Αρ Νουβό (art nouveau) κτίρια στη Ρίγα της Λετονίας (ταξίδι στη Λετονία το καλοκαίρι του 2019)

Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορώ να αναγνωρίσω εύκολα τον αρχιτεκτονικό ρυθμό ενός κτιρίου, μπερδεύομαι ανάμεσα στο ροκοκό, το μπαρόκ, το αρ νουβό (art nouveau). Στη Ρίγα της Λετονίας κατασκευάστηκαν πολλά κτίρια σε ρυθμό αρ νουβό ή μετέτρεψαν τις προσόψεις παλιότερων κτιρίων ακολουθώντας το ρυθμό αυτό. Υπάρχουν ολόκληρες ωραιότατες συνοικίες με τέτοια κτίρια που κυρίως κατασκευάστηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα. Νεότερος ρυθμός, λοιπόν, αυτός, αλλά έντονα διακοσμητικός στην πρόσοψη των κτιρίων, με μοτίβα όπως μορφές ζώων, ανθρωπόμορφων στοιχείων, φυτών κ.α. που ενσωματώνονται ως αρχιτεκτονικά μέλη. Συμπληρωματικά στη διακόσμηση χρησιμοποιείται το γυαλί, τα κεραμικά, ο σίδηρος.

Η Ρίγα ως εμπορικό κέντρο της Ρωσικής αυτοκρατορίας και αργότερα της Σοβιετικής Ένωσης γνώρισε ανάπτυξη, οπότε αναλόγως κατασκευάστηκαν εντυπωσιακά κτίρια από Λετονούς και άλλους αρχιτέκτονες σύμφωνα με τα ρεύματα και τις μόδες που φοριούνταν στις αρχιτεκτονικές κατασκευές.

Η πόλη αυτή έχει τα περισσότερα Art Nouveau κτίρια (διάβασα κάπου, δε γνωρίζω αν ισχύει). Στην οδό Alberta – όπου βρίσκεται και το μουσείο Art Nouveau – υπάρχουν υπέροχα διακοσμημένα σπίτια σε design του Mikhail Eisenstein, σα να λέμε του Gaudi της Ρίγα (ο γιος του, Sergei Eisenstein, υπήρξε ο διάσημος Σοβιετικός σκηνοθέτης που, μεταξύ άλλων, σκηνοθέτησε το Θωρηκτό Ποτέμκιν). Η πιο διάσημη πρόσοψη της πόλης βρίσκεται σε ένα κτίριο που σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Konstantins Peksens και όπου κάθε παράθυρο είναι ένα διαφορετικό έργο τέχνης. Το γλυπτό μίας γυναίκας που διακοσμεί την πρόσοψη έχει ανακηρυχθεί “Miss Ρίγα” από τους ντόπιους. (Δεν είναι όλες οι φωτό από την οδό Αλμπέρτα)

Ευχάριστες οι βόλτες στις συνοικίες μ' αυτά τα κτίρια κοσμήματα της πόλης τους. Πολύ ομορφιά κι εδώ. Σε μας οι άχρηστοι, γνωρίζετε ...

Ποίημα: "Σε μπιστρό στη Ρίγα " (Ποίημα γραμμένο στις 4 Σεπτεμβρίου 2022, εμπνευσμένο από τις στιγμές μας)

Σε ένα μπιστρό της Ρίγας, 

κατά Λετονία μεριά

πίνοντας μπίρες 

απολαμβάναμε στιγμές

νιώθοντας ευτυχία

 ανόθευτη χαρά.

Αν για υφάδι επρόκειτο

δεν θα 'βρισκες 

ούτε μία στραβοσαϊτιά.

Ακόμα κι η γιαγιά 

που χόρευε ροκιά

- ενθύμιο της νιότης της -

φορώντας στρας κι άλλα φλουριά

σα μάθημα ιλαρότητας μου φάνηκε

μπορεί και καταστάλαγμα 

γεροντικής σοφίας

ή κάποιας σωτήριας ανοίας:

Πριν αποχαιρετήσεις 

τον υποκριτή ψεύτη ντουνιά οριστικά.

δε χρειάζονται σοβαροφάνειες

τουλάχιστον χιλιόμετρα μακριά.

Ήμαρτον. Την άλλη φορά

Ματίνα Γκούτζιου

Ποίημα: " Κρυφές επιθυμίες" (γραμμένο στις 3 Σεπτεμβρίου του 2022)

Δε θα ντραπώ, θα το πω, ας μην υποκριθώ

Γκραν αριστοκρατία επιθυμώ να ήμουν και εγώ.

Να μου σερβίρουν στο γραφείο πρωινό

με κήπους, δάση ολόγυρα και κάτι σε νερό

πάντα με υπηρετικό προσωπικό, αμίλητο και σοβαρό.

Μη με παρεξηγήσετε, υπάρχει σημαντικός λόγος γι' αυτό,

είναι για κάποιας συγγραφικής έμπνευσης το καλό.

Αχ ναι, μου φεύγουν οι ιδέες καθώς πασχίζω με νοικοκυριό.

Un roman d' amour, επιθυμώ να γράψω και εγώ

Ακόμα και για στίχους ημερολογίου, θα με διευκόλυνε αυτό.

