Το Αμμούδι της Οίας

Είναι το επίνειο της Οίας, το παλιό λιμάνι της, όχι ότι υπάρχει καινούργιο, που συνδέεται με τον οικισμό στα ψηλά με 200 περίπου, μας είπαν, λιθόστρωτα σκαλοπάτια. Εμείς κατεβήκαμε από τον δρόμο που ανοίχτηκε το 1991, ύστερα από μεγάλη περιπέτεια μπλοκαρισμένων αυτοκινήτων, λεωφορείων και κάθε είδος μηχανοκίνητων οχημάτων που άλλο πήγαινε, άλλο ερχόταν, άλλο έκανε όπισθεν, άλλο αναστροφή, άλλο από δεξιά, άλλο από αριστερά, ανθρωπομάνι από τα κρουαζιερόπλοια, όλες οι φυλές της γης και στον τόπο ο χορός. Απ΄τα σκαλοπάτια γρηγορότερα θα πηγαίναμε. Είχε και μια πινακίδα για το Αμμούδι που θα ήσουν πολύ τυχερός, αν την έβλεπες, λίγο πιο κάτω από τη στροφή προς Αμμούδι. Εμείς τη βρήκαμε με τη δεύτερη προσπάθεια. Αλλά κι αν τη βρεις και πλησιάσεις στο Αμμούδι, πρέπει να παρκάρεις αρκετά μακριά, γιατί από κει ξεκινάνε καραβάκια για Θηρασιά και Νέα Καμμένη και ο κόσμος είναι πολύς. Ταβέρνες, καταλύματα, καφέ, πρακτορεία, επαγγελματίες, τουρίστες ... αλλά πανέμορφα! Τα ξεχνάς όλα, θαυμάζεις και απολαμβάνεις την ομορφιά! 

Κάποτε τα κτίρια που υπήρχαν στο Αμμούδι χρησίμευαν ως αποθήκες για τα εμπορεύματα, σήμερα ο τουρισμός αποδίδει πολλαπλάσια κέρδη, η αλήθεια είναι όχι ανταποδοτικά για το νησί από τους Δήμους τους. 

Στην περιοχή υπήρχαν και εγκαταστάσεις φορτοεκφόρτωσης ορυκτών (ίσως κοκκινοχώματος και αιματίτη). Τα σκουριασμένα απομεινάρια τους σήμερα φωτογραφίζονται από όσους επιχειρούν καλλιτεχνικές φωτογραφίσεις, χαχαχα....

Σίκινος

Καμαρούλα μια σταλιά..., νησάκι μια σταλιά η Σίκινος, όμορφο όπως όλα τα μικρά νησιά μας. Ανάμεσα στη Φολέγανδρο και στην Ίο, ήσυχο ακόμα στα τέλη του Ιουνίου, με λιγότερο τουρισμό, για μας μια χαρά, αλλά για τους επιχειρηματίες του όμορφου νησιού πολύ δυσάρεστο. Το αυτοκίνητο φθηνό (20 ευρώ τη μέρα, 10 ευρώ το μηχανάκι), το ξενοδοχείο ακριβούτσικο, ίσως να μην υπάρχουν πολλά καταλύματα.

Ένα λιμανάκι, η Αλοπρόνοια, η Χώρα με το Κάστρο της, δύο τρεις προσβάσιμες παραλίες, οι υπόλοιπες από χωματόδρομους ή με καΐκια. Για ησυχία και αναχωρητές, τουλάχιστον τις άλλες εποχές του χρόνου. Καθαρά νερά, ακαλλιέργητες πλέον πεζούλες ή " λουριά", όμορφα τοπία, τοπικές νοστιμιές, οι καπαρομεζέδες και τα φαγητά ή πίτες με κάπαρη προτείνονται από τους εστιάτορες,  ένα ωραίο οινοποιείο, άνθρωποι που περιμένουν τους τουρίστες για να δουλέψουν, τώρα το καλοκαίρι που μπορούν και κακή συγκοινωνία. Για να πάμε από τη Σίκινο στη διπλανή Ίο, ξαναγυρίσαμε Φολέγανδρο και πλεύσαμε προς την Ίο μέσω Σαντορίνης με αλμυρά εισιτήρια.

Ο ξενοδόχος μας, ο Χάρης, μας παρατήρησε ότι μένουμε πολύ λίγο σ' ένα τόσο όμορφο νησί (δίκιο είχε) και μας προσκάλεσε να επαναλάβουμε την επίσκεψη μας σ' αυτό στις 21 Νοεμβρίου που γίνεται στο νησί πανηγύρι, ο καιρός είναι συνήθως καλός, ακόμα και για μπάνιο, κι ο δήμαρχος κερνάει ψάρι σε όλους, ίσως για τελευταία χρονιά, γιατί δε συμφέρει. Μακάρι να μπορέσουμε!

Στη Σίκινο εξορίζονταν κάποτε και οι αντιφρονούντες του καθεστώτος Μεταξά. Προσπαθώ να φανταστώ πόσο δύσκολα και πόση φτώχεια! Δύσκολο αν δεν το έχεις ζήσει, πόσο μάλλον, αν ανήκεις στην ευλογημένη γενιά του τόπου που δεν γνώρισε πόλεμο, πείνα, δίψα και γενικά καλοπερνάει γκρινιάζοντας για το ψύλλου πήδημα.

