Sjomannsmonumen, Μνημείο του Ναύτη στο Μπέργκεν (Ταξίδι στη Νορβηγία, τον Ιούνιο του 2018)

Ένα ακόμα ωραίο μνημείο σε κεντρικό σημείο στο Μπέργκεν είναι αφιερωμένο στο Ναύτη. Πάνω σε γρανιτένιες βάσεις έχουν τοποθετηθεί μπρούντζινα αγάλματα ανδρών που τα επαγγέλματα τους σχετίζονται με τη θάλασσα που έθρεψε και θρέφει για αιώνες το Μπέργκεν. Ναυτικοί, ναυπηγοί, έμποροι, αξιωματούχοι πλοίων, βίκινγκς ... Εκτός από τα μπρούντζινα αγάλματα-μορφές, το γρανίτη διακοσμούν και μπρούντζινα ανάγλυφα με σκηνές από τη θάλασσα. Το μνημείο του Ναύτη στο Μπέργεν φιλοτεχνήθηκε στα μέσα του περασμένου αιώνα (περίπου 1950), ενώ γύρω από το μνημείο τοποθετήθηκε πρόσφατα υδάτινος περίβολος-συντριβάνι. Μνημεία, μνημεία...ομορφιά, ομορφιά....σε μας οι άχρηστοι, γνωρίζετε.

Ποιηματάκι αμανέδικης πολυλογίας (γραμμένο στις 19/8/2022)

Οι φωτογραφίες από το ύψωμα Floyen, 320 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας στο Μπέργκεν της Νορβηγίας. Να βλέπεις τους προορισμούς και να σχεδιάζεις, να ονειρεύεσαι σαν να είσαι νέος και έχεις όλη τη ζωή μπροστά σου. Καμιά φορά οι επιθυμίες σε συνδυασμό με την ανεξάντλητη ομορφιά του πλανήτη σε ζαλίζουν μέχρι παραπονιάρικου αμανέ.

Όνειρα, διόλου τρελά, αγκυλωμένα μοναχά

Με του Αιόλου τις πνοές

να γίνουμε ταξιδευτές!

Θέλουμε, θέλουμε.

Μα όλο αναβάλλουμε

ταξίδια μακρινά.

Κρίσεις, επιδημίες, δυνάστες, κανόνες

Ανιόντες, κατιόντες, σόγια

βαρίδια τεχνητά ή υπαρκτά κι ενοχικά

δεμένους δίχως τύψεις

μας κρατάνε. Επί τα αυτά.

Άντε, που θέλετε διαφορετικά.

Κι εσείς όπως εμείς. 

Εμείς, οι πολλοί, εμείς, εμείς...

είμαστε της πρώτης γραμμής

κι αυτά που λέμε ή πράττουμε εμείς

είναι τα πρεπούμενα και τα σωστά.

Για ορίζοντες, βόρεια, νότια,

ανατολικά, δυτικά

απελευθέρωση δε διαφαίνεται καμιά,

είναι οι αλυσίδες της σκλαβιάς 

ή της κακομοιριάς, 

των άληκτων υποχρεώσεων κι ευθύνης

δεμένες ασφυκτικά. Επί τα αυτά.

Είναι ο ζυγός, δρομέας ταχυτήτων

με μετάλλια πολλά

πάντα επιθυμεί να κόβει το νήμα στη γραμμή.

Άλλωστε δεν είμαστε μακριά.

Κι ακαρτέρει κι ακαρτέρει...

Άντε, έχετε γειά.

Από τον τάφο σας μιλώ, παιδιά

ή μήπως είν΄παπόρο

που πλέει στ' ανοιχτά.

Ματίνα Γκούτζιου

Στιχοπλόκημα " Βασιλικούλα και Γιαγιακούκου"

"Γιαγιά" με φώναξε από μακριά

κι αρχίσαμε να τρέχουμε η μια στης άλλης την αγκαλιά

Πρώτη φορά η λέξη αυτή αντήχησε μελωδική στα αυτιά 

Με απογείωσε αναπάντεχα η χαρά

Ένιωσα σαν να ήμουνα πραγματική γιαγιά. 

Πώς να σε λένε τα παιδιά; Με ρώτησαν τα τρία πρώτα μας, 

του άντρα μου για την ακρίβεια παιδιά.  

Ακούω σ' όλα τα ονόματα, ακόμα και στο θειά.

Μα αποφάσισαν γιαγιά κι άνθισε στην καρδιά μου πασχαλιά.

Πάσχα ήτανε θαρρώ με ανοιξιάτικο καιρό

σε πάρκο το μικρό μας κοριτσάκι πήγαμε, δίχως εξοπλισμό.

Σαν είδε μπάλες και ποδήλατα, ε, ήθελε κι αυτό.

Μια μπάλα από περίπτερο αγοράσαμε, μα ήτανε μαγική!

"Γιαγιά, γιαγιά, γιαγιά... με φώναζε από μακριά. 

Από την κορυφή ως τα νύχια εμούδιασα από χαρά

σφιχτά αγκαλιαστήκαμε, δεσμό γιαγιάς και εγγονής 

πάνω στη μπάλα τη θαυματουργή ορκιστήκαμε.

Στο πάρκο, γιαγιά με βούλα πια, σαν Πόρθος, Άθως, Ντ΄Αρτανιάν

το εγγονάκι μου φυλούσα, σειρά στις κούνιες εκρατούσα,

μαζί κυνηγητό και τόπι, είχα μεθύσει σα σε χαροκόπι.

