωισμό ή το μπόι τους, που δεν επιδεικνύουν το λούστρο τους, αυτοί που ακόμα κι αν ο διπλανός  τους έχει ένα μειονέκτημα σε μεγαλύτερο βαθμό από τους ίδιους, αυτοί προβάλλουν το δικό τους, γιατί είναι πιο δυνατοί.

Εκ παιδείας άρξασθαι κι ο δρόμος είναι μακρύς όσο και η ζωή και δύσκολος γιατί πάντα η ροπή προς το κακό είναι πολύ πιο εύκολη ενώ ο ενστερνισμός του καλού χρειάζεται συνεχή άσκηση και αυτοέλεγχο.

Από Ματίνα Γκούτζιου