'Η μήπως, ας πούμε, ο Παπαδιαμάντης έγραψε χωρίς το πλαίσιο αυτό;

Ματίνα Γκούτζιου

Turaidas castle (Κάστρο Τουράιντα) στη Λετονία. Ταξίδι στη Λετονία το καλοκαίρι του 2019

 Το κάστρο Τουράιντα στη Σιγκούλντα της Λετονίας ανακατασκευάστηκε εκ του μηδενός σύμφωνα με σωζόμενα σχέδια και πηγές. Υπήρξε τόπος διαμονής αρχιεπισκόπων της περιοχής στα μεσαιωνικά χρόνια, η κατασκευή του ξεκίνησε το 13ο αιώνα από τον αρχιεπίσκοπο της Λετονίας, αντικαθιστώντας ξύλινο κάστρο. Bρίσκεται μέσα σε ένα καταπράσινο δάσος, σε κάποιο ύψωμα και σήμερα ανακατασκευασμένο, καλοσυντηρημένο, με καλαίσθητα και ενδιαφέροντα μουσεία στο εσωτερικό του είναι ένας πολύ όμορφος τουριστικός προορισμός για ντόπιους και ξένους. Η περιοχή θεωρείται η Ελβετία της Λετονίας και πολλοί, ιδιαίτερα οι πιο ηλικιωμένοι, παραθερίζουν εκεί. Όμορφα όλα, πράσινο, δάση, λίμνες, πεντακάθαρα, ησυχία ... και αξιοθαύμαστη η αναστήλωση και εκμετάλλευση των αρχαιοτήτων τους. Κάθε μύθος κι ένα μουσείο ή ένα έργο τέχνης. Ζηλεύουμε και θυμώνουμε με τους άχρηστους που έχουμε στη χώρα μας από πάντα και εις τους αιώνας των αιώνων. Σιγουράκι.

Rigas Centrum Market, η Κεντρική Αγορά στη Ρίγα της Λετονίας (ταξίδι στη Λετονία το καλοκαίρι του 2019)

 Η στεγασμένη αγορά σχεδιάστηκε το 1922 και οι εργασίες κατασκευής κράτησαν ως το 1930. Χρησιμοποιήθηκαν οι μεταλλικοί σκελετοί των στεγάστρων που χρησιμοποιούσαν οι Γερμανοί στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για τα αερόπλοια Zeppelin. Μέσα στα στέγαστρα λειτουργούν 3.000 περίπτερα σε έκταση 72.300 τ.μ. Τα υπόγεια της αγοράς μέσα από διαδρόμους μετάφεραν προϊόντα στον ποταμό Νταουγκάβα που εκβάλλει στον κόλπο της Λετονίας. 

Στην ευρύτερη περιοχή λειτουργούσε υπαίθρια αγορά από τον 16ο αιώνα, αλλά καθώς δεν τηρούνταν οι κανόνες υγιεινής και λόγω κλιματικών συνθηκών αποφασίστηκε κάποια στιγμή η αγορά να γίνει κλειστή. Αγορά για κρέατα, ψάρια, οπωρικά, κάθε λογής τρόφιμο, αλλά και με καφέ, εστιατόρια κ.α.π. και του πουλιού το γάλα. Εμείς την επισκεφτήκαμε ώρα που μόνον τα περίπτερα των καφέ και εστίασης ήταν ανοιχτά. Σε μας οι άχρηστοι, γνωρίζετε ...

Ποίημα: "Τα αγαλματίδια του Τσβίνγκερ" (ταξίδι στη Δρέσδη τον Ιούνιο του 2022)

Στο Τσβίνγκερ, το μπαρόκ ανάκτορο

Στα περιπατητικά της εξουσίας τα μπαλκόνια 

πλήθος αγαλματάκια λίθινα τις κουπαστές στολίζουνε

της ματαιοδοξίας τους ανάμνηση

παρούσα στις επαύλεις τους και τώρα.

Στο Τσβίνγκερ κι άλλα της Δρέσδης ανάκτορα

στα περιπατητικά της πόλης όμορφα μονοπάτια

πλήθος μνημεία οι περιηγητές φωτογραφίζουμε

του πλούσιου κόσμου τις εικόνες σαν εσάνς 

πάνω στο φτωχικό μας ρούχο να μυρίζουμε.

Στο Τσβίνγκερ, το μπαρόκ της Δρέσδης ανάκτορο

τα παιδικά οπίσθια λίθινου αγαλματίου

έτσι όπως τη μούρη μου εκοίταζαν

χωρίς οσμή ευτυχώς μου βροντοφώναξαν

πως είναι ο κόσμος δύο ξέχωρα ημισφαίρια

που ανάμεσό τους ο χώρος της αβύσσου. 

Ματίνα Γκούτζιου

Riga Motor Museum (Μουσείο αυτοκινήτου στη Ρίγα της Λετονίας). Ταξίδι στη Λετονία το καλοκαίρι του 2019.

Κατά την άποψη μου, αν βρεθείς στη Ρίγα της Λετονίας, είναι ένα από τα Μουσεία που οπωσδήποτε πρέπει να επισκεφτείς. Ένα ωραίο υπερσύγχρονο τεχνολογικά Μουσείο με πλήθος αυτοκίνητα αντίκες που διηγούνται όλη την ιστορία του και την εξέλιξη του είτε πρόκειται για Ι.Χ. είτε για λεωφορεία, φορτηγά, αλλά και δίκυκλα, μηχανές, ποδήλατα. Ακόμα και παλιά ραδιόφωνα υπάρχουν σε κάποια πλευρά. Αγαπώ τα αυτοκίνητα αντίκες, ενθουσιάστηκα με το μουσείο, αξίζει πολύ. Ιδρύθηκε το 1989 από ιδιώτες, με πρωτοβουλία της Λέσχης Αυτοκινήτου Αντίκας της Λετονίας, και από το 1992 είναι κρατικό Μουσείο. Πολλά από τα αυτοκίνητα είναι προϊόντα της σοβιετικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Να πάτε.