Αγκαλίτσες και φιλιά σε αφράτα ποδαράκια και χεράκια 

τρίχρονα, αθώα, αγαπησιάρικα, απαλά.

Είναι η λέξη δις και τρις γλυκιά, αν είσαι δεύτερη ή τρίτη στη σειρά γιαγιά

Ναι, γίνονται κι αυτά!

Σε αξία, αμέσως μετά το μητέρα μάνα, μαμά.

Όταν παιδιά κι εγγόνια έχουμε κοντά

προσπαθούμε όλοι μαζί ο κόσμος μας 

με μπουρμπουλήθρες και γλειφιτζούρια να ντυθεί

την καρδιά μας όλοι μαλακώνουμε κι απλώνουμε,

όχι δεν είμαστε θεοί, εκολυμπήσαμε και κολυμπάμε κι εμείς με θαλασσοταραχή.

Μα δεν έχει μεγαλύτερη αξία η ζωή

σαν παραμύθι της γιαγιάς άμα ξεδιπλωθεί;

 

Stave churches στη Νορβηγία, Fantoft Stave Church στην περιοχή του Μπέργκεν (ταξίδι στη Νορβηγία, Ιούνιος του 2018)

Stave churches λέγονται οι παλαιοχριστιανικές ή πρωτοχριστιανικές ξύλινες εκκλησίες στη Νορβηγία, αλλά και σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού βορρά. Σώζονται αρκετές μέχρι σήμερα και επισκεφτήκαμε μια τέτοια, την Fantoft Stave Church, κοντά στο Μπέργκεν. Πρόκειται για την ανακατασκευή μεσαιωνικής εκκλησίας του 1150, που κάηκε το 1992 από μέλη της νορβηγικής black metal σκηνής. Όμως στη Νορβηγία οι καταστροφές αποκαθίστανται. Η εκκλησία κατασκευάστηκε εκ νέου και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 1997, έξι χρόνια μετά. Στην εκκλησία υπάρχει συνδυασμός παγανιστικών στοιχείων, όπως τα κεφάλια των δράκων και χριστιανικών που υποδηλώνουν την πολιτιστική ανάμειξη των νορβηγικών μυθολογικών πεποιθήσεων και του χριστιανισμού σε μια αντιφατική περίοδο, όπως αυτή του εκχριστιανισμού των Βίκινγκς.

Η συνοικία της Χανσεατικής Ένωσης στο Μπέργκεν (ταξίδι στη Νορβηγία το καλοκαίρι του 2018)

" Το πράσινο λιβάδι ανάμεσα στα βουνά", που πάει να πει Μπέργκεν, ιδρύθηκε τον 11ο αι., ήταν κάποτε πρωτεύουσα της Νορβηγίας και ένας από τους εμπορικούς σταθμούς της Χανσεατικής Ένωσης, μιας συντεχνίας Γερμανών εμπόρων που κυριάρχησε στο θαλάσσιο εμπόριο στη Βαλτική και στην Βόρεια θάλασσα για τρεις αιώνες από τα τέλη του 12ου αιώνα και εξής. Οι Χανσεατικές πόλεις είχαν το δικό τους νομικό σύστημα και διατηρούσαν τους δικούς τους στρατούς για αμοιβαία προστασία και βοήθεια. Παρ 'όλα αυτά η ένωση δεν αποτελούσε κράτος, ούτε μπορούσε να ονομαστεί συνομοσπονδία πόλεων-κρατών. Μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός πόλεων της ένωσης απολάμβανε αυτονομία και ελευθερίες συγκρίσιμες με εκείνες μιας ελεύθερης αυτόνομης πόλης της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το Μπέργκεν υπήρξε κέντρο εμπορίας κυρίως αποξηραμένου μπακαλιάρου και οι Γερμανοί έμποροι είχαν στην πόλη τη δικιά τους συνοικία - πόλη που σώζεται μέχρι σήμερα, δηλαδή η πιστή ανακατασκευή της κατά καιρούς, αφού κάποιες φορές πυρκαγιές έκαψαν τα ξύλινα σπίτια και καταστήματα της Ένωσης. Μνημεία του παρελθόντος της πόλης, ιστορικά, γραφικά, χρωματιστά, ενδιαφέροντα, μια μικρή πόλη του παρελθόντος, ζωντανή με πλήθος τουρίστες να περιδιαβαίνουν τα στενά της δρομάκια. Στο κεντρικό λιμάνι η συνοικία εκεί όπου κάποτε αγκυροβολούσαν τα πλοία που έφταναν από το βορρά της Νορβηγίας φορτωμένα μπακαλιάρο ή σάλπαραν για τα δύσκολα ταξίδια τους σε άγριες θάλασσες.

Ποιηματάκι ολίγον παιδικό, μα για ενήλικες θαρρώ, για τρολ και τρολάρισμα (γραμμένο στις 21/8/2022 και εμπνευσμένο από το ταξίδι στη Νορβηγία το καλοκαίρι του2018))

Λαμπερός ήλιος

πετρωμένα τρολ

Μεταλλάχτηκαν

σε ατραξιόν.

Σε έρεβος καθολικό

στου Άδη το χωριό

έχετε εικόνες, δεν μπορεί;

Θα μας τρυπάνε με σουβλί.

Αν έχετε έλλογο ειρμό

Απαντήστε στο ερώτημα αυτό:

Να ζεις ή να ζεις σαν να μη ζεις;

Τρολ, τρολ, τρολ ...

