Translate

22 Ιουνίου 2015

Αρίνταγας - Μπουρντάκιοϊ - κατσεδό - Auf Balkonien, δηλ. ο λαός αδυνατεί να πάει διακοπές


Δυστυχώς και φέτος πολλοί πολίτες της άτυχης χώρας μας (η ατυχία έγκειται στους πολιτικούς που την κυβέρνησαν και την κυβερνούν) δεν θα καταφέρουν  να κάνουν διακοπές, γιατί δεν τους περισσεύουν χρήματα, καθώς τους απομυζούν ποικιλοτρόπως και χωρίς έλεος οι κυβερνήσεις που εκλέγονται από τους ίδιους τους παθόντες. Ο λαός βέβαια πάντα έβρισκε τρόπους να διακωμωδεί την κατάσταση, τη  δυστυχία και τα παθήματά του για να ανταπεξέρχεται στις δυσκολίες. Έτσι την αδυναμία του να πάει διακοπές την απέδωσε με λέξεις και φράσεις, διαφορετικές από τόπο σε τόπο, αλλά με την ίδια σημασία και αστεία διάθεση.
Όσοι καταγόμαστε από την Κοζάνη γνωρίζουμε ότι ο Αρίνταγας είναι ένας φανταστικός τόπος διακοπών, η φανταστική παραλία της ορεινής Κοζάνης. Η λέξη χρησιμοποιείται γενικότερα για να δηλώσει τον ανύπαρκτο τόπο, το πουθενά, αλλά κυρίως για να σχολιάσει σκωπτικά την αδυναμία των Κοζανιτών παλαιότερων εποχών να κάνουν διακοπές λόγω της φτώχειας τους και της απομόνωσης της περιοχής τους, όταν τα συγκοινωνιακά μέσα δεν υπήρχαν ή ήταν λιγοστά. Έτσι λοιπόν οι κάτοικοι για να διασκεδάσουν τον πόνο τους και αυτοσαρκαζόμενοι συγχρόνως επινόησαν τον Αρίνταγα. Υπάρχει μάλιστα και ένα σκωπτικό σχετικό τραγουδάκι (μάλλον σύγχρονο ευφυολόγημα αφού κάνει λόγο για μετρό) το οποίο και παραθέτω:
Απού πάν' απ' τουν Αηλιά
Φαίνιτι θάλασσα πλατιά.
Κι ου Αρίνταγας 'που κάτου
Όλους κότιρα γιουμάτους.
Σ' τ'ς Ξηρουλίμνης 'ν αμμουδιά
Μπάνιου φκιάν τα Γριβινά.
Στιατσνοί, Σιρβιώτ' κι Βιλβινοί
Μπάνιου φκιάν χουρίς βρακί.
Τα βαπόρια τα τρανά
Ξιφουρτών σην Καλαμιά.
Στου Σκαφίδι του Χουριό
Πάει του Καϊλιάρ' για τουρισμό.
Σπούρτα, Βάντσα κι Μπουτζάκια
Πάνι όλοι για καμάκια.
Κι τα τρένα φουρτουμένα
Φέρν τουρίστις απ' τα ξένα.
Κι η Κουζάν' μι του μετρό
Πάει για κουλύμπ' στου Βατιρό.

Ο κ Σαραντάκος σε μια από τις αναρτήσεις του εδώ μας λέει ότι μια ανάλογη έκφραση είναι το "Πήγα στο Μπουρντάκιοϊ". Εξηγεί ότι χρησιμοποιούνταν από τους πρόσφυγες όταν κάποιος ήθελε να πει, περιπαικτικά, ότι δεν πήγε ή δεν θα πάει πουθενά. Μπουρντά θα πει “εδώ” στα τούρκικα, από το “γκελ μπουρντά” (αν και η σωστή τούρκικη φράση είναι ‘γκελ μπουραγιά’, για να δηλώσει κίνηση και όχι στάση, όπως το μπουρντά). Και “κιόι” (köy) είναι το χωριό, για παράδειγμα Γενίκιοϊ το Νεοχώρι ή Νηχώρι της Καλλίπολης, Κιούπκιοϊ (χωριό που φτιάχνουν κιούπια, πιθάρια) το χωριό του Καραμανλή που το είπαμε Πρώτη κτλ. Έτσι, Μπουρντάκιοϊ το “Εδωχώρι”.
Το Μπουρντάκιοϊ παλιότερα το λέγαν αρκετά οι Ρωμιοί, τώρα λιγότερο. Υπάρχει και παραλλαγή, Μπουραντάκιοϊ (buradaköy), αφού το burada είναι παράλληλος τύπος του burda. Ελληνικό αντίστοιχο του Μπουρντάκιοϊ που άκουσε ο κ. Σαραντάκος από τη γιαγιά ενός φίλου είναι “το Κατσεδό”(κάτσε εδώ).
Κάτι ανάλογο έχουν κι οι Γερμανοί. Μια απάντηση στην ερώτηση “πού θα πάτε φέτος διακοπές” είναι Auf Balkonien, που ακούγεται κάπως σαν το όνομα μιας εξωτικής χώρας, σαν να λέμε “Στη Μπαλκονία”, ενώ ο φουκαράς απαντάει ότι θα μείνει στο σπίτι, στο μπαλκόνι του.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου