Το ρολόι (Charles Baudelaire,1860 - απόδοση στα ν.ε. Δημήτρης Νικηφόρου)

Ρολόι! Θεότης χθόνια, σκληρή και φρικαλέα,

το δάχτυλο κουνώντας απειλεί : «Θυμήσου!*1

Οι πόνοι που σαλεύουνε στην έντρομη ψυχή σου,

καθώς σε στόχο θα μπηχτούν επάνω της μοιραία

κι η ηδονή σαν τον ατμό στ’ αγέρι θα σκορπίσει,

σαν μια συλφίδα θα χαθεί μες στης σκηνής τα βάθη·

κάθε στιγμή απ’ τη γλύκα σου αρπάζει ένα κομμάτι

που στον καθένα δόθηκε για ολάκερη τη ζήση.

Με Τρισχιλιοξακόσους χτύπους την ώρα ψιθυρίζει

το δευτερόλεπτο: Θυμήσου! — Κι ύστερα με βιάση

βουίζοντας σαν έντομο: Τώρα στο Πριν έχω περάσει,

η βδελυρή μου τρόμπα τη ζωή σου ξεζουμίζει!

Άσωτε, Esto memor! Remember! Μην ξεχάσεις!

(όλες μιλά ο χαλύβδινος τις γλώσσες ο λαιμός μου*2)

Είν’ οι στιγμές, τρελέ θνητέ, το ορυχείο του κόσμου,

μην σταματάς πριν όλο το χρυσάφι ν’ ανεβάσεις!

Θυμήσου ο Χρόνος πως ποτέ στον τζόγο δεν διστάζει

και νόμος είναι να νικά πάντα χωρίς να κλέβει!

Θυμήσου, η μέρα ξεψυχά κι η νύχτα όλο θεριεύει!

Η άβυσσο διαρκώς διψά και η κλεψύδρα αδειάζει.

Σε λίγο η Τύχη η θεϊκή, σημαίνοντας την ώρα,

και η σεβάσμια Αρετή, παρθένα σύζυγος σου,

ακόμα κι η Μετάνοια (στερνό κρησφύγετό σου!),

'Ψόφα γέρο δειλέ', θα πουν, 'είναι αργά πια τώρα!'»

απόδοση, Δημήτρης Νικηφόρου

[ σε συνεργασία με την Μαριάννας Παπουτσοπούλου στο γαλλικό κείμενο και από τις αγγλικές μεταφράσεις των W. Aggeler R. Campbell]

Αρίνταγας - Μπουρντάκιοϊ - κατσεδό - Auf Balkonien, δηλ. ο λαός αδυνατεί να πάει διακοπές

Δυστυχώς και φέτος πολλοί πολίτες της άτυχης χώρας μας (η ατυχία έγκειται στους πολιτικούς που την κυβέρνησαν και την κυβερνούν) δεν θα καταφέρουν  να κάνουν διακοπές, γιατί δεν τους περισσεύουν χρήματα, καθώς τους απομυζούν ποικιλοτρόπως και χωρίς έλεος οι κυβερνήσεις που εκλέγονται από τους ίδιους τους παθόντες. Ο λαός βέβαια πάντα έβρισκε τρόπους να διακωμωδεί την κατάσταση, τη  δυστυχία και τα παθήματά του για να ανταπεξέρχεται στις δυσκολίες. Έτσι την αδυναμία του να πάει διακοπές την απέδωσε με λέξεις και φράσεις, διαφορετικές από τόπο σε τόπο, αλλά με την ίδια σημασία και αστεία διάθεση.

Όσοι καταγόμαστε από την Κοζάνη γνωρίζουμε ότι ο Αρίνταγας είναι ένας φανταστικός τόπος διακοπών, η φανταστική παραλία της ορεινής Κοζάνης. Η λέξη χρησιμοποιείται γενικότερα για να δηλώσει τον ανύπαρκτο τόπο, το πουθενά, αλλά κυρίως για να σχολιάσει σκωπτικά την αδυναμία των Κοζανιτών παλαιότερων εποχών να κάνουν διακοπές λόγω της φτώχειας τους και της απομόνωσης της περιοχής τους, όταν τα συγκοινωνιακά μέσα δεν υπήρχαν ή ήταν λιγοστά. Έτσι λοιπόν οι κάτοικοι για να διασκεδάσουν τον πόνο τους και αυτοσαρκαζόμενοι συγχρόνως επινόησαν τον Αρίνταγα. Υπάρχει μάλιστα και ένα σκωπτικό σχετικό τραγουδάκι (μάλλον σύγχρονο ευφυολόγημα αφού κάνει λόγο για μετρό) το οποίο και παραθέτω:

Κλείσε τα παράθυρα (Ναπολέων Λαπαθιώτης)

Gustave Caillebotte, Man at His Bath, 1884, Boston, Museum of Fine Arts

Κλείσε τα παράθυρα μη βλέπουν οι γειτόνοι,

και την πόρτα σφάλισε και σβήσε το κερί.