Η κόγχη της Αφροδίτης, το αρχαίο θέατρο και οι κατακόμβες της Μήλου

Κατάκοποι από το μέχρι τότε περπάτημα, καταϊδρωμένοι, διψασμένοι είπαμε να πάμε και στις κατακόμβες της Μήλου, ώρα απαγορευτική για περπάτημα σε ανηφοριές και κατηφοριές. Στην πινακίδα, πριν τις κατακόμβες, που έγραφε προς αρχαίο θέατρο, απάλλαξα τον σύζυγο που δεν είναι αχόρταγος κι ως σούρδα και μπιστιρένια συνέχισα παρά την κούραση, με τον ήλιο ντάλα να ζεματάει και με τον φόβο γένους θηλυκού. Πέρασα από την κόγχη, όπου ο αγρότης Γιώργος Κεντρωτάς (έλεγε στην πινακίδα) βρήκε την Αφροδίτη της Μήλου, που έγινε Αφροδίτη του Λούβρου επί τουρκοκρατίας, μπάτε σκύλοι αλέστε, τότε που οι άνθρωποι αδαείς δε γνώριζαν την αξία των ευρημάτων, δεν υπήρχε και ελεύθερο κράτος, αλλά και τώρα που υπάρχει, στο έλεος οι αρχαιότητες στη χώρα μας.

Παρεμπιπτόντως ο νεαρός αγρότης δεν ήταν και τόσο αδαής ή αφελής, όπως διαβάζω. Μόλις κατάλαβε ότι βρήκε κάτι σημαντικό, άρχισε να το καλύπτει με χώμα προκειμένου να το πουλήσει αργότερα και να μην το αντιληφθούν οι Γάλλοι αξιωματικοί που έκαναν ανασκαφές για αρχαία σε γειτονικούς χώρους. Ο Ολιβιέ Βουτιέ (επικεφαλής των Γάλλων που είχε σπουδάσει λίγη αρχαιολογία) αναφέρει πως έδωσε στον αγρότη το ποσό των 1000 γροσιών για να του πουλήσει το άγαλμα. Ποσό ιδιαίτερα υψηλό, αν αναλογιστούμε ότι με 1000 γρόσια αμείβονταν ετησίως οι δημογέροντες και οι κοινοτικοί άρχοντες επί τουρκοκρατίας. Η ιστορία έχει συνέχεια και πλοκή, αλλά δεν είναι του παρόντος.

 Στη διαδρομή για το αρχαίο (ρωμαϊκό) θέατρο ψιλοχάθηκα και κατεθύνθηκα προς κάποιο εκκλησάκι αντί για το θέατρο κι εκεί ο φόβος μεγάλωσε. Γύρισα πίσω τρέχοντας με τα μάτια μου δεκατέσσερα να κοιτούν προς όλες τις κατευθύνσεις. Αυτά πριν τη δολοφονία της Σάρον Ίτον (έχουν προηγηθεί αμέτρητες). Το θέατρο το είδα τελικά από ψηλά, δεν ήταν και τόσο μακριά, το έβγαλα μερικές φωτογραφίες κι έφυγα. Φόβος που χαλάει τις στιγμές μας, τις εκδρομές μας, τις εξόδους μας ....Δεν είναι ωραία, σ΄ένα τόσο όμορφο μέρος να φοβάσαι και τη σκιά σου κι ας σκάει ο τζίτζικας μέρα μεσημέρι. Στις κατακόμβες άξιζε η δροσιά των δέντρων κατά την αναμονή, να βγει το προηγούμενο γκρουπ, η δροσιά του υπόσκαφτου χώρου και το ελευθέρας εισόδου που εξασφαλίσαμε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων της περιοχής μας. Λαξευτοί, λακκοειδείς και συλημένοι τάφοι ανασύρουν στη μνήμη σκοτεινές εποχές θρησκευτικών αντιπαλοτήτων.

Ο προϊστορικός οικισμός στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης

"...Απεδείχθη ότι ευρισκόμεθα ενώπιον μεγάλου συγκροτήματος το οποίον περισσότερον φαίνεται να είναι ανάκτορον. (...) Τα δωμάτια είναι πλήρη παντός είδους αρχαιοτήτων. Αφθονωτάτη είναι η ζωγραφική κεραμική. (...) Ευρέθησαν σαφή ίχνη μεγάλου σεισμού, ο οποίος κατέρριψε τα οικοδομήματα προτού αρχίση η βροχή της κισήρεως και της τέφρας..."

Αυτά έλεγε ο Σπ. Μαρινάτος για τον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου, σπουδαίο πολιτιστικό κέντρο και λιμάνι του Αιγαίου ( περίπου 4.500-1500 π.Χ.).  Ο Μαρινάτος οραματιζόταν να δημιουργήσει  "ένα πρωτότυπον μουσείον-ανασκαφή όπου ο επισκέπτης θα βλέπη μίαν προϊστορικήν Πομπηίαν, όπως ήτο κατά την στιγμήν οπότε αποτόμως εκόπη το νήμα της ζωής της, κάποτε πέριξ του 1500 π.Χ.". 