Ποίημα: "Η σκιά του θανάτου" το ονόμασα (γραμμένο το 2017)

Βεβαιότητα επιβεβαιωμένη

είναι πως της ζωής είμαστε περαστικοί.

Πραγματικότητα που εδράζεται όσο μεγαλώνω,

καθώς με φόβο διαπιστώνω

ότι ο θάνατος ακάλεστος τρυπώνει

εκεί που πάω να κλείσω βλέφαρο

να χαλαρώσει η ψυχή.

Είναι φορές που τον οσμίζομαι επίσης

όχι, πως άρωμα φορεί!

Άοσμος κι άγευστος σαν το πολύτιμο νεράκι

κι ας είναι αντίθετα η αξία του απολύτως μισητή!

Πάντα στο μισοΰπνι σκάει μύτη,

στης κάμαρας την πόρτα στέκει,

διστακτικός ακόμα! Σκιάζομαι πολύ!

Ξυπνώ ανήσυχη,

τη μαύρη σκέψη προσπαθώ να διώξω.

Με βεβαιότητα υπερβεβαία με βεβαιώνω 

πως είμαι ζωντανή, 

Μα με το φόβο του θανάτου όσο μεγαλώνω

δεν έχω συμφιλιωθεί.

 Πόθο, λαχτάρα έχω ακόμα για αθάνατη ζωή!

Όσοι από σας τυχόν συμπάσχετε 

θερμά θα σας παρακαλέσω, μη με παρηγορήσετε 

με βίο σε επουράνια παραδείσια αθάνατη  μορφή. 

Ματίνα Γκούτζιου

Jurmala (Γιουρμάλα), θέρετρο στον κόλπο της Λετονίας (ταξίδι στη Λετονία το καλοκαίρι του 2019)

Το θέρετρο Jurmala (Γιουρμάλα), η ακροθαλασσιά της Λετονίας, κοντά στη Ρίγα, περίπου 25 χιλιόμετρα δυτικά της πρωτεύουσας, διαθέτει μια τεράστια αμμώδη παραλία 33 χιλιομέτρων στην οποία βλέπουν και άλλα θέρετρα εκτός από το προαναφερθέν και πιο γνωστό σαν πόλη. Είναι η έξοδος της Λετονίας στη Βαλτική θάλασσα, εύκολα προσβάσιμη για τους Λετονούς με τρένο, αυτοκίνητα για μπανάκι τους καλοκαιρινούς μήνες και εξορμήσεις στις ομορφιές της φύσης όλους τους μήνες. Χαρά θεού η λουτρόπολη και η παραλία της, ούτε ξαπλώστρες, ούτε μπιτσόμπαρα επί της ακτής, μόνο στην πόλη, ούτε ντεσιμπέλ να μη σ' αφήνουν να χαρείς και να απολαύσεις αυτά που ο όμορφος πλανήτης μας διαθέτει. Καλοκαίρι ήτανε, κόσμο αρκετό είχε, μα δεν ήταν ο ένας πάνω στον άλλο, κολυμπούσαν ή αθλούνταν ή έκαναν βόλτες στην αμμουδιά, η φυσική χρήση μιας παραλίας για τις φυσικές ανάγκες του ανθρώπου, που δεν είναι μόνο οι εκκενώσεις, αλλά η επικοινωνία και η επαφή με το φυσικό, το πούρο, το αληθινό.

Χαρακτηριστικό της απλωμένης πόλης-θέρετρου τα ξύλινα σπίτια και οι εντυπωσιακές ξύλινες επαύλεις αρ νουβό. Υπήρξε τόπος διακοπών από παλιά, κυρίως από τα τέλη του 18ου αι., όταν πλούσιοι γαιοκτήμονες της περιοχής ξεκίνησαν κι εδώ την παράδοση της ξεκούρασης στην παραλία. Αξιωματικοί του ρωσικού στρατού μετά τους Ναπολεόντειους πολέμους πήγαιναν εκεί, αργότερα υψηλόβαθμα στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος όπως ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ, ο Νικήτας Χρουστσόφ κ.α.. Εδώ και χρόνια όλοι, ντόπιοι και τουρίστες απολαμβάνουν όλα, βόλτες, κολύμπι, περιπάτους στα γύρω δάση, θεραπευτική ιππασία, καφέ, φαγητό ... καμιά εποχή δεν ήταν τόσο εύκολη για τους πολλούς ανθρώπους όσο η δική μας. Η Jurmala απέκτησε επίσης φήμη ως σπα υγείας. Η θαλασσινή αύρα, το άρωμα πεύκου, οι ιαματικές πηγές και η αμμώδης παραλία ήταν οι λόγοι που δημιουργήθηκαν πολλά σανατόρια στην περιοχή. Τα ξενοδοχεία 4 αστέρων στην περιοχή τώρα το καλοκαίρι του 2022 πολύ φθηνότερα απ' ότι δωμάτια για άρπα κόλλα στην Ελλάδα. Να τα λέμε κι αυτά.

