Κότορ, μια καστρούπολη στο Μαυροβούνιο

Κότορ στο Μαυροβούνιο ή Μοντενέγκρο. Μεσαιωνική καστρούπολη, χωμένη σ΄έναν τόσο βαθύ κόλπο που θυμίζει φιορδ (λέγεται φιορδ των Βαλκανίων), με οχυρωματικά έργα που ανεβαίνουν φιδωτά στο βουνό που τη στεφανώνει, κάποτε κάστρο απόρθητο, σήμερα τουριστικός προορισμός μαγευτικός και κάπως αλμυρός στις τιμές (βρίσκεις ωστόσο και πιο χαμηλές τιμές πέρα από τα πολύ κεντρικά σημεία). Λέγεται και νύφη της Αδριατικής ή διαμάντι των Δαλματικών ακτών (το διαμαντένιο κολιέ έχει κι άλλα όμορφα διαμάντια, αφού κι ο κατασκευαστής τον φυσούσε τον παρά. Περί Γαληνοτάτης Βενετικής Δημοκρατίας ο λόγος). Καταπράσινο βουνό, καθαρή θάλασσα, γιοτ, τεράστια κρουαζιερόπλοια, κόσμος και ντουνιάς να λιάζεται στα πλακόστρωτα σοκάκια και να απολαμβάνει στιγμές ρέμβης και περιηγητικής απόλαυσης.

Διασχίζοντας οδικώς την Αλβανία από το συνοριακό σταθμό της Κρυσταλλοπηγής ως τα σύνορα με το Μαυροβούνιο

" Πώς είναι να είσαι συνταξιούχος; "

" Πώς είναι να είσαι συνταξιούχος; " 

Η μόνιμη ερώτηση, όποιον γνωστό κι αν συναντήσω.

Δε μιλώ τόσο καιρό για να μη με ματιάξετε (χαχαχα...). Είστε σίγουροι, όσοι ρωτάτε και δουλεύετε, ότι θέλετε να μάθετε;

Με μια λέξη, είναι τέλεια! Ή, πιο ταπεινά, εμάς (με τον σύζυγο βγήκαμε παρεΐτσα) μας αρέσει και το απολαμβάνουμε (υγεία να έχουμε).

Τόνοι άγχους, πίεσης, έγνοιας, πνευματικής και σωματικής κόπωσης, εκνευρισμών, συγχύσεων, κακής διάθεσης ... ξέρετε, δε χρειάζεται να γίνω πιο αναλυτική, έχουν κάνει φτερά, τα στείλαμε στον αγύριστο, μπίτ'σαν.

Ηρεμία και ποιοτικός χρόνος, δώρα πολύτιμα στον εαυτό μας, μετά από πολλά χρόνια τρεξίματος και παράνοιας, αυτής του σύγχρονου τρόπου ζωής. Θυμάμαι ότι τον χρόνο τον έσπρωχνα, να 'ρθει το Σαββατοκύριακο, η αργία, το καλοκαίρι, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, οι διακοπές! Τώρα κάθε μέρα είναι γιορτή κι η σχέση μου με τον χρόνο έχει αποκατασταθεί. Δεν θέλω να περνάει, αλλά να ζω, όσο καλύτερα μπορώ, την όμορφη καθημερινότητα. 

Ξυπνητήρι, γιοκ. Χτυπούσε το άτιμο κάθε πρωί στις 6.30 ή νωρίτερα. Δεν το συνήθισα ποτέ, ηχούσε πάντα βάρβαρα και άπονα. Ότι θα ξυπνούσα μάλιστα και στις 9.00 ή στις 9.30 το πρωί και ότι θα διορθωνόταν ακόμα κι αυτό που λέμε βιολογικό ρολόι, δεν το περίμενα. 

Πρωινό, καφεδάκι, καθημερινές δουλίτσες (αυτές δε λείπουν), περπάτημα, μεσημεριανή σιέστα, ταινίες, βιβλία, χαζοφέισμπουκ, πολύ λιγότερος υπολογιστής, μικρές ημερήσιες, λίγες (μέχρι στιγμής) μεγαλύτερες εκδρομούλες ... αυτά περίπου, τίποτα παράξενο ή μεγάλο, αλλά κυρίως αυτή η αίσθηση της αυτοδιάθεσης, της ελευθερίας κινήσεων, της γαλήνιας (όχι ακύμαντης) και όμορφης ζωής. Υποχρεώσεις εξακολουθούν να υπάρχουν, στην κοινωνία ζούμε κι εμείς, αν και μακριά απ' ό,τι θεωρούμε τοξικό για μας, με τις επιλογές μας, γεμάτοι ευγνωμοσύνη για τη ζωή, που μέχρι στιγμής μας χαρίζει το πολυτιμότερο όλων, την υγεία  και αμήν για όλους, ασχέτως εργασιακού ή συντάξιμου βίου.

Όνειρα και σχέδια κάνουν και οι συνταξιούχοι (υπάρχουν, ακόμα,  και νέοι συνταξιούχοι, οπότε πόσο μάλλον). Τα πλάνα και τα σχέδια πολλά και μακάρι για μας και για όλο τον κόσμο να πραγματοποιούνται, έστω και με τα πολύ λίγα χρήματα που μας δίνουν (κακό χρόνο να 'χουν). Το πείραμα λέει ότι ο άνθρωπος ζει και με λιγότερα (όταν αναγκαστεί), αν προηγουμένως φρόντισε να τακτοποιήσει τη ζωή του με κάποια σύνεση. Από κει και πέρα είναι θέμα ζυγιάσματος. Τι βαραίνει στην πλάστιγγα για τον καθένα και βέβαια κριτηρίων συνταξιοδότησης, όπου ο κλοιός ολοένα στενεύει, από τη δουλειά και στον Αη-Γιώρ' (νεκροταφείο) δηλαδή.

Αυτά περίπου και εν τάχει. 

Η εξέγερση του γκέτο της Βαρσοβίας

Είδαμε χθες βράδυ την ταινία Uprising (2001) που αναφέρεται στην Εξέγερση του γκέτο της Βαρσοβίας για την οποία θα παραθέσω, με συντομία, όσα διάβασα. Όχι, δεν κολλήσαμε στην Πολωνία, απλώς μαθαίνω κάποια βασικά πράγματα για την πολύπαθη χώρα που επισκεφτήκαμε τελευταία και τα αναρτώ και για όποιον άλλον ενδιαφέρεται.