Υπάρχει, λοιπόν, αυτό το μουσείο-ανασκαφή στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης, με νέο στέγαστρο, βιοκλιματικό - παρόλα αυτά η ζέστη στο χώρο ήταν έντονη - με τεράστιες και πολλές μεταλλικές κολόνες χωμένες στα σπλάχνα της προϊστορικής πολιτείας που εντυπωσιάζει με το μέγεθος (έχει ανασκαφεί μόλις ένα μέρος της) και τον πλούτο της. Πυκνή δόμηση, πολυώροφα κτίρια, εργαστήρια, αποθήκες, πολεοδομική οργάνωση με δρόμους, πλατείες και αποχετευτικό σύστημα, πολλές και όμορφες τοιχογραφίες που υποδηλώνουν μια εξελιγμένη και εκλεπτυσμένη κοινωνία. 

Το γεγονός ότι στον οικισμό δεν βρέθηκαν καθόλου ανθρώπινοι σκελετοί μαρτυρά ότι μια σειρά από προειδοποιητικούς σεισμούς εξανάγκασε τους κατοίκους να τον εγκαταλείψουν έγκαιρα, όπως επίσης αποδεικνύει το γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός από αγγεία βρέθηκαν πάνω σε σωρούς μπάζων, όπου, προφανώς, είχαν τοποθετηθεί αρχικά για να μεταφερθούν σε πιο ασφαλείς θέσεις. Επίσης, ενδείξεις της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης που επικρατούσε εκείνες τις ημέρες στην πόλη αλλά και την πεποίθηση των κατοίκων ότι κάποια μέρα θα επέστρεφαν στα σπίτια τους, μαζεύουμε από τα πήλινα αγγεία, τα υφάσματα και τα διαφόρων υλικών σκεύη που βρέθηκαν σωρευμένα κάτω από πόρτες ή σε κόγχες των δωματίων.

Στις δύο πρώτες φωτογραφίες, ο οικισμός με το παλιό του στέγαστρο που κρίθηκε ακατάλληλο μετά από 30 χρόνια. Στις επόμενες με το νέο που τμήμα του κατέρρευσε το 2005 με αποτέλεσμα το θάνατο ενός τουρίστα. Έκτοτε ο χώρος έκλεισε για το κοινό και ξαναλειτούργησε από το 2012. και εξής.

                               

Τα γαϊδουράκια της Σαντορίνης

Δυο φωτογραφίες, δυο διαφορετικές εποχές. Το 1984 δεν είχαμε οικολογικές ανησυχίες, αγαπούσαμε τη φύση, όλα τα ζωντανά και δεν γνωρίζαμε τίποτα για την κακοποίηση των μουλαριών, γαϊδουριών στη Σαντορίνη.  Νέοι και ανυποψίαστοι; Μεγαλύτερο το δέσιμο του ανθρώπου με τα ζώα του και επομένως και η αγάπη του γι' αυτά; Συνέβαιναν, αλλά αγνοούσαμε; Ίσως το τελευταίο. Μετά τις εικόνες φρίκης για τα ζώα αυτά, ούτε λόγος για τέτοιες βόλτες εν έτει 2019, 35 χρόνια μετά.  Υπάρχουν ωστόσο και εξακολουθούν να κάνουν την ίδια δουλειά. Τα είδαμε περιποιημένα και καθαρά και προσπαθούσαμε να μαντέψουμε, αν αυτό υποδηλώνει την καλή συμπεριφορά του αφεντικού τους. Δεν είναι απαραίτητο. Ίσως όσο τους εναντιώνονται και λιγοστεύει η δουλειά τους, τόσο να αγριεύουν, ίσως να συνετίζονται. Και τι συμβαίνει με τα άλογα που ζεύουν στις άμαξες, εδώ και στο εξωτερικό. Θα σταματήσει κάποια στιγμή η θανάτωση των ταύρων στις αρένες, των ελεφάντων για τους χαυλιόδοντες, των βοοειδών για τη διατροφή μας .... η λίστα είναι ατελείωτη και αφορά και στους ανθρώπους σε άλλα μήκη και πλάτη της γης. Θέλω να πω ποια είναι τα όρια της ευαισθησίας μας; Ποια έμβια όντα μπορούν να σωθούν στο βωμό του κέρδους; Υπάρχει σωτηρία έξω από ΜΚΟ και οργανισμούς που όπως δείχνουν τα πράγματα, μάλλον ενδιαφέρονται για το κέρδος και όχι για την ουσία των διακηρύξεων τους;  Σε τι πλανήτη θα ζούσαμε, αν τα δισεκατομμύρια που έχουν δοθεί για "καλό σκοπό", φτάναν στον προορισμό τους; Σε παράδεισο;  Προβληματισμοί. Με σιγουριά σήμερα την ανάβαση από το λιμανάκι της Σαντορίνης ως τα Φηρά δεν θα την κάναμε με τα ζώα αυτά, ακόμα και αν μας πλήρωναν.

Αναγκαία ή WC στο κάστρο της Φολέγανδρου

Ευάερα αναγκαία ή WC στο κάστρο της Φολεγάνδρου

"Αλισιδέρι" στη Φολέγανδρο. Μια αγροικία που μετατράπηκε σε τουριστικό κατάλυμα

Αγροικία των αρχών του 20ου αιώνα που μετατράπηκε σε ενοικιαζόμενα δωμάτια. Πρώτη φορά μένουμε σε ξενώνα τέτοιου τύπου, μας αρέσει, έχει υπέροχη θέα προς το Καραβοστάσι και αρκετό αέρα, αφού μας πιάσαν τα μποφόρ. "Alisideri studios" στη Φολέγανδρο και όταν υπάρχει μεράκι, χρήμα και οι κατάλληλοι μηχανικοί-αρχιτέκτονες, όλα μπορούν να γίνουν. Το δωμάτιο που μέναμε ήταν κάποτε ο στάβλος της αγροικίας. Το μαγειρειό, το κοτέτσι ... όλοι οι χώροι της αγροικίας μετατράπηκαν σε όμορφα καταλύματα για τους τουρίστες. 