Ποίημα: "Ο ζεϊμπέκικος χορός" (γραμμένο το καλοκαίρι του 2022)

Ο άντρας μου χορεύει ζεϊμπεκιά

κι απλώνει  χέρια σαν φτερά

όμοια μ΄ αυτά που χρόνια τώρα

σκεπάζουν όλους  στοργικά

Ο άντρας μου χορεύει ζεϊμπεκιά

Κινεί τα χέρια και τα βήματα στο τέμπο ρυθμικά

είναι τα χέρια του άξια και χρυσά 

μπροστά για όλα και για όλους που αγαπά 

Ο άντρας μου χορεύει ζεϊμπεκιά

κι έτσι όπως φέρνει τη γυροβολιά

λάμπει ξανά η  λεβεντιά

αυτή που κάπως κρύφτηκε στων χρόνων τη σκιά 

Ο άντρας μου χορεύει ζεϊμπεκιά

Κι όταν το πόδι με το χέρι του χτυπά

σε μένα δάκρυα συγκίνησης γεννά

γιατί η δική του ζεϊμπεκιά 

είναι το φιλμάκι της ζωής του

που, όπως για όλους, γρήγορα περνά.

Ματίνα Γκούτζιου

Ροπαλικοί στίχοι ή φράσεις. Οι ροπαλικοί στίχοι για το " 'Εαρ " δικοί μου, οι πληροφορίες για το τι είναι οι ροπαλικοί στίχοι του Ν. Σαραντάκου

Ω

το

έαρ

πόσο

γλυκύ

ευώδες

ευθαλές

ερωτικόν

ευάρεστον

   ευαίσθητον...

Προοιωνίζει

ευδαιμονικώς

συναπαντήματα

ερωτοχτυπήματα

   κεραυνοβολήματα! 

(Ματίνα Γκούτζιου)

Η λέξη "ροπαλικός" δεν υπάρχει στην αρχαία γραμματεία, ο όρος πλάστηκε από Ρωμαίους, φυσικά από την ελληνική λέξη ρόπαλον. Ορισμένοι Ρωμαίοι γραμματικοί είχαν αποκαλέσει rhopalicus versus, δηλαδή ροπαλικό στίχο, τον στίχο όπου κάθε επόμενη λέξη έχει μια συλλαβή ή ένα γράμμα περισσότερο από την προηγούμενη. Έτσι, η φράση αυτή θυμίζει το ρόπαλο, που είναι στενό στη λαβή και μετά χοντραίνει (ή τουλάχιστον έτσι είναι ορισμένα ρόπαλα).

Παραδείγματα όπου όπου κάθε λέξη έχει μια συλλαβή περισσότερη από την προηγούμενή της. α) "Ω μάκαρ Ατρείδη μοιρηγενές ολβιόδαιμον "(Ιλιάδα) β) "ex quibus insignis pulcherrima deiopeia" (Βιργίλιος)

Όπως καταλαβαίνετε, ο ροπαλικός στίχος με βαθμίδα τη συλλαβή δεν μπορεί να έχει και πάρα πολλές λέξεις, αφού οι οχτασύλλαβες, ας πούμε, λέξεις είναι μάλλον σπάνιες. Αν πάλι έχουμε βαθμίδα το γράμμα, αν δηλ. κάθε επόμενη λέξη έχει ένα γράμμα περισσότερο από την προηγούμενη, μπορούμε να πάμε πιο μακριά.

Παράδειγμα:

Α τα δυο τους πήγαν σινεμά;

Μάλιστα! Προφανώς γουστάρει!

Προβλέπεις συναντήσεις περισσότερες;

Μακροπρόθεσμα, παντρολογήματα;

Το πρόβλημα με τις ροπαλικές φράσεις είναι ότι επειδή τα πολύτιμα εργαλεία της γλώσσας μας, άρθρα, μόρια, συνδέσμοι, βασικά ρήματα κτλ., έχουν όλα τους πολύ λίγα γράμματα, έως πέντε, είναι δύσκολο να φτιάξουμε πολύ μεγάλη ροπαλική φράση, αφού δεν θα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις απαραίτητες βιδίτσες, κι έτσι, από ένα όριο και πάνω, η ροπαλική φράση γίνεται ασύνδετη παράταξη ρημάτων, ουσιαστικών και επιθέτων.

Περισσότερα για τις ροπαλικές φράσεις και στίχους στο ιστολόγιο του κ. Ν. Σαραντάκου, απ' όπου προέρχονται και οι παραπάνω πληροφορίες :

https://sarantakos.wordpress.com/2015/04/15/rhopalic/

Η απόπειρα για ροπαλικό στίχο σχετικό με το έαρ είναι της γράφουσας.

Φάκελος με όλες τις αναρτήσεις μου για το Μπέργκεν (ταξίδι στη Νορβηγία τον Ιούνιο του 2018)

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/to-floyen-2022.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/2182022.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/2018_19.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/1982022.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/2018.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/2018_23.html

https://matinaal.blogspot.com/2018/08/stave-church-fantoft-stave-church.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/1982022_24.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/osvald.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/sjomannsmonumen-2018.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/2018_27.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/2022_28.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/2018_29.html

Μπέργκεν, οι υπόλοιπες πληροφορίες-εντυπώσεις από τον τόπο (ταξίδι στη Νορβηγία τον Ιούνιο του 2018)