να σε τρολάρουνε τα τρολ;

Ή να τρολάρεις τη ζωή

που είναι τόσο δα μικρή;

Στου Floyen τα υψώματα

Αεράκι δροσερό

καθαρίζει το μυαλό

κι όλοι ξορκίζουν το κακό.

Τρολ, τρολ, τρολ ...

τη μύτη σου ζουλώ

το αυτί σου το τραβώ

τα πόδια σου πατώ

Τρολ, τρολ, τρολ ...

Από το Floyen

ή απ' τον Άι-Λιά

με τα μπιστιροτρόλ

ψηφίζω  δαγκωτό 

το φως το λαμπερό

και τα οπίσθια σου γυρνώ.

Ματίνα Γκούτζιου

"Μίλα μου, ναι, μίλα μου ..." (ποίημα γραμμένο στις 22/8/2022)

"Μίλα μου, ναι, μίλα μου ..." και της μιλούσε

μελωμένα, όλα γλυκά, τρυφερά, εφηβικά.

Σπάνια από κοντά, συχνά τηλεφωνικά

στα χρόνια των θηλέων και αρρένων τα μαθητικά.

Της τηλεδιάβαζε ποιήματα σε ακουστικά

παλιάς του ΟΤΕ εκρού με στρογγυλό καντράν τηλεφωνίας

ή της τα έδινε γραμμένα σε χαρτιά.

Στο ακουστικό επίσης, στο πιάνο ή στην κιθάρα 

τραγούδια έπαιζε με συναισθήματα ρομαντικά.

Χόρευαν οι νότες αιωρούμενες στης αγάπης τη χαρά,

ντύνονταν κόκκινους μανδύες του ΟΤΕ οι αρτηρίες

και τους γονείς, που όλα τα μυρίζονται, τους τσάκωναν οι υστερίες.

Θα σε σφάξω στον κατώφυλλο κ.τ.λ., όλα για τα κορίτσια φυσικά.   

Στο μπάσο της κιθάρας του και στο μικρόφωνο ως φωνή

"Μίλα μου, ναι, μίλα μου ..." σε συναυλία σχολική τραγουδούσε

και μέσα σ' ένα πλήθος νεαρών παιδιών

εκείνη ένιωθε της όμορφης καρδιάς του η εκλεκτή.

Μόλις εχθές του" μίλα μου" ο στιχουργός-συνθέτης έφυγε από τη ζωή (πόσο σημαντικός δεν με απασχολεί)

το ίδιο, χρόνια πολλά πριν κι εκείνη η αγάπη η τρυφερή.

Μα είναι η μνήμη ένα κουτί αναμνήσεων σε ερμάριο ξεχασμένο

που όταν ανοίγει με κάποια αφορμή ξεχύνεται - επί του προκειμένου - του τραγουδιού αυτού η μουσική 

και μιας παλιάς αγάπης οι ήχοι, οι ψίθυροι, κομμάτι της ψυχής, της νιότης γιασεμί.

"Μίλα μου, ναι μίλα μου..." για κάθε αγάπη που είναι όμορφη πολύ.

Ματίνα Γκούτζιου

To Floyen, ένα από τα βουνά του Μπέργκεν στη Ν.Δ. Νορβηγία και ποιηματάκι (ταξίδι στη Νορβηγία, Ιούνιος του 2018)

Στο Floyen, 320 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, ανεβήκαμε με το Floibanen, ένα ηλεκτρικό τρενάκι πλαγιάς. Όλοι οι επισκέπτες - τουρίστες ανεβαίνουν σ΄ αυτό το βουνό για τη θέα της χερσονήσου του Μπέργκεν από ψηλά. Είχε αρκετό αέρα στο βουνό, λίγη ψυχρούλα, όμως Ιούνιο μήνα η ψύχρα και η υγρασία του Μπέργκεν είναι ανεκτές. Λειτουργεί στο βουνό εστιατόριο, υπάρχουν πολλά μονοπάτια πεζοπορίας, τρολ σε παρακολουθούν στις βολτίτσες σου και σκανταλιάρικα τα ίδια, απολαμβάνουν την παιχνιδιάρικη διάθεση των τουριστών. Στα ταξίδια και οι ηλικιωμένοι ξαναγίνονται παιδιά. Γνωστό. Επτά ή εννέα βουνά περιβάλλουν την πόλη Μπέργκεν.

Ποίημα εμπνευσμένο από τις δικές μας στιγμές, το πολυτιμότερο. "Στην ψαραγορά του Μπέργκεν" (γραμμένο στις 19/8/2022)

Ψιλοέβρεχε στο Μπέργκεν

Ψιλοκαλόκαιρο, τον Ιούνιο

Ψιλοκουραστήκαμε ψιλοαπόγευμα

Ψιλοπεινάσαμε για ψιλό, για την ακρίβεια φθηνό, ψαράκι.

Ψιλοκλεφτά τις τιμές κοιτούσαμε

σε ψιλοεστιατόριο, μια τέντα, καθίσαμε

ψιλοτσιμπήσαμε , δεν ψιλοήπιαμε,

αν και το ψιλοθέλαμε,

μα ψιλοείχαμε υπόλοιπα ξενάγησης

χρειαζόμσταν τις τελευταίες της μέρας ψιλοδυνάμεις

Τρώγοντας ψιλοκουβεντιάζαμε,

ψιλογελούσαμε με αστεία.