                                 

Ο δρόμος προς το Μαγγανάρι της Ίου

Τα τρολ της Ισλανδίας ήρθαν για διακοπές στα νότια μέρη της Ίου, προς το Μαγγανάρι!  Μας ξεναγούσαν στην Ισλανδία σε κάτι ηφαιστειογενείς βραχώδεις σχηματισμούς όπου κατά την παράδοση κατοικούν τα τρολ τους, τα καλικαντζαράκια τους. Υπό καταρακτώδη βροχή και αέρα, δώστου φωτογραφίες εμείς. Βλέπαμε και κανένα κλαδάκι που μόλις είχε πρασινίσει, αρχές Ιουνίου, το φωτογραφίζαμε κι αυτό. Εδώ, πριν τις υπέροχες παραλίες στο Μαγγανάρι, τις τρεις αδελφές (πρόκειται για τρεις κόλπους) ο τόπος βρίθει από τρολ, ας πούμε - μάλλον τα βράχια που εκτοξεύτηκαν στη νότια πλευρά της Ίου κατά την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας - κανείς όμως δεν τα φωτογραφίζει, είναι τόσες πολλές οι άλλες ομορφιές στο νησί και στη χώρα μας! 

Άραξε (εμπνευσμένο από τη Φολέγανδρο και το όνομα του μαγαζιού στη χώρα)

Άραξε, όταν μπορείς
Σου χρειάζεται
Αν τα καταφέρεις

Κρέμασε και μερικές σκελίδες σκόρδα.
Σ' ένα κόσμο που διαρκώς επιταχύνει
Τα "φρένα" δε λειτουργούν

Ματίνα Γκούτζιου

Η φωτογραφία από τη Φολέγανδρο, όπου παρεμπιπτόντως συναντήσαμε κάποια νέα ζευγάρια, Έλληνες και ξένους, που εγκατέλειψαν τις πόλεις και άραξαν στο νησί.

Αιμασιές στα νησιά του Αιγαίου

Αιμασιές, δηλαδή φράχτες ή ξερολιθιές ή μάντρες ή περίβολοι ή τειχίσματα ...υπάρχουν πολλές ονομασίες γι' αυτά τα τοιχάκια που είναι φτιαγμένα από μικρές ή μεγαλύτερες πλατιές πέτρες χωρίς αρμό για να συγκρατούν το χώμα στις κατηφορικές πλαγιές.

Γενεές επί γενεών στο διάβα των αιώνων ξόδεψαν αμέτρητες εργατοώρες για να  τις οικοδομήσουν και κυρίως για να τις συντηρούν και να τις επιδιορθώνουν. Στη διάρκεια της δικιάς μας γενιάς ή της επόμενης οι αιμασιές μάλλον θα πάψουν να υφίστανται. Αστυφιλία, τουρισμός, αλλαγή ενδιαφερόντων, ποιος κάθεται πλέον να καλλιεργήσει μια λουρίδα γης από ανάγκη, με κόπο και αγάπη, όταν τα κέρδη είναι μικρά;

Το ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου

Το ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου αρχίζει από το ηφαίστειο του Σουσακίου στον Ισθμό της Κορίνθου και καταλήγει στο ηφαίστειο της Νισύρου στα Δωδεκάνησα περνώντας από τη χερσόνησο των Μεθάνων, νησιά του Σαρωνικού Κόλπου και αρκετές Κυκλάδες, τη Μήλο, την Κίμωλο, τη Σαντορίνη και άλλα νησιά του συμπλέγματος.
Από αυτά τα ηφαίστεια, που έχουν μικρή επιφανειακή έκταση, σε ενέργεια είναι σήμερα τα ηφαίστεια των Μεθάνων στο Σαρωνικό Κόλπο, της Σαντορίνης στις Κυκλάδες και της Νισύρου στα Δωδεκάνησα. Πρόκειται για τις διεξόδους που βρήκε το μάγμα στον κατακερματισμένο φλοιό της γης όταν η αφρικάνικη λιθοσφαιρική πλάκα βυθίστηκε κάτω από το Αιγαίο.