• Η εξέγερση του γκέτο της Βαρσοβίας (με δυο λόγια, κυρίως γιατί η φρίκη δεν περιγράφεται) 

Πολλοί Εβραίοι στα γκέτο της ανατολικής Ευρώπης προσπάθησαν να προβάλουν αντίσταση κατά των Γερμανών και να οπλιστούν με λαθραία και αυτοσχέδια όπλα. Από το 1941 έως το 1943, σχηματίστηκαν παράνομα κινήματα αντίστασης σε περίπου 100 εβραϊκές ομάδες. Η πλέον γνωστή προσπάθεια Εβραίων να προβάλουν ένοπλη αντίσταση στους Γερμανούς εκδηλώθηκε στο γκέτο της Βαρσοβίας.

Το καλοκαίρι του 1942, περίπου 300.000 Εβραίοι εκτοπίστηκαν από τη Βαρσοβία στην Τρεμπλίνκα. Όταν οι μαρτυρίες για μαζικές δολοφονίες στο κέντρο εξόντωσης έφτασαν στο γκέτο της Βαρσοβίας, μια ομάδα επιζησάντων που αποτελείτο κυρίως από νεαρά άτομα δημιούργησε μια οργάνωση που ονομαζόταν Z.O.B. (από τα αρχικά των πολωνικών λέξεων Zydowska Organizacja Bojowa, που σημαίνει Εβραϊκή Οργάνωση Μαχητών). Η Z.O.B., υπό την ηγεσία του 23χρονου Mordecai Anielewicz, εξέδωσε διακήρυξη με την οποία καλούσε τον εβραϊκό λαό να αντισταθεί αρνούμενος να μεταβεί στα σιδηροδρομικά βαγόνια. Τον Ιανουάριο του 1943, οι μαχητές του γκέτο της Βαρσοβίας άνοιξαν πυρ εναντίον Γερμανών στρατιωτών ενώ αυτοί προσπαθούσαν να συλλάβουν κι άλλους κατοίκους του γκέτο για να τους εκτοπίσουν. Οι μαχητές χρησιμοποιούσαν ένα μικρό απόθεμα όπλων που είχαν φέρει κρυφά στο γκέτο. Μετά από μερικές ημέρες τα στρατεύματα υποχώρησαν. Αυτή η μικρή νίκη ενέπνευσε τους μαχητές του γκέτο να προετοιμαστούν για μελλοντικές αντιστασιακές ενέργειες.

Στις 19 Απριλίου 1943 γερμανικά στρατεύματα και η αστυνομία μπήκαν στο γκέτο, για να εκτοπίσουν τους εναπομείναντες κατοίκους του, σηματοδοτώντας την έναρξη της εξέγερσης του γκέτο της Βαρσοβίας. 750 μαχητές συγκρούστηκαν με τους βαριά οπλισμένους και άριστα εκπαιδευμένους Γερμανούς. Οι μαχητές του γκέτο κατόρθωσαν να αντέξουν σχεδόν ένα μήνα, στις 16 Μαΐου όμως η εξέγερση έληξε. Σταδιακά οι Γερμανοί είχαν καταφέρει να καταβάλουν κάθε αντίσταση. Από τους συλληφθέντες Εβραίους που ξεπερνούσαν τις 56.000, περίπου 7.000 εκτελέστηκαν, ενώ οι υπόλοιποι εκτοπίστηκαν σε στρατόπεδα.

Πηγή :  https://www.ushmm.org/outreach/el/article.php?ModuleId=10007745

Νόβισαντ (περαστικοί από την πόλη)

Φτάσαμε αργά το βράδυ στο Νόβισαντ (Novi Sad), ταλαιπωρημένοι και κατάκοποι, μετά από καθυστέρηση πέντε ωρών (ατελείωτες) στα σύνορα Ουγγαρίας-Σερβίας. Συναντήσαμε ουρές τουλάχιστον 5-6 χιλιομέτρων εκεί, κυρίως λόγω των Τούρκων που από τα μέσα Ιουλίου και τον Αύγουστο κατεβαίνουν μαζικά από τις Ευρωπαϊκές χώρες όπου δουλεύουν και ζουν στην πατρίδα τους. Οι Τούρκοι κατεβαίνουν μαζικά, αλλά οι υπάλληλοι που "ελέγχουν" τη διέλευση των καραβανιών (κι εμείς μέσα σ' αυτά) κυριολεκτικά κωλυσιεργούν. Κατάχρηση εξουσίας αλλά δε μπορείς να πεις κουβέντα, γιατί θα ταλαιπωρηθείς πολύ περισσότερο. Επιπλέον λυπηρό, ότι αυτοί (οι Τούρκοι κυρίως) που αναγκαστικά σέβονται τους κανόνες εκεί που δουλεύουν, μόλις ξεφύγουν από τον έλεγχο αυτό, γίνονται άλλοι άνθρωποι. Ένας απέραντος βρωμερός σκουπιδότοπος οι ουρές αυτές! Αν σκέφτεστε να ταξιδέψετε οδικώς προς τα βόρεια, αποφύγετε αυτή την περίοδο. Θα ταλαιπωρηθείτε πάρα πολύ.

Μπαίνοντας στη Σερβία και ειδικότερα στην επαρχία της Βοϊβοντίνα αρχίζει και το ταρακούνημα λόγω οδοστρώματος. Η Βοϊβοντίνα είναι επαρχία της Σερβίας και βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της χώρας, στην πεδιάδα της Παννονίας (που σημαίνει υγρός και νερό, λόγω των πολλών ποταμών που την διασχίζουν). Το Νόβι Σαντ είναι η μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσά της Βοϊβοντίνα και η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Σερβίας. Είναι χτισμένη στις όχθες του Δούναβη και ιδρύθηκε για να εξυπηρετεί ως ενδιάμεση στάση στις εμπορικές συναλλαγές.

Η Πολωνία με δυο λόγια (μέσα από τα μάτια δυο τουριστών)

Όμορφη (όπου την επισκεφτήκαμε)

Πεντακάθαρη

Καταπράσινη

Με πολύ απλωμένες πόλεις, γεμάτες πάρκα και δάση

Με ποδηλατόδρομους παντού και χώρους για άθληση

Με πολλά νερά (ποτάμια, λίμνες). Καθαρά όλα.