 Ένα βράδυ μείναμε μόνο στο "Πράσινοι λιβάδι ανάμεσα στα βουνά", στο Μπέργκεν, στη Ν.Δ. Νορβηγία. Στις λίγες ώρες που είχαμε στη διάθεση μας, βαδίσαμε χιλιόμετρα για να δούμε ό,τι περισσότερο μπορούμε. Η πόλη, η δεύτερη σε πληθυσμό στη Νορβηγία, μετά το Όσλο, με 300.000 χιλιάδες περίπου κατοίκους είναι πολύ πολύ όμορφη, ιδιαίτερα τον Ιούνιο ή γενικά το καλοκαίρι. Τον υπόλοιπο χρόνο έχει πολλές πολλές βροχές, χιόνια, πολλές ώρες σκοτάδι, θα είναι δύσκολα για κάποιον που έχει μάθει στο φως, όπως εμείς οι έλληνες, αλλά σε αντιστάθμισμα προσφέρει πολιτισμό, ομορφιά, καλαισθησία, παροχές, κοινωνικό κράτος, κάτι που λείπει από τις δικές μας πόλεις και τη χώρα. Ο άνθρωπος είναι προσαρμοστικό ον, μα και η πατρίδα έχει πάντα μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά. Εκτός από όσα ανέφερα σε προηγούμενες αναρτήσεις (φάκελος Μπέργκεν:  https://matinaal.blogspot.com/2022/08/2018_87.html ), το δημαρχείο, το δικαστικό μέγαρο, όλο το κέντρο με τα κτίρια του, τα φιορδ ή τα τεχνητά υδάτινα ανοίγματα μέσα στην πόλη με τα πάρκα της, τους ωραίους δρόμους, τις αλέες, τις ωραίες πλατείες, την άπλα και τη σημασία στην κάθε λεπτομέρεια, αυτά και άλλα πολλά που σίγουρα δεν προλαβαίνει να δει το μάτι ενός τουρίστα, μπορεί και κάποια αρνητικά, που επίσης δεν βλέπει ο τουρίστας, εκτός αν κραυγάζουν, όπως στη χώρα μας, όλα αυτά είναι το Μπέργκεν. Κέντρο ιχυοκαλλιέργειας, ναυτιλίας, υπεράκτιας βιομηχανίας πετρελαίου και υποθαλάσσιας τεχνολογίας. Το πρώτο λιμάνι στη Νορβηγία σε διακίνηση φορτίων και επιβατών, με περισσότερες από 300 επισκέψεις κρουαζιερόπλοιων το χρόνο, που φέρνουν σχεδόν μισό εκατομμύριο επιβάτες στο Μπέργκεν, αριθμός που έχει διπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Οι ντόπιοι μιλούν μια ξεχωριστή διάλεκτο, γνωστή ως "Μπέργκενσκ". Η πόλη διαθέτει αεροδρόμιο, τραμ, σιδηροδρόμους, όλα τα μέσα συγκοινωνίας με σταθμούς εντυπωσιακής καθαριότητας. Τέσσερις μεγάλες γέφυρες συνδέουν το Μπέργκεν με τους προαστιακούς δήμους.

Η ιστορία της πόλης ξεκινάει περίπου τον 12ο αιώνα, το 13ο αιώνα γίνεται πρωτεύουσα της Νορβηγίας, υπάρχει διοίκηση, καθεδρικός ναός, λιμάνι, τείχη, φρούρια, γίνονται στέψεις βασιλέων. Αργότερα είναι ένα από τα βασικά λιμάνια της Χανσεατικής ένωσης που κυριαρχεί σε Βαλτική και βόρεια θάλασσα στο εμπόριο. Το Μπέργεν ήταν (και είναι) κυρίως κέντρο εμπορίας μπακαλιάρου, γάδου. Χτυπήθηκε η πόλη αρκετές φορές από παγκόσμιες επιδημίες, από πυρκαγιές που έκαψαν κατά καιρούς τα ξύλινα σπίτια της. Όμως στέκει πανέμορφη με το σύγχρονο και το παλιό κομμάτι της που τόσο φροντισμένα ανακατασκευάστηκε και συντηρείται. Πανεπιστήμιο, μουσεία, θέατρα, βιβλιοθήκες, αθλητικές εγκαταστάσεις μια πολιτισμένη σε υποδομές και ανταποδοτική προς τον πολίτη πόλη του βορρά. 

Το λιμάνι του Μπέργκεν (ταξίδι στη Νορβηγία τον Ιούνιο του 2018)

 Σε πόλεις της δυτικής Ευρώπης, της Σκανδιναβίας επί του προκειμένου, η ομορφιά γύρω σου ευφραίνει τη ματιά και την ψυχή σου. Το κεντρικό, εντός της πόλεως λιμάνι του Μπέργκεν το αυτό. Από τη μια πλευρά η Χανσεατική συνοικία με τη γραφικότητα της, απ' την άλλη η ψαραγορά και άλλα όμορφα κεντρικά σημεία της πόλης και βέβαια το ίδιο το λιμάνι με τα εντυπωσιακά μεγάλα ή μικρότερα ιστιοφόρα και τα μηχανοκίνητα του. Οι βόλτες στο λιμάνι, καλοκαίρι καιρό, απόλαυση. Κίνηση μεγάλη από τουρίστες. Κάποτε έσφυζε από εμπορική κίνηση, κυρίως ως εμπορικό κέντρο αλιείας γάδου. Κάτι από τους παλιούς θαλασσοδαρμένους στις άγριες θάλασσες του βορρά Βίκινγκς, υπάρχει ακόμα στους Σκανδιναβούς και τη σχέση τους με τη θάλασσα.

Ποίημα 3ο εμπνευσμένο από πίνακα του Τάκη Χάτσιου. "Το φως εντός μας" το ονόμασα. (γραμμένο στις 26 Αυγούστου 2022)

 

Μα ναι, υπάρχουμε και μείς 

της δεύτερης ευκαιρίας.