Ήπιαμε τα καφεδάκια μας, ψιλοξεκουραστήκαμε

και συνεχίσαμε τις διαδρομές στο ταξιδάκι μας.

Με τόσα ψιλά εφόδια

απέκτησε η χαρά βαρύτητα.

Ματίνα Γκούτζιου

Οι ψαραγορές του Μπέργκεν στη Ν.Δ. Νορβηγία και ποίημα εμπνευσμένο από τις στιγμές μας (ταξίδι στη Νορβηγία, καλοκαίρι 2018)

 

Δυο ψαραγορές είδαμε και επισκεφτήκαμε στη διάρκεια της παραμονής μας στην κουκλίστικη αυτή πόλη - λιμάνι σε μια από τις νοτιοδυτικές χερσονήσους της Νορβηγίας. Και οι δύο βρίσκονται στο κεντρικό λιμάνι φιόρδ ή βαθύ κόλπο της πόλης. Σίγουρα υπάρχουν κι άλλες, το ψάρι εδώ αφθονεί. Γύρω από αυτό το λιμάνι σε πεδιάδα, αλλά και στα πολλά βουνά που το περικλείουν αναπτύσσεται ο αστικός ιστός του Μπέργκεν. Η κλειστή ψαραγορά είναι πιο πλούσια σε είδη ψαριών για πώληση ή και φαγητό, αφού στο χώρο υπάρχουν και μικρά εστιατόρια - ψαράδικα για φρέσκα, της ώρας εδέσματα. Καθώς είναι σπάνιο να μην βρέχει στην πόλη είναι προτιμότερη. Στη μικρή αγορά, σε σκηνές και τέντες υπάρχουν κιόσκια για ψαράκι, αλλά και κιόσκια με άλλα τοπικά προϊόντα ή αναμνηστικά. Αγαπώ τις αγορές του κόσμου για τα εδώδιμα είδη, τα χρώματα, τις μυρωδιές τους. Σε μια τέτοια σκηνή της υπαίθριας αγοράς τσιμπήσαμε κι εμείς ψαράκι και ήπιαμε τα καφεδάκια μας. Ευχάριστες μνήμες, ωραίο φαγητάκι, μικρή ανάπαυλα και ξανά χιλιόμετρα, ταξίδι, εικόνες του κόσμου, να γεμίζουν τόσο από ομορφιά οι στιγμές που να σε απογειώνουν σαν ένα μπαλόνι ψηλά στον ουρανό.

"Υπνάκος", πoίημα γραμμένο στις 17 Αυγούστου 2022. Ο πίνακας "Siesta" του Orazio Orazi (Camerino 1848 - 1912) είναι η αφορμή

 

Ανάπαυλα για λίγο μόνο, μια σταλιά.

Μα τ' αεράκι χάιδευε γλυκά

χουρχούριζε το γατί στην αγκαλιά

κελάηδαγαν πουλάκια σ' άλλη πράσινη φωλιά

ήρθε ο Ύπνος και της φίλησε τα βλέφαρα απαλά

χάθηκε σ' ένα ονειροσύννεφο ψηλά.

Σαν το αυτί της να άκουσε πατήματα βαμβακωτά

Σαν να τον είδε τρυφερά να την κοιτά

Σαν να της σκέπασε τα πόδια για ζεστασιά

Σαν να μην έφαγε, περίμενε υπομονετικά

Σαν να 'ταν η ζωή τους της αγάπης καταφυγιά.

Ματίνα Γκούτζιου

Η μαμά τραγουδάει το αηδονάκι. (18 Αυγούστου 2022)

 Είπαμε ότι η μαμά μου θυμάται καλά, ακόμα και σήμερα στα 93 της χρόνια, κάποια από τα τραγούδια που μας έλεγε στα μικράτα μας. Το δεύτερο, μετά "Το Πατρικό Σπίτι" του Ιωάννη Πολέμη, είναι το Αηδονάκι. Το θυμάσαι, μαμά; Τον τίτλο δεν τον θυμόταν, αλλά μόλις της έδωσα το τέμπο, πήρε φόρα, αμέσως λέμε. Περίμενε λίγο, μαμά, να ανοίξω την κάμερα του κινητού, περίμενε. Το είπε, χωρίς να της θυμίσω ούτε ένα στίχο, με χαρά μεγάλη. Λίγη ώρα αργότερα που της πήγα το φαγητό, δεν πρόλαβα να μπω από την πόρτα και άρχισε να μου απαγγέλει: "Εις το βουνό ψηλά εκεί, είναι εκκλησιά ερημική, το σήμαντρο της, δε χτυπά, δεν έχει ψάλτη, ουδέ παπά."  Άλλη φορά αυτό, μαμά, τώρα είναι ώρα φαγητού, κάνε λίγο κράτει. 

Μέσα στὸ δάσος περπατῶ

κι ἀκούω τὰ πουλάκια.

Κάθε κλωνὶ

καὶ μιὰ φωνή,

σὲ κάθε δένδρο μουσικὴ

χαρὲς καὶ τραγουδάκια.

Μὰ ἐκεῖ ποὺ ἄλλα τραγουδοῦν

κι ἄλλα κρατοῦν τὸ ἴσο,

ἕνα πουλί,

μικρὸ λαλεῖ

σὰ νὰ τοὺς λέει: «Σωπᾶστε σεῖς!

Ἐγὼ θὰ τραγουδήσω!»

Σωπάσαν ὅλα... Τὸ μικρὸ

πουλὶ τ᾿ ἀποστομώνει.