Με πολύ περιποιημένους κήπους στα σπίτια και πολλές μονοκατοικίες.

Με χώρους και άπλα για παρκάρισμα των αυτοκινήτων (έξω πάντα από το ιστορικό κέντρο των πόλεων)

Με σοβαρά έργα υποδομής για τους πολίτες (ό,τι κατασκευάζεται γίνεται για να κρατήσει αιώνες με προσοχή στα υλικά και την αισθητική)

Με πολύ όμορφα και καλοδιατηρημένα δημόσια κτίρια

Με πολλά μνημεία για να επισκεφτεί κανείς, επίσης φροντισμένα στην παραμικρή τους λεπτομέρεια.

Με πολύ καθαρές δημόσιες τουαλέτες (π,χ. στο πιο κεντρικό σημείο του ιστορικού κέντρου της Βαρσοβίας, εντελώς δωρεάν). Σε μερικές πληρώνεις λίγα ζλότι.

Με τεράστιες πολυκατοικίες, πολλές αρκετά άχαρες (κατάλοιπο της κομμουνιστικής περιόδου), αλλά και σύγχρονες άχαρες επίσης (ως επί το πλείστον). Δεν θα μας άρεσε να μένουμε σε ένα τέτοιο διαμέρισμα. Ωστόσο τριγύρω τους πάρκα, πάρκα, πάρκα. Πράσινο, ποδηλατόδρομοι, γήπεδα. Να σημειώσουμε ότι πριν χτιστεί μια τέτοια πολυκατοικία γίνονται πρώτα όλα τα έργα υποδομής, δηλ. τα δίκτυα, οριοθετούνται οι ποδηλατόδρομοι, τα πάρκα και μετά χτίζεται το κτίριο.

Πρώτη φορά στην Πολωνία είδαμε συνεργεία να καθαρίζουν το χώρο και να κουρεύουν το χορτάρι ακόμα και εκατέρωθεν των περιφερειακών οδών, αυτοκινητοδρόμων, κάτω από γέφυρες, και ανισόπεδους κόμβους, εκεί που σε μας βλέπεις σκουπιδότοπους. 

Στο σύγχρονο κομμάτι των πόλεων της ένα μέρος αποτελούν τα πολυτελή κτίρια και οι εντυπωσιακοί ουρανοξύστες (στη Βαρσοβία) των οικονομικών κολοσσών και διεθνών εταιρειών που έχουν εγκατασταθεί και εκεί.

Πολλά κατασκευαστικά έργα (δρόμοι, εμπορικά κέντρα, μεγάλα κτίρια κ.α.)

Τους Πολωνούς ως λαό δεν τους γνωρίσαμε. Απ' αυτά που είδαμε ίσως δεν θα ήταν παρακινδυνευμένο να συμπεράνουμε ότι είναι εργατικοί, σέβονται πολύ το περιβάλλον, αθλούνται. Οι περισσότεροι δε μιλάνε ξένες γλώσσες (εννοώ αγγλικά κυρίως) ακόμα και σε κατεξοχήν τουριστικά πόστα

Όσοι την έχετε επισκεφτεί συμπληρώστε ή διορθώστε.

Τα βιβλία που διάβασα τις εβδομάδες των "παθών" μου

Μου το είπε εξαρχής: "Αν ήμουνα στη θέση σου (δηλαδή κλινήρης για αρκετό διάστημα), θα είχα χορτάσει ύπνο και βιβλία." Και απ' όσο τον ξέρω τον άντρα μου, έτσι ακριβώς θα έκανε. Εγώ πάλι, ανήσυχη και ασιγούρευτη, ούτε να κοιμηθώ ούτε να συγκεντρωθώ για κάποιο διάστημα μετά το ατύχημα και τις επεμβάσεις. Χαρακτήρες και κράσεις!

Ευτυχώς σχετικά γρήγορα για τα κότσια μου ξεπέρασα το έντονο στρες που βίωσα και την καλή συμβουλή την ακολούθησα με μικρή καθυστέρηση.

Τα βιβλία που διάβασα, τα προτείνω με σύντομους σχολιασμούς σε φίλους που ενδιαφέρονται να διαβάσουν, γιατί κι εγώ τα επέλεξα με προσοχή για να αποφύγω την κακή συντροφιά, τους εκνευρισμούς για το τι κυκλοφορεί, την άσκοπη ανάγνωση, τα μισοδιαβασμένα βιβλία. Ένας πρόσθετος παράγοντας επιλογής των βιβλίων ήταν και οι δυνατότητες της δανειστικής βιβλιοθήκης σχολείου, που όρεξη να έχεις δηλαδή να διαβάζεις! 

Παπαδιαμάντη είχα να διαβάσω από τα εφηβικά μου χρόνια και καθώς δεν θυμόμουνα, αποφάσισα να τον ξαναδιαβάσω σε πιο κατάλληλη ηλικία για να απολαύσω την γλωσσική και πνευματική δεινότητα και τη συγγραφική μεγαλοσύνη του συγγραφέα. "Οι έμποροι των εθνών", "Η φόνισσα", "Η γυφτοπόύλα" (το τελευταίο προ του ατυχήματος) είναι μυθιστορήματα που δεν χρειάζονται συστάσεις. Όποιος δεν δυσφορεί με την καθαρεύουσα και την κατανοεί, θα τα απολαύσει. Καταφέρνει ο συγγραφέας να μεταφέρει τον αναγνώστη στην εποχή της κάθε μυθιστορίας, να αποδώσει τις συνθήκες που διαμορφώνουν τη δράση και τους χαρακτήρες, βασισμένος στη γνώση και τη μελέτη πηγών της ιστορίας ή παραδόσεων σε συνδυασμό με την μυθοπλαστική του ικανότητα και την βαθιά γνώση των στοιχείων που συνθέτουν τον άνθρωπο εκ φύσεως και βιωμάτων. Κοινό στοιχείο και στα τρία μυθιστορήματα η τραγική θέση και μοίρα των γυναικών σε διαφορετικές, αλλά άκρως ανδροκρατούμενες εποχές. 