Τα γεωλογικά αυτά φαινόμενα προσδίδουν ιδιαίτερη ομορφιά με μοναδικούς σχηματισμούς και πετρώματα στους τόπους που συνέβησαν κάποτε οι φοβερές ηφαιστειακές εκρήξεις. Την φυσική τους ομορφιά την εκμεταλλεύεται η τουριστική βιομηχανία. Οι υπόλοιποι τομείς της οικονομίας παρακμάζουν και τα όποια ορυχεία είχαν κάποτε δημιουργηθεί έχουν κλείσει. Τα απομεινάρια τους, μισοκατεστραμμένα είναι αντικείμενα καλλιτεχνικών φωτογραφίσεων.  Το ίδιο παρακμάζει και ο ιαματικός τουρισμός σε μέρη που θα μπορούσαν να είναι παγκοσμίως γνωστά για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Το έχω ξαναγράψει: είναι τόσο όμορφος ο τόπος μας που θα έπρεπε να υπάρχει λίστα αναμονής για τους τουρίστες. Από την άλλη αυτό που είδαμε στη Σαντορίνη που είναι παγκόσμιος τουριστικός προορισμός δεν μας άρεσε. Κοσμοσυρροή πέρα από το ανεκτό για έναν τόπο. Κάποιοι λένε ότι το νησί κινδυνεύει περισσότερο από τη λαίλαπα των τουριστών παρά από μια νέα ηφαιστειακή έκρηξη.
Η επίσκεψη στους τόπους αυτούς με περιπατητικές και περιηγητικές ομάδες, την κατάλληλη εποχή, πρέπει να έχει μεγάλο ενδιαφέρον.

         

Μέθανα

Ο Βόθωνας της Σαντορίνης

Το τοπωνύμιο Βόθωνας σημαίνει μεγάλος φυσικός λάκκος, καταβύθιση του εδάφους κι ο Βόθωνας της Σαντορίνης είναι χτισμένος στις δυο πλευρές μιας χαράδρας και ανήκει στον τύπο των υπόσκαφων οικισμών. Τα υπόσκαφα κτίσματα της Σαντορίνης είναι λαξευμένα στο κάθετο μέτωπο του στρώματος της "άσπας",  δηλ. της ηφαιστειογενούς θηραϊκής γης. Δεν έχουν θεμέλια, έχουν στενή πρόσοψη και μεγάλο βάθος. Η στέγαση των κτισμένων τμημάτων τους γίνεται με θόλους ή σταυροθόλια. Τα υλικά τους είναι πέτρα (κόκκινη ή μαύρη) και η θηραϊκή γη. Αυτά μαζί με τον ασβέστη δημιουργούν ένα πολύ ισχυρό κονίαμα. «Σπίτι όσο να χωρείς και κάμπο όσο θωρείς», έλεγαν οι παλιοί Κυκλαδίτες. 'Ετσι, σε πείσμα του κατηφορικού βράχου όπου είναι σκαμμένα, τα υπόσκαφα προσπαθούν να χωρέσουν τα πάντα! 

Η θερμοκρασία τους είναι σταθερή, γύρω στους 20 βαθμούς Κελσίου, με αποτέλεσμα να είναι ζεστά το χειμώνα και πολύ δροσερά το καλοκαίρι. Μείναμε σε ένα τέτοιο στο Βόθωνα, μας άρεσε η εμπειρία και είναι το μόνο κατάλυμα σ' αυτή την περιήγηση στα κυκλαδίτικα νησιά που χρειάστηκε να χρησιμοποιήσαμε κουβερτούλα το βράδυ.

Υπόσκαφα υπάρχουν σε πολλές περιοχές-οικισμούς της Σαντορίνης και τελευταία χρησιμοποιούνται κυρίως ως τουριστικά καταλύματα.

Στην Παναγιά Κανάλα της Κύθνου

Παράγγειλα του κύρη σου που πίνει τον καφέ του

να σ έχει μαντζουράνα του, να σ έχει κατιφέ του.

Παράγγειλα της μάνας σου που πλένει στο σκαφίδι

να μη σου λέει πικρόλογα τι θα τη φάει το φίδι.

Να δώσει η Μεγαλόχαρη κι η Παναγιά η Κανάλα

να μεγαλώσεις γρήγορα σαν τα κορίτσια τ άλλα....

Το τραγούδι το ήξερα, πού βρισκόταν η Παναγιά η Κανάλα δεν το γνώριζα. Στην Κύθνο, την επισκεφτήκαμε. Στις Παναγιές των Κυκλάδων, για ένα και μόνον παρακάλεσα. Υγεία. Για τα παιδιά μας, για μας, για τους δικούς μας, για όλους μας. Σιωπηλά, χωρίς κεριά και προσκυνήματα. Άκουγα κι έναν απρόσεχτο διαχειριστή-επίτροπο της περιουσίας της εκκλησίας να μιλάει φωναχτά και με ένταση από κάποιο μπαλκόνι των διαχειριστικών γραφείων για περιουσίες και κληρονομιές και πώς να τις καρπωθούν και όπου φύγει φύγει, μετά τις αναμνηστικές φωτογραφίες.

Μια ανάσα η ζωή

Ένα ανυπεράσπιστο θαρραλέο πεταλουδίνι στο μπαλκόνι μου απολαμβάνει όσα σε λίγο δεν θα είναι καν ανάμνηση. Χειμωνιάζει κι ο χρόνος του τελειώνει. Κι εμείς περαστικοί είμαστε, με ημερομηνία λήξης, αλλά αναβάλλουμε τα ωραία για ένα μέλλον που ποτέ δεν έρχεται.

Πόρος (Σεπτέμβριος 2018)

-Ωραία φάγαμε στο "Μαύρο Γάτο".

-"Άσπρος Γάτος", γλύκα. Aν ήταν μαύρος, δεν θα πάταγε κανείς.