Εἶχαν λαλιὰ

τ᾿ ἄλλα πουλιά,

μὰ ἕνα ἦταν μοναχὸ

ἀπ᾿ ὅλα τους τ᾿ ἀηδόνι.

Εθνικό Θέατρο του Μπέργεν και Ερρίκος Ίψεν (ταξίδι στη Νορβηγία, καλοκαίρι του 2018)

Το να αποζητάς την ευτυχία σ’ αυτήν τη ζωή, είναι η πραγματική έννοια της ανταρσίας. (Ίψεν)

Ογκόλιθο του πνεύματος θεωρούν οι Νορβηγοί τον Ερρίκο Ίψεν (Henrik Ibsen 1828-1906) και ως τέτοιο τον αναπαριστούν στο γλυπτό που κοσμεί, μεταξύ άλλων, τους κήπους γύρω από το Εθνικό Θέατρο του Μπέργκεν, όπου ο σπουδαίος δραματουργός δούλεψε ως καλλιτεχνικός διευθυντής, θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης, ηθοποιός για κάποια χρόνια. Θεωρείται ο πιο πολυπαιγμένος θεατρικός συγγραφέας στον κόσμο μετά τον Σαίξπηρ. Στα έργα του ανασήκωνε το μακρύ φουστάνι και τις μάσκες της υποκρισίας, εξέταζε τις πραγματικότητες που κρύβονταν κάτω από την επιφάνεια, αποκαλύπτοντας πολλά που ήταν ενοχλητικά για αρκετούς από τους συγχρόνους του. Είχε κριτική ματιά και διερευνούσε ελεύθερα τις συνθήκες της ζωής και τα ζητήματα ηθικής.

Ποίημα που ονόμασα "Βιτρό σε δυτικό ναό" γραμμένο στις 17 Αυγούστου 2022. Εμπνευσμένο από τον πίνακα του Τάκη Χάτσιου, Έργο αρ. 376 (2021).

 

Υπό την σκέπη φωτοδόχου βιτρό ρόδακα και παραθύρων 

σε δυτικούς ναούς με οξυκόρυφες αψίδες μετά σταυροθολίων

σε μέγεθος και πλούτο περιδεών και μεγαλοπρεπών

πολλές φορές με κάμερες στηθήκαμε κάπως ανασφαλείς

ότι μπροστά σε ιερά, σε όργανα εκκλησιαστικά,

σε αγιασμένα λείψανα κι αγιασμένα πολεμοχαρή σπαθιά,

σε κάποιο ξύλο απ' τα άμετρα ενός μαρτυρικού Γολγοθά,

σε εσθήτες, δόντια, κνήμες, δάχτυλα, τραπεζομάντηλα...όλα ιερά.

Λίγες φορές σε κάποιο στασίδι ξαποστάσαμε 

κι είχαμε πάντα τη λεπτότητα στη συμπεριφορά

αθόρυβα ωσάν αερικά ή σαν σκιές αγίων 

να κυκλοφορούμε σε κλίτη, κρύπτες, τάφους, παρεκκλήσια 

βλέποντας πρόσωπα γονατιστά να έχουν εκδυθεί τα εγκόσμια

και να προσεύχονται προσηλωμένα ντυμένα την ταπείνωση. Σκυφτά.

Θερμά να ικετεύουνε για κάποιο πρόσωπο ή δίκαιο πόθο 

ή να γλιτώσουν απ' τον πόνο που τους τρώει τα σωθικά.

Άλλους σε εξομολογητήρια ή να ανάβουνε μικρά συμμετρικά κεριά.

Είναι το μέγεθος μεγάλο,  όλα χωράνε στων ναών την αγκαλιά 

έως των τουριστών τα ενσταντανέ και περιηγητικά.

Κι αυτό το φως που εισχωρεί επιβλητικά και αισθητικά μυστηριακά

μέσα απ' των  περίτεχνων βιτρό την ομορφιά 

σου ψιθυρίζει πως όλοι οι θνητοί αξίζουμε ένα θαύμα,

αθανασία να μην είναι μοναχά. 

Πιστέψτε λένε όλα των ναών τα υλικά

και ανατείνατε τας χείρας σας ψηλά.

Υπό την σκέπη φωτοδόχου ρόδακα στη δυτική πλευρά ναού, σε κράτη δυτικά 

το μόνο θαύμα που σε με ως περιηγήτρια σαρκώθηκε αληθινά,

η εικόνα εκείνου σε μια δέσμη μπλε φωτός να με γλυκοκοιτά

όμοιος με άγγελο στην κοψιά

σαν σε εικονίτσα παιδική που μοίραζαν στα κατηχητικά

και τόσο στην καρδιά μου τότες μίλαγε που μέσα σε βιβλία

ή πορτοφόλια εφύλαγα προσεκτικά.

Τώρα τον άγγελο μου τον φυλάω στην καρδιά

κι είν΄τα φτερά του το λιμάνι για κάθε της ζωής κακοτοπιά.

Ματίνα Γκούτζιου

Ποίημα 1ο εμπνευσμένο από τον πίνακα του Τάκη Χάτσιου και τα βάσανα μου : Βουνά ( γραμμένο στις 15/8/2022)

 

https://takis-chatsios.wixsite.com/arts/2018?pgid=jzcs396y-de4783fa-bbaa-4eb2-a2ef-a311e9e9dce0

Να ανεβαίνω κάθε μέρα σε βουνών κορφές  να εξιλεωθώ

για την αναμάρτητη ζωή μου να τιμωρηθώ.