Στο παρελθόν είχα διαβάσει τον "Φιλαράκο" του Γκυ ντε Μωπασάν. Εξαιρετικό βιβλίο! Είπα, λοιπόν, να διαβάσω ένα ακόμα βιβλίο του, που όμως δεν μου άρεσε τόσο όσο το προηγούμενο. "Μια ζωή" ο τίτλος του, θα έλεγα πιο γυναικείο, εννοώ δηλαδή ότι μια γυναίκα θα το διάβαζε με περισσότερη ευχαρίστηση από έναν άντρα. Κι όχι γιατί αναφέρεται στη ζωή μιας γυναίκας, γεμάτη ανατροπές που την οδηγούν από τα ψηλά στα χαμηλά κι απ' τα πολλά στα λίγα, αλλά γιατί θαρρείς ότι ο συγγραφέας στο βιβλίο αυτό βλέπει τα πάντα μέσα από το ρομαντικό ροζ χρώμα ή τη σκοπιά της ηρωίδας, ακόμα και τις εκτενείς και ωραίες περιγραφές της φύσης. Αριστοκράτες και σαφής διαχωρισμός των τάξεων, άνθρωποι που κατέχουν χωρίς να κοπιάζουν και άλλοι που δουλεύουν σκληρά για να επιβιώσουν, έρωτες από συμφέρον, κάλπικοι, νόμιμοι, παράνομοι, κρυφοί ..., ερωμένες και εραστές, σχέσεις εξάρτησης, η παντοδυναμία του χρήματος, η υποταγή στη μοίρα που όμως παραμένει ανατρεπτική ... και σταδιακά η ωρίμανση μέσα από τις αρνητικές κυρίως εμπειρίες της ζωής. Τελικά δεν ήταν και άσχημο, από ένα σημείο και μετά δεν μπορούσα να το αφήσω.

Για το Βολταίρο γνώριζα ότι υπήρξε σοφός, για την ακρίβεια ιστορικός, φιλόσοφος, συγγραφέας, ένα οξύ πνεύμα, ένας Διαφωτιστής. Και τα διαπίστωσα αυτά διαβάζοντας το έργο του "Ζάντιγκ". Πρόκειται για ένα παραμύθι απ' αυτά που διαδραματίζονται κάπου στην Ανατολή και που εμπεριέχει σε κάθε περιπέτεια του κεντρικού ήρωα τη σοφία της ζωής. Σε κάθε βήμα και πάθημα του Ζάντιγκ αποκαλύπτεται η αλήθεια των πραγμάτων και είναι τόσο φωτεινή που ξεγυμνώνει τον άνθρωπο, τις μύχιες σκέψεις και αδυναμίες του σε τέτοιο βαθμό που για να τις αντέξει ή να τις καλύψει γίνεται πονηρός, κακός, φθονερός, ύπουλος, εγωιστής, εκδικητικός ... διαχρονικά "χαρίσματα" του κόσμου μας. Ένα απόσταγμα σοφίας με τη μορφή παραμυθιού. Πολύ μου άρεσε! 

"Ο άγιος της μοναξιάς" της Ιωάννας Καρυστιάνη ήταν ένα ακόμα βιβλίο που διάβασα αυτές τις μέρες. Το δέλεαρ στάθηκε η πληροφορία ότι μιλάει για τη ζωή κάποιων καθηγητριών διορισμένων σ' ένα (απόμακρο το φαντάζομαι) νησί. Όλες τους ατυχήσασες και μόνες προσπαθούν να διασκεδάσουν τη μοναξιά τους ή να σώσουν τη ζωή τους πριν την εκπνοή του χρόνου. Πρωταγωνίστρια η Στέλλα που θα γνωρίσει έναν έρωτα ωραίο, μα παράξενο. Όταν τα παράξενα ξεδιαλύνουν και τα μυστήρια λυθούν, η ζωή αποκαλύπτει και πάλι το σκληρό της πρόσωπο και το βιβλίο γίνεται μια πραγματεία στη σχιζοφρένεια. Κοφτός λόγος και σκηνές σε μεταφέρουν γρήγορα από το ένα σκηνικό στο άλλο, από την μια δράση στην άλλη, από το ένα πρόσωπο στο άλλο, που όλα μαζί συνθέτουν την μικρή κοινωνία του νησιού με τις προσωπικές ιστορίες και τα δράματα του καθενός. Καλό κι αυτό το βιβλίο.

Τα υπόλοιπα που διάβασα τις μέρες των παθών μου, όπως τις λέω, θα τα συμπεριλάβω σε μια παράγραφο, γιατί ανήκουν στην κατηγορία των "εύκολων" αναγνωσμάτων. "Ο Λυτρωτής" του Τζο Νέσμπο και "Ο Ιεροκήρυκας" της Καμίλλα Λάκμπεργκ, αστυνομικά μυθιστορήματα, που όμως μου άρεσαν και τα απόλαυσα. Εξάλλου και οι δυο συγγραφείς αποτελούν εγγύηση στο είδος τους, κατά τη γνώμη μου.

Σαν τον λαμπερό ήλιο η αγάπη στα δύσκολα!

Μέσα στην τόση φρίκη και στο θάνατο που τον μοιράζουμε απλόχερα μεταξύ μας οι άνθρωποι - ειρωνεία: μόνον για αδειανά πουκάμισα - τι μπορεί να πει μια ποδηλάτισσα που γκρεμοτσακίστηκε; Πολλά! Γιατί και οι πιο αρνητικές εμπειρίες, και κυρίως αυτές, μαθαίνουν και μερικές φορές είναι τα μικρά "θαύματα" που φωτίζουν τα πρόσωπα, τις δυνάμεις, τις αντοχές, τον νου του ανθρώπου και σε αναβαπτίζουν ή έστω σε δοκιμάζουν ως άνθρωπο μέσα από σαράντα κύματα και βάλε.

Το πιο βασικό: όταν η ζωή ανατρέπει την τακτοποιημένη καθημερινότητα και φέρνει πόνο και δοκιμασίες, τότε ανακαλύπτεις ξανά τους ανθρώπους που σ' αγαπάνε και τους αγαπάς στην πιο φιλάνθρωπη διάσταση τους. Πραγματικά τυχεροί (και τυχερή) όσοι αγαπιούνται και δέχονται βοήθεια και στήριξη στα πολύ δύσκολα. Χωρίς αυτά ο πόνος και οι δυσκολίες αποκτούν πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις και δεν είναι πάντα διαχειρίσιμα από τον παθόντα.