Τυχαία επιλέξαμε τη συγκεκριμένη ψαροταβέρνα και πράγματι το φαγητό ήταν ωραιότατο και το προσωπικό ευγενέστατο, πετύχαμε όμως διάνα. "Λέγε με Βίργκω" του είπα αστειευόμενη μόλις φτάσαμε στον Πόρο. Πού να το ήξερα ότι βρισκόμασταν στο μαγαζί όπου έπινε τα απεριτίφ της η ηρωίδα του Κοσμά Πολίτη στο "Λεμονοδάσος" που τόσο αγάπησα ως σειρά στην ΕΙΡΤ, όταν ήμουν μαθήτρια. 

Τι (σου) είναι η ζωή; un peu d’ amour, un peu d’ espoir, et puis bonsoir (η φράση από το βιβλίο).

Ένα αστείο η ζωή, λένε άλλοι, και με ένα τέτοιο ξεκινάει, κατά κάποιο τρόπο, και η γνωριμία της Βίργκως με τον Παύλο, η ερωτική περιπέτεια των οποίων διαδραματίζεται κυρίως στον Πόρο. Γίνεται να πας στον Πόρο και να μην θυμηθείς το "Λεμονοδάσος" του Κοσμά Πολίτη; Αλλά είχαμε μείνει στο ανεκδοκάτι του Παύλου που εκφράζει και την πεποίθηση του νέου αυτού άντρα για τη ζωή:

" Ένα ανδρόγυνο πήγε ν’ αγοράσει έναν κόκορα για το κοτέτσι του. Έδειξαν στην Κυρία έναν υπέροχον και της ζήτησαν μια τιμή εξωφρενική.— Γιατί τόσο ακριβά; ρωτά — Επειδή κάνει το χρέος του δέκα φορές την ημέρα, της απήντησε ο άνθρωπος που τον πουλούσε. — Πε το στον άνδρα μου. Πηγαίνει και το λέγει του ανδρός της. — Η Κυρία μου είτε να σας πω ότι αυτός ο κόκορας κάνει το χρέος του δέκα φο­ρές την ημέρα. — Με την ίδια κότα; ρώτησ’ εκείνος. — Όχι βέβαια, με διάφορες κότες. — Πε το στη γυ­ναίκα μου… " 

Η άποψη του Παύλου ότι ο γάμος σκοτώνει τον έρωτα οδηγεί τη σχέση του με τη Βίργκω σε ναυάγιο. Της στέλνει μια επιστολή και της εξηγεί:

«Βίργκω,

Όλο αυτό το διάστημα δεν έπαυσα να σε σκέπτο­μαι, δεν έπαυσα να σκέπτομαι τους δύο μας, με όλη τη δυνατή επιείκεια.

Καταλαβαίνω καθαρά πως η μητέρα σου, καθώς και η δική μου, μας θεωρούν αρραβωνιασμένους και ότι φυσική συνέπεια θα είναι να παντρευτούμε. Αυτό θα είναι φοβερό.

Σκέψου Βίργκω πόσο αγαπηθήκαμε. Δεν ξεύρω τι αισθάνθηκες εσύ, αλλ’ αν πρόκειται να εκφράσω εγώ την ψυχική μου κατάσταση με υλικά μέσα, μπορώ να πω ότι θα εμφανιζόταν ένα δημιούργημα μοναδικό σε χρώματα, σε ήχους και σε γραμμές. Ο αέρας εδονείτο από συμφωνίες ηρωικές και συμφωνίες πάθους. Μια μαρμάρινη στήλη υψώνεται στο άπειρον μέσα σε μια δίνη λαμπρών χρωμάτων. Όλα τα χρώματα της ίριδος επάνω σε βάθος πορτοκαλί. Μια δύναμις με ω­θούσε να πετάξω στο αχανές. Τόσο πολύ σ’ αγαπούσα. Και τώρα ακόμη που σου γράφω, στριφογυρίζουν εμ­πρός μου τα ίδια χρώματα, κάπως όμως θαμπωμένα από την απόσταση. Φθάνουν ακόμη στ’ αυτιά μου οι μακρινοί ήχοι της αποθεωτικής συμφωνίας.

Σκέψου τώρα Βίργκω πού θα καταντήσομε μετά το γάμο μας. Σε λίγο καιρό το ηρωικό φτερούγισμα θα σταματήσει και θα βρεθούμε ο ένας απέναντι του άλλου, μέσα στις εκνευριστικές μικρότητες της καθη­μερινής ζωής. Δεν θα μας μείνει καν η ανάμνησις του παρελθόντος· θα την έχει κουρελιάσει το τέρας της πραγματικότητος,

Επί είκοσι χρόνια, τα είκοσι χρόνια νεότητος που μας μένουν, θα πρέπει καθημερινώς να θάβομε και από μια απατηλή γοητεία. Εμείς οι ίδιοι θα γίνομε οι νεκροθάπται της αγάπης μας. Εν τω μεταξύ αι ανάγκαι των αισθήσεων θ’ αντικαταστήσουν το πάθος της ψυχής μας και η αγάπη μας θα καταντήσει μια φυσική ανάγκη. Προς τι τότε αυτή η εξέγερσις των αοράτων δυνάμεων που μας συνεπήραν στον ανε­μοστρόβιλό τους; Το κοινότερο συνοικέσιο θα είχε το αυτό αποτέλεσμα. Θα γκρεμίζαμε το οικοδόμημα, της αγάπης μας. Εγώ σπούδασα αρχιτέκτων για να οικοδομώ και όχι να γκρεμίζω.