Σε αναβάσεις δύσκολες, κοπιαστικές

την ομορφιά των άγριων βουνών δεν θα κοιτώ.

Μελανοστρώματα νεφών με ιδρώτα και δάκρυα θα δημιουργώ

για να κρυφτώ, σχεδόν να εξαφανιστώ.

Και σαν σε κορυφές κι απότομες πλαγιές

με όλα πλην του ανθρώπου τα πλάσματα βρεθώ

Τότε θα βγάλω τέτοιο ουρλιαχτό

βαθύ, τραχύ, άγριο, σε διάρκεια αχρονικό

που η αντάρα μ'  κάπως θα κοπάσει στο βουνό,

μα  στις πεδιάδες και στις πόλεις θα ακουστεί

σαν ένα γάργαρο γελάκι, εντελώς χαριτωμένο και γλυκό.

Ματίνα Γκούτζιου

Ανάκτορο Τσβίνγκερ (Zwinger). Ταξίδι στη Δρέσδη τον Ιούνιο του 2022

Ανάκτορο σε μπαρόκ ρυθμό που η κατασκευή του ξεκίνησε τον 18ο αι. (περίπου 1710-1728). Αργότερα, τον 19ο αι. στο ανάκτορο προστέθηκαν νεοκλασικές κατασκευές και δίπλα σ' αυτό χτίστηκε και η όπερα της Δρέσδης. Καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά κατά τη διάρκεια των σφοδρών συμμαχικών βομβαρδισμών το 1945 (δεν κάνουν τέτοια μόνον οι άγριοι Ταλιμπάν), αλλά αναστηλώθηκε πλήρως στην παλιά του μορφή μετά τον πόλεμο. Οι εργασίες συντήρησης ή εξωραϊσμού του όμορφου μνημείου δε σταματoύν. Έτσι γίνεται σ΄ αυτές τις χώρες, αγαπούν και σέβονται τα μνημεία τους στην πράξη. Φέτος που το επισκεφτήκαμε γίνονταν εργασίες στον τεράστιο εσωτερικό αύλειο χώρο του ανακτόρου, καθώς και συντήρηση σε κάποια τμήματα. Εντυπωσιακό για το μέγεθος του και τα πολλά διακοσμητικά του στοιχεία, κάπως χοντροκομμένα ορισμένα, για το δικό μου γούστο, αλλά ωραίο. Σε κάποιες πτέρυγες λειτουργούν μουσεία, πινακοθήκη, μουσείο γλυπτικής, ενδιαφέροντα όλα. Κατά καιρούς φιλοξενούνται στους χώρους του εκθέσεις διαφόρων ειδών τέχνης.  Η είσοδος στο χώρο ελεύθερη, στα μουσεία πληρώνεις μικρό αντίτιμο. Σε άλλη πτέρυγα λειτουργεί καλαίσθητο καφέ για ανάπαυλα, ανασύνταξη δυνάμεων και προσανατολισμού στην περιήγηση της πόλης. Στην περίτεχνη Πύλη του Στέμματος στέφθηκα βασίλισσα. "Γιατί δε σε έχω Βασίλισσα;" Αμέ! Αλλά το στέμμα υπήρξε κατά καιρούς βαρύ κι ασήκωτο. Έτσι γίνεται με εμάς τις βασίλισσες των οίκων μας, φοράμε ένα στέμμα, νααα, μετά συγχωρήσεως. Πώς το σηκώνουμε τόσο βάρος; Δύσκολα. Τελικά σελφιστήκαμε ως βασιλείς αμφότεροι κάτω από το ίδιο στέμμα, ότι αλλήλων τα βάρη βαστάζομεν. Κάναμε και μερικά ακόμα φωτογραφικά σκέρτσα στο ωραίο ανάκτορο και συνεχίσαμε την όμορφη περιήγηση μας στη Δρέσδη και στην ακόμα πιο όμορφη ζωή.

Ποίημα (5ο) εμπνευσμένο από τον πίνακα της Θάλειας Φλωρά-Καραβία : Κοριτσάκι (καλοκαίρι 2022)

Θυμάμαι  των μαλλιών μου τις κολλαριστές κορδέλες, 

άσπρες, ροζ, σιέλ, καρό ...

σ' ένα χερούλι παραθύρου κρεμασμένες 

με ευαρέσκεια να κοιτώ ή να φορώ.

Θυμάμαι τα δαντελωτά βρακάκια και φουρό

σαν θερινοί σωρείτες στο σώμα μου το παιδικό.

Α, στις οικογενειακές μας επίσημες εξόδους

είχαμε πρόσωπο ατσαλάκωτο, αστραφτερό.

Κι αν με παράπονο ή και λυγμό

αντιμετωπίσαμε κάποιες  "αποκλίσεις " από το πρέπον, το κανονικό, 

είναι οικογενειακό μας μυστικό.

Ή οι κομπορρήμονες  θαρρείτε

πώς τα του οίκου είναι ένα γαλάζιο φόρεμα διάφανο παιδικό;

Ελάτε τώρα, μη βιαστείτε, για όλους μας ισχύει αυτό.

Οι επηρμένοι υποκριτές και μυστικοπαθείς συγκρατηθείτε.

Επιδεικνύετε κι εσείς κουστούμι ή φόρεμα γαλαζωπό,

μα τα του οίκου σας  δε μοιάζουν με τον πίνακα αυτό.

Για διάφανο φουστάνι οι πινελιές αποδίδουν 

όταν τις ζωγραφίζει χέρι δυνατό.