Μακάρι να μην υπήρχαν ατυχίες και πόνος στη ζωή μας, αλλά επειδή αυτό είναι αδύνατον, αγαπήστε και αγαπηθείτε. Ούτως ή άλλως, γιατί τίποτα πιο γλυκό! Η αγάπη διαπερνά ακόμα και τους τοίχους των χειρουργείων, των νοσοκομείων...φαντάζομαι και των πολύ πιο φριχτών που συμβαίνουν καθημερινά γύρω μας!

Αχ, αυτό το ξενύχτι! (1)

Αχ, αυτό το ξενύχτι! Ανθυγιεινό, εξουθενωτικό και γεμάτο ανησυχίες και αγωνία για τον γονέα βέβαια και όχι για το παιδί που διασκεδάζει ως είθισται στην εποχή του. Και η εποχή απαιτεί η διασκέδαση των νέων να ξεκινά γύρω στα μεσάνυχτα και να τελειώνει τις πρωινές ώρες της επόμενης μέρας! Νομίζω ότι και στο ωράριο διασκέδασης των νέων στη χώρα μας, πρέπει να έχουμε μια ακόμα αρνητική πρωτιά, όπως αυτές στη διαφθορά, στην ατιμωρησία των οικονομικά ισχυρών, στην ανεργία, στα θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα, στα ζητήματα εκπαίδευσης και παιδείας, στο κάπνισμα....δηλαδή όλα τα κακά της μοίρας μας ή πιο σωστά της νοοτροπίας και της στάσης μας στη ζωή.

Ξενυχτάς και διάφορες μαύρες σκέψεις περνάν απ' το μυαλό σου, ειδικά αν έχεις κορίτσι. Γιατί τη νύχτα, όταν το σκοτάδι καλύπτει πρόσωπα και συμπεριφορές, η ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα παύει να ισχύει, η γυναίκα ξαναγίνεται το ασθενές φύλο, το υποψήφιο και εν δυνάμει θύμα, αυτό που μπορεί να δεχτεί επιθετική συμπεριφορά από το αρσενικό. Δεν άκουσα ποτέ να γίνεται λόγος για επιθέσεις γυναικών σε άντρες ή για βιασμούς αντρών από γυναίκες. Αντίθετα αρκετά συχνά γίνεται λόγος για επιθέσεις, βιασμούς και δολοφονίες γυναικών που βρέθηκαν μόνες τους αργά τη νύχτα. Κάτι τέτοια σκέφτεται ο γονιός, όταν το παιδάκι του διασκεδάζει κι άντε μετά να του κολλήσει ύπνος!

Ξυπνώντας με κακή διάθεση χωρίς συγκεκριμένο λόγο

Αν τα κριτήρια για την ευτυχία εξακολουθούσαν να είναι Ηροδότεια, αν η Σολώνεια σοφία φώτιζε το νου, τότε η αίσθηση της ικανοποίησης, ακόμα και της χαράς για τη ζωή θα έπρεπε να ομορφαίνει την καθημερινότητα όσων κατάφεραν ή ευεργετήθηκαν από την τύχη να έχουν προνόμια όπως η υγεία, η οικογενειακή συνεννόηση και αγάπη, η κοινωνική αποδοχή και αναγνώριση και η δυνατότητα επιβίωσης. 

Αν κάτι λείπει από τα κριτήρια της ευτυχίας τα οποία κατέταξαν τον Τέλλο τον Αθηναίο ή τους Κλέοβη και Βίτωνα στους μακάριους της ζωής και εμποδίζουν κι εμάς πολύ συχνά να απολαύσουμε τα αγαθά μας είναι η ευημερούσα πολιτεία και ο μακάριος θάνατος για τον οποίο όμως κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει πριν επέλθει. Ή και το ανικανοποίητο και ανήσυχο της ανθρώπινης φύσης που δεν εκτιμά το υπαρκτό, αλλά αποζητά ολοένα και περισσότερα, στα χρόνια μας κυρίως υλικά αγαθά, και τελικά χάνει τη χαρά της απόλαυσης των ήδη υπαρχόντων και κατακτηθέντων με κόπο και κόστος. Αναφέρομαι σ' αυτούς που ανήκουν στη μεσαία τάξη ή ακόμα και στους φτωχούς, αλλά όχι εντελώς άπορους, γιατί τους πολύ πλούσιους δεν τους λογαριάζω. Αυτοί ζουν διαφορετικά από τους πολλούς, πέρα και από τη φαντασία μας και η πολιτεία δυστυχεί για την δικιά τους και μόνον υλική ευημερία και απληστία.

Περί Αρχαίων Ελληνικών ο λόγος

Πολύ κουβέντα έγινε για τα Αρχαία Ελληνικά και την κατάργηση τους στο Γυμνάσιο. Τελικά δεν καταργούνται, αλλά η διδασκαλία τους μειώνεται κατά μία ώρα τη βδομάδα κι έτσι οι τρεις ώρες Αρχαίων από το πρωτότυπο γίνονται δύο. Με τη συνήθη αξιοπιστία του το Υπουργείο Παιδείας, αρχικά ανακοίνωσε ότι η κομμένη ώρα των Αρχαίων θα δοθεί στη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας που από δίωρο μάθημα θα γίνει τρίωρο, πράγμα λογικό, να διδάσκονται και να ασκούνται δηλαδή οι μαθητές περισσότερο στη γλώσσα που καθημερινά χρησιμοποιούν παρά στη γλώσσα των αρχαίων Ελλήνων ή μάλλον την εξέλιξη της, όπως αυτή διαμορφώθηκε από τα ελληνιστικά χρόνια και εξής. Αλλά τελικά ούτε αυτό ισχύει, παρά μόνον για την α΄γυμνασίου. Από κάπου πρέπει να κόψουν ώρες για να περιορίσουν τις δαπάνες, γιατί περί αυτού πρόκειται, και η δυσκολία της διδασκαλίας και εκμάθησης των Αρχαίων, έδωσε ένα καλό πάτημα για να χρησιμοποιήσει το Υπουργείο κόφτη και στα Αρχαία Ελληνικά. 