Κι αν είναι πολλοστή η αποτυχία μας, 

οι δυνατότητες πάντοτε υπάρχουν.

Μπροστά. Στης ζωής το πέρασμα.

Αν κάποτε συρθήκαμε σαν κάμπιες

χωρίς να το αξίζουμε ή και δικαίως

οι γλυκόπικροι χυμοί  που μας έθρεψαν

μας έκαναν σοφότερους.

Όσοι με πόνο - πάντα - αποχωριστήκαμε 

το στενόχωρο ένδυμα μας

κι ανοίξαμε φτερά να συλλέξουμε

εκλεκτών ανθών το νέκταρ

κερδίσαμε την πηγή της ζωής, 

το λαμπερό φως,

στις όμορφες πτήσεις μας.

Ματίνα Γκούτζιου

Ο Σιδηροδρομοκός Σταθμός του Μπέργκεν (ταξίδι στη Νορβηγία τον Ιούνιο του 2018)

Ο σιδηροδρομικός σταθμός του Μπέργκεν χτίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα περίπου και είναι ο τερματικός σταθμός μιας γραμμής μήκους 496 χιλιομέτρων μέχρι το Όσλο, εννοείται και για άλλες διαδρομές προς άλλες κατευθύνσεις. Με τρένα να ντρέπεσαι να μπεις, με καθαριότητα στο σταθμό να ντρέπεσαι να πατήσεις, με άπλα και πράσινο γύρω του, όχι μακριά από το κέντρο, με τα πόδια πηγαίναμε άνετα, γιατί δίπλα ήταν και το ξενοδοχείο μας το  https://www.zanderk.no/, ένα πανέμορφο με σκανδιναβική λιτότητα διακοσμημένο ξενοδοχείο με πολύ πολύ καλές υπηρεσίες. Κοιτάω τις τιμές των καταλυμάτων στην Ελλάδα σήμερα και διαπιστώνω για άλλη μια φορά ότι είμαστε η πιο ακριβή χώρα σε όλα. Οι τιμές φέτος το καλοκαίρι είναι ιλιγγιώδεις, δεν ξέρουν τι ζητάνε. Και όλα αυτά - αφορολόγητα συνήθως - γιατί πουλάνε κυρίως ήλιο και θάλασσα και όχι καλές υπηρεσίες. Για τα υπόλοιπα, τους σταθμούς των μέσων συγκοινωνίας γνωρίζετε ότι σε μας οι άχρηστοι ...

Sjomannsmonumen, Μνημείο του Ναύτη στο Μπέργκεν (Ταξίδι στη Νορβηγία, τον Ιούνιο του 2018)

Ένα ακόμα ωραίο μνημείο σε κεντρικό σημείο στο Μπέργκεν είναι αφιερωμένο στο Ναύτη. Πάνω σε γρανιτένιες βάσεις έχουν τοποθετηθεί μπρούντζινα αγάλματα ανδρών που τα επαγγέλματα τους σχετίζονται με τη θάλασσα που έθρεψε και θρέφει για αιώνες το Μπέργκεν. Ναυτικοί, ναυπηγοί, έμποροι, αξιωματούχοι πλοίων, βίκινγκς ... Εκτός από τα μπρούντζινα αγάλματα-μορφές, το γρανίτη διακοσμούν και μπρούντζινα ανάγλυφα με σκηνές από τη θάλασσα. Το μνημείο του Ναύτη στο Μπέργεν φιλοτεχνήθηκε στα μέσα του περασμένου αιώνα (περίπου 1950), ενώ γύρω από το μνημείο τοποθετήθηκε πρόσφατα υδάτινος περίβολος-συντριβάνι. Μνημεία, μνημεία...ομορφιά, ομορφιά....σε μας οι άχρηστοι, γνωρίζετε.

Ποιηματάκι αμανέδικης πολυλογίας (γραμμένο στις 19/8/2022)

Οι φωτογραφίες από το ύψωμα Floyen, 320 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας στο Μπέργκεν της Νορβηγίας. Να βλέπεις τους προορισμούς και να σχεδιάζεις, να ονειρεύεσαι σαν να είσαι νέος και έχεις όλη τη ζωή μπροστά σου. Καμιά φορά οι επιθυμίες σε συνδυασμό με την ανεξάντλητη ομορφιά του πλανήτη σε ζαλίζουν μέχρι παραπονιάρικου αμανέ.

Όνειρα, διόλου τρελά, αγκυλωμένα μοναχά

Με του Αιόλου τις πνοές

να γίνουμε ταξιδευτές!

Θέλουμε, θέλουμε.

Μα όλο αναβάλλουμε

ταξίδια μακρινά.

Κρίσεις, επιδημίες, δυνάστες, κανόνες

Ανιόντες, κατιόντες, σόγια

βαρίδια τεχνητά ή υπαρκτά κι ενοχικά

δεμένους δίχως τύψεις

μας κρατάνε. Επί τα αυτά.

Άντε, που θέλετε διαφορετικά.

Κι εσείς όπως εμείς. 

Εμείς, οι πολλοί, εμείς, εμείς...

είμαστε της πρώτης γραμμής

κι αυτά που λέμε ή πράττουμε εμείς

είναι τα πρεπούμενα και τα σωστά.

Για ορίζοντες, βόρεια, νότια,

ανατολικά, δυτικά

απελευθέρωση δε διαφαίνεται καμιά,

είναι οι αλυσίδες της σκλαβιάς 

ή της κακομοιριάς, 

των άληκτων υποχρεώσεων κι ευθύνης

δεμένες ασφυκτικά. Επί τα αυτά.