                                                                  Ματίνα Γκούτζιου

Το πατρικό μου σπίτι (του Ιωάννη Πολέμη), αγαπημένο τραγούδι της μαμάς μου.

Πέρα στην άκρη του χωριού
που ο μύλος μας γοργά γυρνά,
κι ο ήλιος του καλοκαιριού
μέσ’ απ’ τα δέντρα δεν περνά,
εκεί ‘ναι και το φτωχικό
το σπίτι μου το πατρικό.

Εκεί πρωτάνοιξα στο φως
τα μάτια μου και την καρδιά
κι είμαι σαν ένας αδερφός
με τ’ άλλα του χωριού παιδιά.
Παιγνίδια, γέλια απ’ την αυγή
κοντά στη δροσερή πηγή.

Δε θέλω εγώ φανταχτερά
παλάτια, που λαμποκοπούν,
μηδέ την ψεύτικη χαρά
που με τα πλούτη τους σκορπούν.
Εγώ ποθώ το φτωχικό
το σπίτι μου το πατρικό. (του Ιωάννη Πολέμη)

Αυτό το ποίημα το γνώριζα καλά από μικρή, όχι από το σχολείο, αλλά από τη μαμά μου, που το τραγουδούσε συχνά στο σπίτι και μας το έμαθε. Το έμαθε κι εκείνη στα κατηχητικά που πήγαινε νεαρή προκατοχική κοπελίτσα, πού αλλού να πήγαιναν ή να μάθαιναν κάποια πράγματα στην επαρχία εκείνα τα δύσκολα χρόνια; Γεννημένη τον Ιανουάριο του 1930, σήμερα σχεδόν 93 ετών, έχει καλή μνήμη, αλλά τόσο αδύνατη φωνούλα πλέον. Πάλι καλά! Της ζήτησα να μου το τραγουδήσει για να διασώσω κι εγώ στη μνήμη των κατιόντων συγγενών κάποια βιώματα. Χωρίς καμία πρόβα, έτσι ξαφνικά, μόλις της το ζήτησα και εν γνώσει της ότι καταγράφω στην κάμερα του κινητού τα χέρια και τη φωνή της, το είπε μια χαρά, με λίγα λάθη στη σειρά των στίχων. Μπράβο μαμά! Α καπέλα, παρακαλώ!

Άλλα δύο τραγούδια θυμάμαι να τραγουδά η μαμά μου, το αηδονάκι και ένα χριστουγεννιάτικο. Άλλη φορά αυτά. Ανταποκρίνεται σαν τα μικρά κοριτσάκια που τα ζητάς να σου πουν το τραγουδάκι που έμαθαν στο σχολείο. Μάλιστα, δεν είναι ντροπαλό παιδάκι, σου το λέει αμέσως χωρίς παρακαλετό. Δεν το περίμενα, αλήθεια! Επιβεβαιώνεται το ρηθέν ότι ο γέρος ξαναγίνεται μωρό. Συγκινήθηκα λίγο και μάλλον εγώ ξέχασα κάποια πράγματα, στο τέλος του βίντεο, Τη ρωτάω ποιο είναι το σπίτι του πόθου της, ποιο θεωρεί πατρικό, αυτό στον Κασλά λέω, εκ παραδρομής, αντί για Καρές που βρίσκονταν στη μέση περίπου της Παύλου Μελά και ήταν το πατρικό των παιδικών της χρόνων ή αυτό που έζησε με τον μακαρίτη τον μπαμπά μου το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της; "Αυτό που ζω τώρα", μου απαντάει σωστά και φιλοσοφημένα το γατόνι. Μαθήματα ζωής μας δίνεις ακόμα, μαμά μου!

Φάκελος με πέντε ποιήματα μου εμπνευσμένα από πίνακες της Θάλειας Φλωρά Καραβία (γραμμένα το καλοκαίρι του 2022)

Τι να κάνω; Είχα έμπνευση! Δε μου συνέβη ξανά, αλλά μπορεί να έχει συνέχεια, ποιος ξέρει; Ίσως να είναι το είδος ζωγραφικής που προτιμώ, κάπου ανάμεσα στο ρεαλισμό και στον ιμπρεσιονισμό. Νομίζω, δεν είμαι σίγουρη. Έχω δει πολλά έργα ζωγραφικής, σε πινακοθήκες (τα αγαπημένα μου μουσεία), σε βιβλία, στο φβ κ.α., αλλά η σπουδαία, παραγωγικότατη και άγνωστη μέχρι πρότινος σε μένα Θάλεια Φλωρά Καραβία με άγγιξε μέχρι οίστρου, όποιου. Για παράδειγμα δεν μου δημιουργεί έμπνευση η Τζοκόντα Μόνα Λίζα, κι ας τη θαυμάζουν όλοι.  

Από τα μέρη μας καταγόταν η Θάλεια Φλωρά, τη Σιάτιστα, αλλά έφυγε μικρή. Οι διαδρομές σταθμοί στη ζωή της, Κωνσταντινούπολη, Μόναχο, Αλεξάνδρεια, Αθήνα. Στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου δημιούργησε δικιά της σχολή ζωγραφικής κι αργότερα στους Βαλκανικούς πολέμους υπήρξε ανταποκρίτρια εφημερίδας, σκιτσάροντας στιγμές του. Δούλεψε με διάφορες τεχνοτροπίες και υλικά και τα έργα της είναι χιλιάδες. Κάποτε, όταν βρέθηκε στα Γιάννενα μετά του εκδότη εφημερίδας συζύγου της, ο Εσάτ Πασάς είπε γι' αυτήν: ένα τσιγάρο εσύ (για τον σύζυγο), τρεις πίνακες εκείνη. Κάπως έτσι. Έζησε από το 1871 ως το 1960. Για περισσότερες πληροφορίες και εικόνες πινάκων της στο γκούγκλη, παιδιά.