Αυτά για φέτος, γιατί το ζήτημα μάλλον δεν κλείνει λόγω οικονομικής δυσχέρειας και κρίσης. Μήπως, λοιπόν, δεν χρειάζεται καν το δίωρο των Αρχαίων Ελληνικών, λένε  κάποιοι; Μήπως θα έπρεπε εντελώς να καταργηθεί η διδασκαλία τους στο Γυμνάσιο; Αν και φιλόλογος, θα προσπαθήσω να είμαι αντικειμενική και να περιγράψω την πραγματικότητα που βιώνουμε στα σχολεία σχετικά με το μάθημα:

H καλή νεράιδα

Κατοικεί πέρα από το ουράνιο τόξο, από τον κόσμο που γνωρίζουμε, στη Νεραϊδοχώρα. Στο πανέμορφο αυτό μέρος κατοικούν πλάσματα μαγικά. Πεταλούδες και μικρόσωμα ξωτικά χορεύουν γύρω από πολύχρωμα λουλούδια. Οι νεράιδες παίζουν πετώντας χαρούμενα στο γαλανό ουρανό.....κι όταν, λένε τα παραμύθια, κάποιος καλός κι αδικημένος άνθρωπος τις χρειάζεται, τότε σπεύδουν να βοηθήσουν. Με το μαγικό ραβδάκι τους μεταμορφώνουν τα ποντίκια σε άλογα, την κολοκύθα σε άμαξα, τα ράκη σε πριγκιπικά φορέματα.... πραγματοποι-ούν τα όνειρα και τις επιθυμίες κάθε πονεμένου και δυστυχισμένου....και του χαρίζουν χαρά και καλή μοίρα.

Το ερώτημα είναι αν και στη ζωή υπάρχουν καλές νεράιδες και μάλιστα ανώτερες απ' αυτές των παραμυθιών, που δε χρειάζεται να είσαι δυστυχής ή αδικημένος ή έστω καλός για να επέμβουν και να σε βοηθήσουν! Υπάρχουν; Για σκεφτείτε το. Προσπαθήστε να θυμηθείτε ποιος φροντίζει καθημερινά, άοκνα και αθόρυβα να εξασφαλίζει τις προϋποθέσεις και τις συνθήκες, ώστε η ζωή σας να είναι πιο άνετη, εύκολη, ήρεμη, ξεκούραστη, γλυκιά, ασφαλής.....που φροντίζει πριν από σας για σας! Τώρα σίγουρα το βρήκατε. Όμως εγώ θα συνεχίσω για να αναλογιστούμε και να αναγνωρίσουμε, για να πιστέψουμε στις νεράιδες, αυτές όμως που έχουν σάρκα και οστά, που δεν πετάνε ξέγνοιαστα και ανέμελα στα δάση, στα βουνά, στα ποτάμια....που ζουν στο σκληρό και άδικο κόσμο μας, που ζουν στο σπίτι μας και είναι δίπλα μας στα καλά και τα άσχημα, στις χαρές και τις λύπες, που κουράζονται πολύ και καθημερινά, που κάνουν το δύσκολο και το κοπιώδες να φαίνεται εύκολο και ασήμαντο, γιατί πολύ μας αγαπάνε, που συνήθως δε βρίσκουν κατανόηση και αναγνώριση για όσα προσφέρουν, αλλά τη δεδομένη άποψη ότι οφείλουν σαν νεράιδες που είναι να βοηθούν αενάως και αόκνως..... Έτσι έχουν τα πράγματα, αν όμως θέλετε οι νεράιδες να υπάρχουν στη ζωή σας, τότε να τις αγαπάτε και να τους το δείχνετε.

Αφορμή για το πόνημα στάθηκαν οι "βόλτες" στη Θεσσαλονίκη, όπου φοιτά το πεταλούδι. Επειδή λοιπόν δε χορταίνει να πετά και να γεύεται τους χυμούς της ζωής, η καλή νεράιδα (λέμε τώρα) ξεχνάει τις βόλτες στη Θεσσαλονίκη και κάθε φορά αντί για ξέγνοιαστες στιγμές με τον ήλιο ή έστω τ' αστέρια στα μαλλιά, φορά φακιόλι. "Η καλή νεράιδα" έλεγε το σημείωμα που άφησα. Λέτε να θυμώσει;

Από Ματίνα Γκούτζιου

Άγιε Δημήτρη μου, Θεσσαλονίκη μου...

Το σπίτι μας στο κέντρο της πόλης - "στο ιστορικό κέντρο" μας είχε πει ο μεσίτης για να δώσει βαρύτητα στην τιμή του σπιτιού - πάνω από τον Άγιο Δημήτριο, τον άλλοτε Μυροβλύτη και νυν άρπα κόλλα(-ίτη), καθώς τα τάλιρα από τον λεγόμενο θρησκευτικό τουρισμό πέφτουν χωρίς κόπο και έξοδα καλλωπισμού και συντήρησης του περιβάλλοντος του ναού χώρου, που ούτως ή άλλως ασφυκτιά στριμωγμένος ανάμεσα στις πολυκατοικίες της αντιπαροχής του '70, ευτυχώς και κάποιες παλιότερες που ξεχωρίζουν κάπως για την αρχιτεκτονική τους.

Κάθε φορά που κατεβαίνω (από την ορεινή Κοζάνη) στη φοιτήτρια κόρη μου και κατηφορίζω από την Κασσάνδρου προς την Αριστοτέλους και την αγορά της Τσιμισκή, νιώθω το ίδιο συναίσθημα θυμού και απογοήτευσης για την ανικανότητα του κράτους να αναδείξει τα μνημεία και τις ομορφιές του τόπου και κάθε τόπου στη χώρα που μου 'λαχε να ζω!

Ο περιφραγμένος χώρος, πάνω από το ναό, ένας χορταριασμένος σκουπιδότοπος, ενόσω τα τουριστικά λεωφορεία με Ρώσους, ηλικιωμένους Έλληνες και άλλους Βαλκάνιους ως επί το πλείστον τουρίστες, αποβιβάζουν πιστούς προσκυνητές που πλουτίζουν τα ταμεία - παγκάρια του ναού με χρήμα που όμως υπεξαιρείται του εσοδούχου αγίου, ο οποίος εγκαταλείπεται με μόνα προσόντα την αγιοσύνη και τη δόξα του, ενώ τα έσοδα των τελετουργικών είναι άγνωστο πού και πώς καταλήγουν.