Είναι ο ζυγός, δρομέας ταχυτήτων

με μετάλλια πολλά

πάντα επιθυμεί να κόβει το νήμα στη γραμμή.

Άλλωστε δεν είμαστε μακριά.

Κι ακαρτέρει κι ακαρτέρει...

Άντε, έχετε γειά.

Από τον τάφο σας μιλώ, παιδιά

ή μήπως είν΄παπόρο

που πλέει στ' ανοιχτά.

Ματίνα Γκούτζιου

Στιχοπλόκημα " Βασιλικούλα και Γιαγιακούκου"

"Γιαγιά" με φώναξε από μακριά

κι αρχίσαμε να τρέχουμε η μια στης άλλης την αγκαλιά

Πρώτη φορά η λέξη αυτή αντήχησε μελωδική στα αυτιά 

Με απογείωσε αναπάντεχα η χαρά

Ένιωσα σαν να ήμουνα πραγματική γιαγιά. 

Πώς να σε λένε τα παιδιά; Με ρώτησαν τα τρία πρώτα μας, 

του άντρα μου για την ακρίβεια παιδιά.  

Ακούω σ' όλα τα ονόματα, ακόμα και στο θειά.

Μα αποφάσισαν γιαγιά κι άνθισε στην καρδιά μου πασχαλιά.

Πάσχα ήτανε θαρρώ με ανοιξιάτικο καιρό

σε πάρκο το μικρό μας κοριτσάκι πήγαμε, δίχως εξοπλισμό.

Σαν είδε μπάλες και ποδήλατα, ε, ήθελε κι αυτό.

Μια μπάλα από περίπτερο αγοράσαμε, μα ήτανε μαγική!

"Γιαγιά, γιαγιά, γιαγιά... με φώναζε από μακριά. 

Από την κορυφή ως τα νύχια εμούδιασα από χαρά

σφιχτά αγκαλιαστήκαμε, δεσμό γιαγιάς και εγγονής 

πάνω στη μπάλα τη θαυματουργή ορκιστήκαμε.

Στο πάρκο, γιαγιά με βούλα πια, σαν Πόρθος, Άθως, Ντ΄Αρτανιάν

το εγγονάκι μου φυλούσα, σειρά στις κούνιες εκρατούσα,

μαζί κυνηγητό και τόπι, είχα μεθύσει σα σε χαροκόπι.

Αγκαλίτσες και φιλιά σε αφράτα ποδαράκια και χεράκια 

τρίχρονα, αθώα, αγαπησιάρικα, απαλά.

Είναι η λέξη δις και τρις γλυκιά, αν είσαι δεύτερη ή τρίτη στη σειρά γιαγιά

Ναι, γίνονται κι αυτά!

Σε αξία, αμέσως μετά το μητέρα μάνα, μαμά.

Όταν παιδιά κι εγγόνια έχουμε κοντά

προσπαθούμε όλοι μαζί ο κόσμος μας 

με μπουρμπουλήθρες και γλειφιτζούρια να ντυθεί

την καρδιά μας όλοι μαλακώνουμε κι απλώνουμε,

όχι δεν είμαστε θεοί, εκολυμπήσαμε και κολυμπάμε κι εμείς με θαλασσοταραχή.

Μα δεν έχει μεγαλύτερη αξία η ζωή

σαν παραμύθι της γιαγιάς άμα ξεδιπλωθεί;

 

Stave churches στη Νορβηγία, Fantoft Stave Church στην περιοχή του Μπέργκεν (ταξίδι στη Νορβηγία, Ιούνιος του 2018)

Stave churches λέγονται οι παλαιοχριστιανικές ή πρωτοχριστιανικές ξύλινες εκκλησίες στη Νορβηγία, αλλά και σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού βορρά. Σώζονται αρκετές μέχρι σήμερα και επισκεφτήκαμε μια τέτοια, την Fantoft Stave Church, κοντά στο Μπέργκεν. Πρόκειται για την ανακατασκευή μεσαιωνικής εκκλησίας του 1150, που κάηκε το 1992 από μέλη της νορβηγικής black metal σκηνής. Όμως στη Νορβηγία οι καταστροφές αποκαθίστανται. Η εκκλησία κατασκευάστηκε εκ νέου και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 1997, έξι χρόνια μετά. Στην εκκλησία υπάρχει συνδυασμός παγανιστικών στοιχείων, όπως τα κεφάλια των δράκων και χριστιανικών που υποδηλώνουν την πολιτιστική ανάμειξη των νορβηγικών μυθολογικών πεποιθήσεων και του χριστιανισμού σε μια αντιφατική περίοδο, όπως αυτή του εκχριστιανισμού των Βίκινγκς.