Σπείραμε γύρω μας τη θλίψη και την ανησυ­χία, σαν να επρόκειτο για ένα γεγονός κοσμοϊστο­ρικό, ενώ ήταν απλώς ένας μαγνητισμός που είλκυσε δυο αντιθέτους πόλους. Οι μακρινοί πρόγονοί μας της λιθίνης εποχής θα έλυαν το ζήτημα σε μια στιγμή. Το ίδιο κάνουν τώρα τ’ αληθινά παιδιά της φύσεως, οι άγριοι και τ’ αγρίμια. Αυτά έλεγα και στον καημένο τον Σαρή λίγη ώρα πριν σκοτωθεί. Εμείς τον σκο­τώσαμε. Αλλά κι αυτός ελησμονήθη.

Τώρα Βίργκω με ελκύουν το υψηλά ιδεώδη του αν­θρωπισμού. Θα συντείνω με όλη μου τη δύναμη προς ένα καλύτερο μέλλον της ανθρωπότητος μακριά από πάθη και αγωνίες. Θα συντρίψω την αχαλίνωτη φαν­τασία μου κάτω από το ασήκωτο πέλμα της βαριάς δουλειάς, σε βαθμό που θ’ αδυνατεί να φτερουγίσει, α­κόμη και όταν κοιμούμαι και δεν την προσέχω. Ούτε στα όνειρα μου.

Σ’ αφήνω Βίργκω. Πίστεψέ με, ο χωρισμός μας εί­ναι το μόνον μέσον να διατηρήσομε ακέραιο τον έ­ρωτά μας. Είναι ο μόνος τρόπος να μείνωμε πιστοί στην ανάμνησή του, έστω και ασυνείδητα, στην ανάμνησή του που θα σελαγίζει σαν φωτεινό μετέωρο στον άγνωστο ουρανό του μέλλοντος μας.

                                                                                                                                               Παύλος»

Δίκιο έχεις, Παύλο, ο γάμος είναι και συμβιβασμός, κυρίως με την απόφαση ότι μόνο τον εαυτό σου μπορείς τόσο δα, μια στάλα, να βελτιώσεις και την απόφαση ότι η ομορφιά αυτής της συμβίωσης κρύβεται στο ξεγύμνωμα και την αποκαθήλωση από το ιδεατό, στην καθημερινότητα και τις μικρές ή μεγάλες στιγμές της. 

Εμείς στον Πόρο (και παντού) πήγαμε συμβιβασμένοι με τα λάθη, τις αδυναμίες, τις προοπτικές μας, με τις εκνευριστικές μικρότητες της καθη­μερινής ζωής, με το τέρας της πραγματικότητας, με τη ζωή μας, όπως οι πολλοί, αλλά επεράσαμε όμορφα, όμορφα, όμορφα ... Χαρήκαμε τη φύση, το νησί, το μπανάκι, τις βόλτες μας, το όμορφο ξενοδοχείο μας με την υπέροχη θέα προς τον Πόρο, το φαγητό, την παγωμένη μπυρίτσα ... ό,τι μπορέσαμε, ακόμα και τις πόζες μας στις φωτογραφίες σαν μικρά παιδιά, χωρίς μεγάλες αγωνίες για το αύριο, αλλά με τη συναίσθηση ότι η ζωή περνάει και χάνεται. Ζήσε λοιπόν το σήμερα, γιατί όλα είναι εφήμερα κλπ. σοφά και δύσκολα εφαρμόσιμα. Έτσι γίνεται, όταν μεγαλώνεις, η φιλοσοφία της ζωής αποκτά θετικό πρόσημο, γιατί η έξοδος είναι κοντά και φτύνω τον κόρφο μου-μας. Οι ασυμβίβαστοι, πλην των νέων, ας αναλογιστούν με τι δε συμβιβάστηκαν, όσο δίκιο κι αν έχουν.

Ας συμβιβαστώ κι εγώ κι ας πω όμορφος ο Πόρος παρά .... Σουςςςς, δεν έχει παρά και αλλά..

Τα αποσπάσματα από το "Λεμονοδάσος " του Κοσμά Πολίτη από την Κιβωτό του Ν. Σαραντάκου (εδώ)

Ο " Άσπρος Γάτος " του Πόρου

-Ωραία φάγαμε στο "Μαύρο Γάτο".

-"Άσπρος Γάτος", γλύκα, αν ήταν μαύρος δεν θα πάταγε κανείς.

Τυχαία επιλέξαμε τη συγκεκριμένη ψαροταβέρνα και πράγματι το φαγητό ήταν ωραιότατο και το προσωπικό ευγενέστατο, πετύχαμε όμως διάνα. "Λέγε με Βίργκω" του είπα αστειευόμενη μόλις φτάσαμε στον Πόρο. Πού να το ήξερα ότι βρισκόμασταν στο μαγαζί όπου έπινε τα απεριτίφ της η ηρωίδα του Κοσμά Πολίτη στο "Λεμονοδάσος" που τόσο αγάπησα ως σειρά στην ΕΙΡΤ, όταν ήμουν μαθήτρια. 
Τι (σου) είναι η ζωή; un peu d’ amour, un peu d’ espoir, et puis bonsoir (η φράση από το βιβλίο).