Βορειοανατολικά του ναού, εκεί που παλιότερα λειτουργούσε ο κινηματογράφος Αίγλη και πολύ παλιότερα λουτρά, τώρα λειτουργεί το "απόλυτο" όπως ενημερώνομαι "talk of the town" , ένα μπαρ-εστιατόριο δηλαδή, το οποίο δεν επισκέφτηκα (ούτε σκοπεύω) και το οποίο μπορεί ανακαινισμένο ως είναι από μέσα να είναι κούκλα, απ΄ έξω όμως παραμένει πανούκλα!

Βορειοδυτικά του ναού; Ωχ και αμάν, αμάν! Υπαίθριο πάρκινγκ αυτοκινήτων σε άθλια κατάσταση! Ένας σκουπιδότοπος με στρώματα σκουπιδιών που σαπίζουν παρκαρισμένα κι αυτά στο χώρο, χρόνια τώρα! Εδώ βέβαια που φτάσαμε, να μην νοιάζεται το κράτος για τον άνθρωπο, για τα σκουπίδια, ακριβώς πάνω από ένα μνημείο, θα νοιαστεί; Βρώμα και δυσωδία!

Η ανατολική πλευρά του ναού βλέπει σε πεζοδρόμιο και πολυσύχναστο δρόμο. Ε, δεν μπορεί παρά κι εδώ, κάτι να εντυπωσιάζει, για την ασχήμια του όμως! Σωλήνες από κλιματιστικά κι άλλες υδραυλικές και ηλεκτρικές εγκαταστάσεις επιδεικνύονται φωνάζοντας ότι κανείς εδώ δεν σέβεται τις αρχαιότητες και τα μνημεία. Όλα γίνονται πρόχειρα και κατά πώς καπνίσει τον κάθε μάστορα, που τι γνωρίζει ο δόλιος για να κατηγορηθεί.

Τέλος η επί της Αγίου Δημητρίου πλευρά του ναού, η νότια που αποτελεί και την κύρια είσοδο του, είναι η μόνη όμορφη. Κάτι σπασμένα μάρμαρα στα σκαλοπάτια, είναι σαν πταίσματα μπροστά στην απόλυτη εγκατάλειψη και ντροπή όσων δεν είναι η φάτσα, η φιγούρα κατά πως λέμε! Εξάλλου τα σπασμένα κομμάτια, αν υπήρχαν, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να ανοίξουν και κανένα κεφάλι (τρόπος του λέγειν), όσων κατά καιρούς δοξολογούν από άμβωνος ή ιερού ή δοξολογούνται στις πρώτες θέσεις καμαρώνοντας, τι άραγε;

"Τα Χιόνια του Κιλιμάντζαρο" ζεσταίνουν με την ανθρωπιά τους!

Μπορεί τα χιόνια του Κιλιμάντζαρο να μην τα αντίκρισε τελικά το πρωταγωνιστικό ζευγάρι της ταινίας, ωστόσο τους χιονάδες της ζωής τους αντιμετώπισε με τον τρόπο που τα αγαπημένα και ταιριαστά ζευγάρια αντιμετωπίζουν και κατά κάποιο τρόπο επιλύουν, προσαρμόζοντας τη ζωή τους στις όποιες νέες συνθήκες.

Μπορεί πάλι συμβολικά οι παγετώνες του Κιλιμάντζαρο να διατήρησαν άθικτες τις αξίες και το ήθος που κάνουν τη ζωή να λάμπει φωτεινή, ακόμα και μέσα στις αντιξοότητες. "Καλοί που είναι οι φτωχοί"! Ή τουλάχιστον στην περίπτωση του φιλμ, εμπνευσμένο από το ομώνυμο ποίημα του Βίκτορα Ουγκώ, όπως λέει ο σκηνοθέτης της ταινίας Robert Guédiguian: " Το τέλος του ποιήματος, το σημείο δηλαδή που ο φτωχός ψαράς αποφασίζει να υιοθετήσει τα παιδιά του πεθαμένου γείτονα και μετά ανακαλύπτει ότι η γυναίκα του πήρε την πρωτοβουλία και είχε ήδη μαζέψει τα παιδιά στο σπίτι, σου σπαράζει την καρδιά. Τόση καλοσύνη, τόση μεγαλοψυχία είναι παραδειγματικές. Υπάρχει ακόμα αυτή η αμοιβαία κατανόηση, αυτή η τρυφερή χειρονομία ανάμεσα στους δύο χαρακτήρες, τον άνδρα και τη γυναίκα, που είναι εξίσου γενναιόδωροι ».

Αντιεπαγγελματική συμπεριφορά

Μας ξεπάγιασε με το βαπορίσιο air condition ο οδηγός του λεωφορείου (από Κοζάνη για Θεσσαλονίκη), αλλά η νεαρή δικηγόρος με τη στεντόρεια φωνή της μας ζέστανε κάπως γνωστοποιώντας μας τις λεπτομέρειες ενός διαζυγίου. Όλα στη φόρα, χωρίς κανένα σεβασμό στον πελάτη και στα προσωπικά του δεδομένα! Η κυρία Ε.Ι. (ναι, μας έδωσε ακόμα και το ονοματεπώνυμο της!), που έχει δυο παιδιά, το ένα ενήλικο, αλλά το δεύτερο 17 χρονών και επομένως απαιτείται ορισμός της επιμέλειας του, που δεν έχει περιουσιακά στοιχεία, που μάλλον πάει για συναινετικό, που εφόσον είναι συναινετικό θα της κοστίσει περί τα 800 € (ούτε να χωρίσεις δεν μπορείς με την κρίση!), που βέβαια να μην νομίζει, το ποσό αντιστοιχεί σε παράβολα και ΦΠΑ και ότι η ίδια δεν βγάζει τίποτα ... 

Εννοείται ότι όλοι για τα λεφτά δουλεύουμε, αλλά παντού απαιτείται και ήθος, λίγη διακριτικότητα εν προκειμένω και ενημέρωση της κυρίας-πελάτισσας για την αδυναμία καλής επικοινωνίας λόγω συνθηκών, των ακούσιων ωτακουστών του λεωφορείου. Απίστευτο θράσος, μεγάλο κοράκι! Κυρία Ε.Ι., μακάρι να σας γνώριζα, για να σας ενημερώσω για το εν αγνοία πάθημα σας και να σας γλιτώσω από τα νύχια της! Μας-σας έδωσε και τη διεύθυνση του γραφείου της εξάλλου, αχρείαστο να είναι στον καθένα!