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/682022_7.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/blog-post_8.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/blog-post_93.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/blog-post_17.html

https://matinaal.blogspot.com/2022/08/2022_13.html

Ποίματα της Ματίνας Γκούτζιου

Ποίημα 4ο με αφορμή τον πίνακα "Γυναίκα με κόκκινο καπέλο" της Θάλειας Φλωρά Καραβία (γραμμένο το καλοκαίρι του 2022)

Στο κάστρο της Φολέγανδρου

ένα κόκκινο ψάθινο καπέλο

των εικοσιοκτώ ευρώ σε κόστος

πολύ επιθύμησα

Το φόρεσα

τρελά μου πήγαινε

μα ουδέποτε ηγοράσθη.

Επόμενες εκδρομές σκεφτόμουνα

μ' αέρα στα μαλλιά μου, στα πανιά μου

μα καβούρια στα θυλάκιά μου.

Πάρτο, μου είπε, σιγά τα λεφτά.

Μα εγώ παράκουσα

ήλπιζα πως κι αλλού θα βρω παρόμοια

κόκκινη προς το κεραμιδί ψάθινη ομορφιά.

Ως τώρα πουθενά

μόνο στον πίνακα της Θάλειας Φλωρά.

Ματίνα Γκούτζιου

Η Πολωνία σε μια σύντομη περιγραφή με τη ματιά ενός τουρίστα. Ταξίδι στην Πολωνία (Κρακοβία, αλατωρυχεία Βιελίτσκα, Άουσβιτς, ανάκτορο Λαζιένσκι, Βαρσοβία) το καλοκαίρι του 2015

Η Πολωνία με δυο λόγια:

Όμορφη (όπου την επισκεφτήκαμε)

Πεντακάθαρη

Καταπράσινη

Με πολύ απλωμένες πόλεις, γεμάτες πάρκα και δάση

Με ποδηλατόδρομους παντού και χώρους για άθληση

Με πολλά νερά (ποτάμια, λίμνες). Καθαρά όλα.

Με πολύ περιποιημένους κήπους στα σπίτια και πολλές μονοκατοικίες.

Με χώρους και άπλα για παρκάρισμα των αυτοκινήτων (έξω πάντα από το ιστορικό κέντρο των πόλεων)

Με σοβαρά έργα υποδομής για τους πολίτες (ό,τι κατασκευάζεται γίνεται για να κρατήσει αιώνες με προσοχή στα υλικά και την αισθητική)

Με πολύ όμορφα και καλοδιατηρημένα δημόσια κτίρια

Με πολλά μνημεία για να επισκεφτεί κανείς, επίσης φροντισμένα στην παραμικρή τους λεπτομέρεια.

Με πολύ καθαρές δημόσιες τουαλέτες (π,χ. στο πιο κεντρικό σημείο του ιστορικού κέντρου της Βαρσοβίας, εντελώς δωρεάν). Σε μερικές πληρώνεις λίγα ζλότι.

Με τεράστιες πολυκατοικίες, πολλές αρκετά άχαρες (κατάλοιπο της κομμουνιστικής περιόδου), αλλά και σύγχρονες άχαρες επίσης (ως επί το πλείστον). Δεν θα μας άρεσε να μένουμε σε ένα τέτοιο διαμέρισμα. Ωστόσο τριγύρω τους πάρκα, πάρκα, πάρκα. Πράσινο, ποδηλατόδρομοι, γήπεδα. Να σημειώσουμε ότι πριν χτιστεί μια τέτοια πολυκατοικία γίνονται πρώτα όλα τα έργα υποδομής, δηλ. τα δίκτυα, οριοθετούνται οι ποδηλατόδρομοι, τα πάρκα και μετά χτίζεται το κτίριο.

Πρώτη φορά στην Πολωνία είδαμε συνεργεία να καθαρίζουν το χώρο και να κουρεύουν το χορτάρι ακόμα και εκατέρωθεν των περιφερειακών οδών, αυτοκινητοδρόμων, κάτω από γέφυρες, και ανισόπεδους κόμβους, εκεί που σε μας βλέπεις σκουπιδότοπους.

Στο σύγχρονο κομμάτι των πόλεων της ένα μέρος αποτελούν τα πολυτελή κτίρια και οι εντυπωσιακοί ουρανοξύστες (στη Βαρσοβία) των οικονομικών κολοσσών και διεθνών εταιρειών που έχουν εγκατασταθεί και εκεί.

Πολλά κατασκευαστικά έργα (δρόμοι, εμπορικά κέντρα, μεγάλα κτίρια κ.α.)

Τους Πολωνούς ως λαό δεν τους γνωρίσαμε. Απ' αυτά που είδαμε ίσως δεν θα ήταν παρακινδυνευμένο να συμπεράνουμε ότι είναι εργατικοί, σέβονται πολύ το περιβάλλον, αθλούνται. Οι περισσότεροι δε μιλάνε ξένες γλώσσες (εννοώ αγγλικά κυρίως) ακόμα και σε κατεξοχήν τουριστικά πόστα.