Η αγκαλιά μου πύρωσε σαν το κερί και λιώνει,

για σφιχταγκαλιάσματα κι όλο καρτερεί.

Κλείσε μη μας βλέπουνε λοξά οι ματιές του κόσμου,

δώσ’ μου το χειλάκι σου, πούναι απαλό, νωπό.

Έχω κάτι ολόγλυκο για σένα απόψε, φως μου,

έχω κάτι ολόγλυκο σα μέλι να σου πω.

Έλα πέσε απάνω μου και μην κοιτάς με τρόμο.

Το κερί μας έσβησε, δεν μας θωρεί κανείς.

Ξέχασε πως βρίσκονται κι άλλες ψυχές στο δρόμο,

κι άσε να κυλήσουμε σε πέλαγα ηδονής.

Έλα, ως τα μεσάνυχτα θα σε φιλώ στο στόμα,

έλα, κι είναι οι πόθοι μου τρελοί, τόσο τρελοί,

που το γλυκοχάραμα θα μας προλάβει ακόμα

στο πρώτο μας αγκάλιασμα, στο πρώτο μας φιλί.

Κι όταν σε ρωτήσουνε τη χαραυγή οι γειτόνοι,

για ποιο λόγο σφάλισες, αχ! πες τους, να χαρείς,

πες τους πως στην κάμαρα φοβάσαι άμα νυχτώνει,

κι έπεσες και πλάγιασες νωρίς, τ’ ακούς; Νωρίς

Το λυχνάρι του Αλαντίν (ποίημα γραμμένο στα μαθητικά μου χρόνια, τη δεκαετία του '70)

Συχνά παροτρύνω τους μαθητές μου να κάνουν απόπειρες να γράψουν ποιήματα ή και πεζά, έστω στο ημερολόγιο τους, για να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, τους προβληματισμούς τους κλπ. Μάλιστα τους λέω ότι όντας έφηβη το ίδιο έκανα κι εγώ και ότι πήρα μέρος και σ' ένα πανελλήνιο μαθητικό διαγωνισμό εν έτει 1979, ότι δεν βραβεύτηκα βέβαια, αλλά μου έστειλαν το βιβλίο με τα βραβευμένα έργα που είναι όλα πολύ αξιόλογα. Οι μαθητές μου συνήθως μου ζητάνε να τους διαβάσω το ποίημα με το οποίο διαγωνίστηκα. Με την ευκαιρία της δημιουργίας του ιστολογίου το παραθέτω, ελπίζοντας οι έφηβοι μαθητές μου να ασχοληθούν με τη λογοτεχνία, έστω ως αναγνώστες βιβλίων, ιδιαίτερα τώρα το καλοκαίρι που δεν υπάρχει η δικαιολογία της έλλειψης χρόνου.

Εκλογή διευθυντών σχολείων

1. Τα θετικά του νέου συστήματος επιλογής διευθυντών: 

α) Ότι ψηφίζονται από τους συλλόγους διδασκόντων έστω κατά 33%. Τα αποτελέσματα, ακόμα και πριν τη διεξαγωγή των εκλογών, είναι θεαματικά, αφού πολλοί αυταρχικοί, αντιδημοκρατικοί, φυγόπονοι, απρόσωποι κλπ  δ/ντές καταβάλλουν ήδη φιλότιμες προσπάθειες να βελτιώσουν τη συμπεριφορά και σχέση τους με τους εκπ/κούς του σχολείου τους.

β) Ότι η θητεία τους θα διαρκεί 2 χρόνια, ώστε αν ο δ/ντής αποδειχθεί ανεπαρκής να μην τον υπομένεις για 4 χρόνια που είναι πολλά.

γ) Ότι πλείστοι όσοι εκδηλώνουν ενδιαφέρον για την κάλυψη των θέσεων, και άνθρωποι με ικανότητες και χαρίσματα που μέχρι τώρα το υπάρχον σύστημα τους πετούσε έξω.

δ) Ότι η ψήφιση δ/ντών  ανεξαρτοποιείται κατά ένα μέρος από τα "τυπικά" προσόντα, καθώς ένα μεγάλο ποσοστό αυτών αποκτήθηκε με τους γνωστούς για τη χώρα μας τρόπους. Δηλαδή:

Η ετυμολογία της λέξης αιγιαλός (Νίκος Σαραντάκος)

Με αφορμή το γεγονός ότι οι αιγιαλοί της χώρας μας ξεπουλιούνται, ο κ. Νίκος Σαραντάκος στην ιστοσελίδα του: http://sarantakos.wordpress.com/ μας δίνει την ετυμολογία της λέξης, και άλλες χρήσιμες και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για λέξεις - φράσεις που περιέχουν τον όρο "αιγιαλός" ή παράγονται απ΄αυτόν, καθώς και την εξέλιξη της λέξης στο χρόνο. 