Είναι η γιορτή της μητέρας και συγκινούμαι με ό,τι κι αν διαβάζω για τη μάνα!

Αγάπη, προσφορά, προστασία, συμπόνια, συγχώρεση, παρηγοριά, ανιδιοτέλεια, θυσία ... (λέει η μάνα)

Καταπίεση, πρήξιμο, γκρίνια, κήρυγμα, κασέτα, ασχετοσύνη, φόρτωμα ... (λέει το παιδί)

Γλυκές κουβέντες, κανακέματα, αγκαλιές, φιλιά, λαχτάρα, καμάρι ... ( εκφράζει η μάνα)

Φωνές, κράξιμο, πικρές κουβέντες, σκούπισμα ακόμα και του φιλιού...( εκφράζει το παιδί)

Μετά θάνατον ή στο f/b ή σε κάποιο σημειωματάριο ή μεταξύ φίλων ή την παγκόσμια μέρα της γιορτής της εκφράζονται όλα τα συναισθήματα και η ευγνωμοσύνη για την φύση της με ένα τηλεφώνημα, μια δημοσίευση ή μια ανθοδέσμη.

Γιατί είναι τέτοιο το μέγεθος αυτού του ενστίκτου που η μάνα υπερβάλλοντας εαυτόν καθημερινά δεν το εκφράζει πάντοτε σωστά και το παιδί σαστίζει και δεν μπορεί να το διαχειριστεί.

Δικαιολογούμαι για να με αντέξω

Απίστευτες δικαιολογίες επινοεί ο άνθρωπος, μηδενός εξαιρουμένου, για να συγχωρήσει τον εαυτό του και να μπορεί να σηκώνει το φορτίο των ευθυνών του. Η συχνότητα και το μέγεθος των δικαιολογιών που καλύπτουν τα λάθη μας εξαρτώνται από το ηθικό ανάστημα, τον εγωισμό και την πνευματικότητα του καθενός και όχι από την ηλικία.

Μικρό παιδί ο έρωτας στα φερσίματα του

Στ' αλήθεια δεν υπάρχουν χαριτωμένες ομοιότητες ανάμεσα στις απαρχές του έρωτα και στις απαρχές της ζωής; Δε νανουρίζουν το παιδί με γλυκά τραγούδια και τρυφερές ματιές; Δε του λένε θαυμάσιες ιστορίες, που χρυσώνουν το μέλλον του; Η ελπίδα δεν ξεδιπλώνει αδιάκοπα τις αστραφτερές φτερούγες της για το παιδί; Κι εκείνο δε χύνει διαδοχικά δάκρυα χαράς και λύπης; Δε στήνει καβγάδες για το τίποτα, για τα χαλίκια που μαζεύει πασχίζοντας να χτίσει κινητά παλάτια, για τα μπουκέτα τα λουλούδια, που τα ξεχνάει στη στιγμή μόλις τα κόψει; Δεν είναι άπληστο ν' αδράξει το χρόνο, να προχωρήσει στη ζωή; 

Ονορέ ντε Μπαλζάκ (Ευγενία Γκραντέ)

" Δυο Ημέρες, Μια Νύχτα " ο χρόνος για την εξασφάλιση μιας θέσης εργασίας

Στη Γαλλία της καθημερινότητας και του μόχθου οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν, όπως σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες - γιατί αλλού τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα - τα ίδια προβλήματα. Τεχνοκρατική και ανάλγητη εργοδοσία που λογαριάζει αριθμούς, καθόλου όμως τους ανθρώπους. Αυτούς τους έχει για να τους εκμεταλλεύεται και να τους απομυζεί. Έχει  μάλιστα τον τρόπο η εργοδοσία να ενσπείρει τον φόβο, το μπαμπούλα της απόλυσης και της ανεργίας, ώστε οι αντιδράσεις για το δίκιο του εργαζόμενου να περιορίζονται ή και να εξαφανίζονται. Διαιρεί και βασιλεύει, όπως κάθε πηγή εξουσίας. Ο φοβισμένος κι απελπισμένος δύσκολα σηκώνει κεφάλι κι αν ναι, πόσοι είναι αυτοί, που μολονότι αντιμετωπίζουν κοινά προβλήματα, θα τον στηρίξουν;

Ευγενία Γκραντέ του Ονορέ ντε Μπαλζάκ

Πόσο μου αρέσουν τα βιβλία με τη συμπυκνωμένη σοφία και την λεκτική ευχέρεια να αποδίδεις σκέψεις, συναισθήματα, εικόνες με εύστοχο και ευφάνταστο συγχρόνως τρόπο ή για να το πω αλλιώς μ' εκείνο το χάρισμα του συγγραφέα που μπορεί με την ικανότητα του μυαλού και της έκφρασης, την ευθυκρισία, τη γνώση των ανθρώπινων χαρακτήρων και τη βαθιά του μόρφωση να αποδίδει λεκτικά ιδέες και νοήματα, κατασταλάγματα του ορθού και ευφυούς νου ολόκληρων γενεών και αιώνων!

Τέτοιο είναι το τελευταίο βιβλίο που διάβασα, η "Ευγενία Γκραντέ", και τόσο χαρισματικός ο συγγραφέας του, ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ.

Μου άρεσε πολύ, και το διάβασα απνευστί. Διαδραματίζεται στη Γαλλική επαρχία Σωμύρ, μετά τη Γαλλική επανάσταση (1789), και πρωταγωνιστές είναι η ολιγομελής οικογένεια Γκραντέ. Ο φιλάργυρος και τσιγκούνης πατέρας, η υποταγμένη σ' αυτόν, στερημένη από τις χαρές της ζωής, βασανισμένη από τον κακότροπο χαρακτήρα του και θρησκευόμενη γυναίκα του και η αγνή, άβγαλτη, καλόψυχη, γενναιόδωρη και αξιοπρεπής Ευγενία, η κόρη τους. Γύρω τους ο κόσμος της επαρχίας που τους παρακολουθεί, τους σχολιάζει, όπως σ' όλες τις επαρχίες του κόσμου, με το τουφέκι έτοιμο να πυροβολήσει δικαίως ή αδίκως.