Σπέτσες

                                 

Σπέτσες, ένα φρέσκο ξεφλουδισμένο αυγουλάκι στη θάλασσα, κάποια τσόφλια του η Σπετσοπούλα, ο Άγιος Ιωάννης, το μικρό Μπούμπουλο, το Πετροκάραβο. Η αρχαία Πιτυόνησος, πευκόφυτη και καταπράσινη, η μεσαιωνική αρωματοφόρος νήσος (isola di Spezia). Σήμερα δε μοσχοβολάει πια, μάλλον βρωμάει από τις εξατμίσεις των χιλιάδων μηχανοκίνητων δίκυκλων που κυκλοφορούν στο μικρό αυτό νησί, από την έλλειψη υποδομών για τα σκουπίδια ή από τις κακοτεχνίες των δημόσιων έργων.

Χαρήκαμε, όταν στην Κόστα, πορθμείο για τις Σπέτσες, είδαμε την πινακίδα που ενημέρωνε ότι στο νησί απαγορεύεται η αποβίβαση με ιδιωτικά αυτοκίνητα. Όπως στην Ύδρα θεωρήσαμε, που το παίρνεις απόφαση και χρησιμοποιείς τα πόδια σου περπατώντας χιλιόμετρα. Ησυχία, καθαρή ατμόσφαιρα, ουρανός, θάλασσα, το απέραντο γαλάζιο. Φευ, οι Σπετσιώτες δεν τα κατάφεραν όπως οι Υδραίοι. Τζαμουτζαλήδες - Σουλουτζαλήδες, ήτοι Σπετσιώτες - Υδραίοι σημειώσατε 2 (δύο). Τζαμουτζαλήδες και  Σουλουτζαλήδες ονομάζονταν τα Σπετσιώτικα και τα Υδραίικα αντίστοιχα περιζήτητα πληρώματα πλοίων επί τουρκοκρατίας.

Με μια τζαμουτζαλού φτάσαμε στο νησί μέσα σε δέκα λεπτά. Το θαλάσσιο ταξί οκτώ θέσεων οδηγούσε μια αντρογυναίκα μέσης ηλικίας διαζευγμένη με τη γυναικεία χάρη ή όποια αποπνέουσα θηλυκότητα των γυναικών. Αντρικό κούρεμα, ελεύθερο από τα δεσμά του σουτιέν στήθος να διαγράφεται και να κινείται κάτω από το φανελάκι της, μια μαγκιόρα. Όταν μάλιστα μια κομψοτάτη κυρία της παρέας των έξι που συμπληρώθηκε για να μοιραστούμε τα έξοδα του θαλάσσιου ταξί, δήλωσε πώς φοβάται να ανεβεί σε τέτοιο μικρό και αποπνικτικό σκάφος (είναι λίγο) και πώς να βάλει το ποδαράκι της, είναι βαθύ το σκάφος και πώς να βγει ... και όλοι αυτήν περιμέναμε να αποφασίσει, διέκρινα ότι έκανε τρανό καλαμπούρι με κάποιον συνάδελφο της, αγανακτισμένη με τα νάζια των γυναικών.

Στην πρώτη βόλτα σου στη χώρα δεν μπορείς παρά να διαπιστώσεις πως πρόκειται για αρχοντονήσι. Ίσως  ό,τι ωραιότερο έχει να δείξει, τα πανέμορφα αρχοντικά του με τις αυλές και τους κήπους τους, ζηλευτά τα περισσότερα. Χαρακτηριστικά και τα βοτσαλωτά χαλάκια προ της αυλόπορτας ή σε αυλές σπιτιών, εκκλησιών, δρομάκια. Ωραίες και καθαρές θάλασσες ακόμα και μέσα στη χώρα και στην Αγία Παρασκευή και στους Αγίους Αναργύρους και παντού στο πευκόφυτο νησί, με ένα μεγάλο μέρος του καμένο, δυστυχώς.

Όλοι στο νησί, κάτοικοι και τουρίστες, κινούνται με δίκυκλα οχήματα. Θυμηθήκαμε κι εμείς τα νιάτα μας και νοικιάσαμε ένα αυτόματο για να γυρίσουμε το νησί. Έσπασα λίγο τα νεύρα του αγίου συζύγου στην αρχή (κάποτε οδηγούσε enduro, παρακαλώ): "φοβάμαι, κι αν¨πέσουμε, κι αν σπάσω, πιο σιγά, μη γέρνεις τόσο στις στροφές, τι τα θέλω εγώ αυτά ...",  αλλά στο τέλος το απόλαυσα κι εγώ. Εξάλλου κίνηση είχε μόνο στη Χώρα, στο υπόλοιπο νησί ελάχιστη αυτή την εποχή. Τα μηχανάκια  είναι και το μεγάλο μειονέκτημα του νησιού. Από θορύβους κόλαση. Δεν μπορείς να ησυχάσεις στιγμή, είναι χιλιάδες. Ακόμα και το περπάτημα στους δρόμους του νησιού είναι επικίνδυνο. Πετάγονται από παντού. 

Στα εστιατόρια και στα καφέ οι τιμούλες είναι τσιμπημένες.  Πιο ακριβά κι από την Ύδρα  που λόγω της ποιότητας που σου προσφέρει, δεν σου κακοφαίνεται τόσο.

Δεν το λυπούνται το νησί τους, το χρήμα και μόνο αυτό είναι κι εδώ ο θεός τους.