Μας λέει λοιπόν ότι "η λέξη αιγιαλός είναι αρχαία, μάλιστα πανάρχαιη αφού αναγνωρίστηκε στις μυκηναϊκές πινακίδες της Γραμμικής Β. Στην Ιλιάδα (4.422) ο Όμηρος μιλάει για τον πολυθόρυβο γιαλό (αιγιαλώ πολυηχέι). Είχαν μάλιστα και μια παροιμία οι αρχαίοι, «αιγιαλώ λαλείς», μιλάς στον βρόντο θα λέγαμε σήμερα. Φαίνεται περίεργο, αλλά κατά πάσα πιθανότητα ο αιγιαλός ετυμολογείται από ένα κατοικίδιο ζώο, αφού, σύμφωνα με την επικρατούσα θεωρία προέρχεται από συγχώνευση σε μία λέξη της αρχαίας φράσης «εν αιγί αλός» (στην ακροθαλασσιά, αλς είναι η θάλασσα), όπου «αίγες», δηλαδή κατσίκες λέγονταν τα ορμητικά κύματα."

Για περισσότερες πληροφορίες:

http://sarantakos.wordpress.com/2014/07/07/gialos-2/

Αχ, τα μάτια σου! (Μ. ΛΟΙΖΟΣ)

Κι αν τα μάτια σου δεν κλαίνε

έχουν τρόπο και μου λένε

για τον πόνο που πονούν.

Μ’ ένα βλέμμα λυπημένο

πρωινό συννεφιασμένο

για την άνοιξη ρωτούν.

Με κοιτάζουν μου μιλούν και απορούνε

αχ τα μάτια σου,

για τα όνειρα που κάναμε ρωτούνε

αχ τα μάτια σου.

Μάτια παραπονεμένα

μάτια που `σαστε για μένα

θάλασσες υπομονής,

με κλωστούλες ασημένιες

πλέκω τις κρυφές σας έννοιες

σε τραγούδι της ζωής.

Γκόγκανα, νηστικόπιτες, μια μερίδα τίποτα με μπόλικο καθόλου κ.α. μασκαρεμένες εκφράσεις

Πολλές φορές αποφεύγει κανείς να δώσει μια αρνητική απάντηση άμεσα. Μάλιστα με περιπαικτική διάθεση απαντά με τέτοιο τρόπο, ώστε η αρνητική απάντηση να φαίνεται καταφατική. Εκτός από τη λέξη Αρίνταγας (βλ.http://matinaal.blogspot.gr/2014/07/auf-balkonien.html) που δηλώνει έναν ανύπαρκτο τόπο διακοπών, το πουθενά γενικότερα, οι Κοζανίτες, όταν θέλουν να δηλώσουν το απόλυτο τίποτα χρησιμοποιούν και τη λέξη γκόγκανα. Τα γκόγκανα (ή γκάγκανα στην Κάλιανη) στην πραγματικότητα είναι ο καρπός ενός άγριου θάμνου (οι άγριοι θάμνοι στο τοπικό ιδίωμα ονομάζονται και γκαγκτζιές) που φύεται στις εξοχές γύρω από την πόλη. Φαίνεται λοιπόν ότι σε περιόδους πείνας και φτώχειας, οι Κοζανίτες για να διασκεδάσουν τον πόνο τους έλεγαν "θα φάμε γκόγκανα" που υπήρχαν εν αφθονία αλλά δεν τρώγονταν - κατά μαρτυρία της μάνας μου ήταν στυφά - σε αντίθεση με τους φαγώσιμους καρπούς που δεν υπήρχαν ή δεν περίσσευαν. Πολλές φορές ακόμη και σήμερα όταν δεν υπάρχει φαγητό στο σπίτι, ακούμε τους Κοζανίτες να απαντούν στην ερώτηση "Τι θα φάμε σήμερα;" με τη λέξη " Γκόγκανα!" Στη συνέχεια με τη μεταφορική της σημασία η λέξη γκόγκανα χρησιμοποιήθηκε ευρύτερα και μέχρι σήμερα στην τοπική διάλεκτο σημαίνει το απόλυτο τίποτα.

Αθωότητα (Girl At The Breakfast Table, Johann Baptist Reiter)

Girl At The Breakfast Table, Johann Baptist Reiter (1813 – 1890) 

Και με τα χρόνια το αγνό παιδικό πρόσωπο, τα μάτια που καθρεφτίζουν την καθαρότητα της ψυχής, το αβίαστο χαμόγελο μεταμορφώνονται σε μάσκα υποκρισίας!
Μπορεί κανείς να κοιτάζει αυτό το πρόσωπο και να γαληνεύει! Ή ας κοιτάζει καλύτερα το πρόσωπο του παιδιού του ή αυτού τέλος πάντων που αγαπά και τον αγαπά. Αποτοξίνωση και θεραπεία είναι κι αυτό!