Η συνοικία της Χανσεατικής Ένωσης στο Μπέργκεν (ταξίδι στη Νορβηγία το καλοκαίρι του 2018)

" Το πράσινο λιβάδι ανάμεσα στα βουνά", που πάει να πει Μπέργκεν, ιδρύθηκε τον 11ο αι., ήταν κάποτε πρωτεύουσα της Νορβηγίας και ένας από τους εμπορικούς σταθμούς της Χανσεατικής Ένωσης, μιας συντεχνίας Γερμανών εμπόρων που κυριάρχησε στο θαλάσσιο εμπόριο στη Βαλτική και στην Βόρεια θάλασσα για τρεις αιώνες από τα τέλη του 12ου αιώνα και εξής. Οι Χανσεατικές πόλεις είχαν το δικό τους νομικό σύστημα και διατηρούσαν τους δικούς τους στρατούς για αμοιβαία προστασία και βοήθεια. Παρ 'όλα αυτά η ένωση δεν αποτελούσε κράτος, ούτε μπορούσε να ονομαστεί συνομοσπονδία πόλεων-κρατών. Μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός πόλεων της ένωσης απολάμβανε αυτονομία και ελευθερίες συγκρίσιμες με εκείνες μιας ελεύθερης αυτόνομης πόλης της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το Μπέργκεν υπήρξε κέντρο εμπορίας κυρίως αποξηραμένου μπακαλιάρου και οι Γερμανοί έμποροι είχαν στην πόλη τη δικιά τους συνοικία - πόλη που σώζεται μέχρι σήμερα, δηλαδή η πιστή ανακατασκευή της κατά καιρούς, αφού κάποιες φορές πυρκαγιές έκαψαν τα ξύλινα σπίτια και καταστήματα της Ένωσης. Μνημεία του παρελθόντος της πόλης, ιστορικά, γραφικά, χρωματιστά, ενδιαφέροντα, μια μικρή πόλη του παρελθόντος, ζωντανή με πλήθος τουρίστες να περιδιαβαίνουν τα στενά της δρομάκια. Στο κεντρικό λιμάνι η συνοικία εκεί όπου κάποτε αγκυροβολούσαν τα πλοία που έφταναν από το βορρά της Νορβηγίας φορτωμένα μπακαλιάρο ή σάλπαραν για τα δύσκολα ταξίδια τους σε άγριες θάλασσες.

Ποιηματάκι ολίγον παιδικό, μα για ενήλικες θαρρώ, για τρολ και τρολάρισμα (γραμμένο στις 21/8/2022 και εμπνευσμένο από το ταξίδι στη Νορβηγία το καλοκαίρι του2018))

Λαμπερός ήλιος

πετρωμένα τρολ

Μεταλλάχτηκαν

σε ατραξιόν.

Σε έρεβος καθολικό

στου Άδη το χωριό

έχετε εικόνες, δεν μπορεί;

Θα μας τρυπάνε με σουβλί.

Αν έχετε έλλογο ειρμό

Απαντήστε στο ερώτημα αυτό:

Να ζεις ή να ζεις σαν να μη ζεις;

Τρολ, τρολ, τρολ ...

να σε τρολάρουνε τα τρολ;

Ή να τρολάρεις τη ζωή

που είναι τόσο δα μικρή;

Στου Floyen τα υψώματα

Αεράκι δροσερό

καθαρίζει το μυαλό

κι όλοι ξορκίζουν το κακό.

Τρολ, τρολ, τρολ ...

τη μύτη σου ζουλώ

το αυτί σου το τραβώ

τα πόδια σου πατώ

Τρολ, τρολ, τρολ ...

Από το Floyen

ή απ' τον Άι-Λιά

με τα μπιστιροτρόλ

ψηφίζω  δαγκωτό 

το φως το λαμπερό

και τα οπίσθια σου γυρνώ.

Ματίνα Γκούτζιου

"Μίλα μου, ναι, μίλα μου ..." (ποίημα γραμμένο στις 22/8/2022)

"Μίλα μου, ναι, μίλα μου ..." και της μιλούσε

μελωμένα, όλα γλυκά, τρυφερά, εφηβικά.

Σπάνια από κοντά, συχνά τηλεφωνικά

στα χρόνια των θηλέων και αρρένων τα μαθητικά.

Της τηλεδιάβαζε ποιήματα σε ακουστικά

παλιάς του ΟΤΕ εκρού με στρογγυλό καντράν τηλεφωνίας

ή της τα έδινε γραμμένα σε χαρτιά.

Στο ακουστικό επίσης, στο πιάνο ή στην κιθάρα 

τραγούδια έπαιζε με συναισθήματα ρομαντικά.

Χόρευαν οι νότες αιωρούμενες στης αγάπης τη χαρά,

ντύνονταν κόκκινους μανδύες του ΟΤΕ οι αρτηρίες

και τους γονείς, που όλα τα μυρίζονται, τους τσάκωναν οι υστερίες.

Θα σε σφάξω στον κατώφυλλο κ.τ.λ., όλα για τα κορίτσια φυσικά.   

Στο μπάσο της κιθάρας του και στο μικρόφωνο ως φωνή

"Μίλα μου, ναι, μίλα μου ..." σε συναυλία σχολική τραγουδούσε

και μέσα σ' ένα πλήθος νεαρών παιδιών

εκείνη ένιωθε της όμορφης καρδιάς του η εκλεκτή.

Μόλις εχθές του" μίλα μου" ο στιχουργός-συνθέτης έφυγε από τη ζωή (πόσο σημαντικός δεν με απασχολεί)

το ίδιο, χρόνια πολλά πριν κι εκείνη η αγάπη η τρυφερή.

Μα είναι η μνήμη ένα κουτί αναμνήσεων σε ερμάριο ξεχασμένο

που όταν ανοίγει με κάποια αφορμή ξεχύνεται - επί του προκειμένου - του τραγουδιού αυτού η μουσική 

και μιας παλιάς αγάπης οι ήχοι, οι ψίθυροι, κομμάτι της ψυχής, της νιότης γιασεμί.

"Μίλα μου, ναι μίλα μου..." για κάθε αγάπη που είναι όμορφη πολύ.

Ματίνα Γκούτζιου