Ο προϊστορικός οικισμός στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης

"...Απεδείχθη ότι ευρισκόμεθα ενώπιον μεγάλου συγκροτήματος το οποίον περισσότερον φαίνεται να είναι ανάκτορον. (...) Τα δωμάτια είναι πλήρη παντός είδους αρχαιοτήτων. Αφθονωτάτη είναι η ζωγραφική κεραμική. (...) Ευρέθησαν σαφή ίχνη μεγάλου σεισμού, ο οποίος κατέρριψε τα οικοδομήματα προτού αρχίση η βροχή της κισήρεως και της τέφρας..."

Αυτά έλεγε ο Σπ. Μαρινάτος για τον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου, σπουδαίο πολιτιστικό κέντρο και λιμάνι του Αιγαίου ( περίπου 4.500-1500 π.Χ.).  Ο Μαρινάτος οραματιζόταν να δημιουργήσει  "ένα πρωτότυπον μουσείον-ανασκαφή όπου ο επισκέπτης θα βλέπη μίαν προϊστορικήν Πομπηίαν, όπως ήτο κατά την στιγμήν οπότε αποτόμως εκόπη το νήμα της ζωής της, κάποτε πέριξ του 1500 π.Χ.". 

Υπάρχει, λοιπόν, αυτό το μουσείο-ανασκαφή στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης, με νέο στέγαστρο, βιοκλιματικό - παρόλα αυτά η ζέστη στο χώρο ήταν έντονη - με τεράστιες και πολλές μεταλλικές κολόνες χωμένες στα σπλάχνα της προϊστορικής πολιτείας που εντυπωσιάζει με το μέγεθος (έχει ανασκαφεί μόλις ένα μέρος της) και τον πλούτο της. Πυκνή δόμηση, πολυώροφα κτίρια, εργαστήρια, αποθήκες, πολεοδομική οργάνωση με δρόμους, πλατείες και αποχετευτικό σύστημα, πολλές και όμορφες τοιχογραφίες που υποδηλώνουν μια εξελιγμένη και εκλεπτυσμένη κοινωνία. 

Το γεγονός ότι στον οικισμό δεν βρέθηκαν καθόλου ανθρώπινοι σκελετοί μαρτυρά ότι μια σειρά από προειδοποιητικούς σεισμούς εξανάγκασε τους κατοίκους να τον εγκαταλείψουν έγκαιρα, όπως επίσης αποδεικνύει το γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός από αγγεία βρέθηκαν πάνω σε σωρούς μπάζων, όπου, προφανώς, είχαν τοποθετηθεί αρχικά για να μεταφερθούν σε πιο ασφαλείς θέσεις. Επίσης, ενδείξεις της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης που επικρατούσε εκείνες τις ημέρες στην πόλη αλλά και την πεποίθηση των κατοίκων ότι κάποια μέρα θα επέστρεφαν στα σπίτια τους, μαζεύουμε από τα πήλινα αγγεία, τα υφάσματα και τα διαφόρων υλικών σκεύη που βρέθηκαν σωρευμένα κάτω από πόρτες ή σε κόγχες των δωματίων.

Στις δύο πρώτες φωτογραφίες, ο οικισμός με το παλιό του στέγαστρο που κρίθηκε ακατάλληλο μετά από 30 χρόνια. Στις επόμενες με το νέο που τμήμα του κατέρρευσε το 2005 με αποτέλεσμα το θάνατο ενός τουρίστα. Έκτοτε ο χώρος έκλεισε για το κοινό και ξαναλειτούργησε από το 2012. και εξής.