Για ολοκληρωμένη εμπειρία στο Μαρόκο πρέπει να μείνουμε σε ριάντ, είπαν κάποιοι της παρέας. Ωραία ήταν! Στις Μεντίνες του Μαρόκου υπάρχουν πλήθος για όλα τα βαλάντια. Είναι παραδοσιακές αρχοντικές κατοικίες που οι περισσότερες μετατράπηκαν σε ξενοδοχεία. Χτισμένες γύρω από μια εσωτερική κεντρική αυλή, με πορτοπαράθυρα που βλέπουν προς τα μέσα για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και διακοσμημένες περίτεχνα, κυρίως με ψηφιδωτά πολύχρωμα πλακάκια, τα zellige, κρήνες, φανάρια και φωτιστικά έργα τέχνης, ψαθωτά, βερβέρικα χαλιά και υφαντά, κομψοτεχνήματα της ξυλουργικής τους τέχνης σε πόρτες και έπιπλα, καγκελαρίες, πίνακες, καθρέφτες, όλα αξιοπρόσεκτα μικρά αριστουργήματα.
Στο Μαρακές μείναμε στο ριαντ New Moon (http://new-moon.marrakeshhotelsmorocco.com/el/) σίγουρα πολύ καθαρό, κάτι που είναι κύριο ζητούμενο στο Μαρόκο. Στην καρδιά της παλιάς πόλης, πράγμα που μας βοήθησε να κυκλοφορούμε εύκολα και μόνοι μας. Δυο ευγενέστατα, όμορφα και χαμογελαστά παιδιά ήταν εκεί για όλα, ντυμένοι με βερβερικές στολές για το ατμοσφαιρικό του πράγματος, να μας μαθαίνουν μαροκινές λέξεις, σουκράν που πάει να πει ευχαριστώ, σμπαλχαχίρ που πάει να πει καλημέρα ... που όμως στα βερβέρικα είναι κάπως αλλιώς, έτσι. Πώς να συγκρατήσουμε όμως κι εμείς τόσα πολλά με τέτοιο καταιγισμό πληροφοριών μέσα σε λίγες μέρες; Οι ίδιοι μάθαιναν πιο εύκολα τις λέξεις και πληροφορίες που τους δίναμε εμείς. Μικρές πολιτιστικές ανταλλαγές. Το πρωί μας ξυπνούσαν τα πουλάκια του ριάντ! Αλήθεια. Ήταν μαγικό! Ή ο ένας εκ των δύο παλικαριών με την κιθάρα του. Κανένας ήχος από το πολύβουο κέντρο του Μαρακές δε φτάνει στο ριαντ, είναι τέτοια η αρχιτεκτονική τους. Οι ταράτσες τους πανέμορφες για χαλάρωση, στην ανατολή και στη δύση του ήλιου ακόμα πιο όμορφες.
Στο Νταντές, στο νοτιοανατολικό Μαρόκο, μείναμε στο riad-luxury-dades (https://www.helpmecovid.com/ma/136425_riad-luxury-dades), όλα καλά κι εκεί, αλλά παγώσαμε, παρά τον κλιματισμό που διαθέτουν τα δωμάτια. Χτισμένο ψηλά στα άγρια κόκκινα βουνά της περιοχής, παρά τις μάλλινες κουβέρτες που ρίξαμε πάνω μας το βράδυ, ξυπνήσαμε πιασμένοι απ΄ το νυχτερινό κουλούριασμα. Για μπανάκι, ούτε λόγος. Το σκεφτόσουν ακόμα και για την ανάγκη σου. Ένα βράδυ μείναμε κι ο ήλιος της επόμενης μέρας μέσα από τα τζάμια του βαν μας ήταν βάλσαμο και ζέστανε τα παΐδια μας. Αλλά δεν ξέραμε πόσο κρύο μας περίμενε στην έρημο το βράδυ.
Πανέμορφα, περιποιημένα, καθαρά, ατμοσφαιρικά τα camp της ερήμου Μετζούρκα στα νοτιανατολικά του Μαρόκου. Η διαδρομή με τις καμήλες στην έρημο μαγική, το πρώτο τσαγάκι υποδοχής κάτω από την τέντα και τον έναστρο ουρανό, ωραίο στο Merzouga Luxury Desert Camp (https://cameltripsluxurycamp.com/). Το φαγητό, το μικρό μας γλεντάκι με τα ευγενέστατα, κι εδώ, παιδιά που δουλεύουν στον τουρισμό, όλα διαφορετικά και όμορφα, πολύ όμορφα. Η τέντα μας, σύγχρονη εσωτερικά ως προς τις ανέσεις της, μεγάλη και εντυπωσιακή, ένα κανονικό δωμάτιο καλού ξενοδοχείου, με βερβέρικες παραδοσιακές πινελιές μόνο στα χαλιά, τα στρωσίδια και κάποια έπιπλα. Το πιο χρήσιμο έπιπλο αποδείχτηκε το μπαούλο με τις μάλλινες κουβέρτες. Ρίξτε το βράδυ πάνω σας τρεις κουβέρτες - είναι και βαριές - μας είπαν. Ρίξαμε δύο και το μετανιώσαμε. Διπλωμένοι όλο το βράδυ και πάλι κρυώναμε, αλλά πώς να σηκωθείς για την τρίτη, τέταρτη κουβέρτα και να χάσεις το μισούπνι σου;
Ο πρωινός ήλιος, η ανατολή στην έρημο, οι βόλτες με τα τζιπ, έσβησαν την βραδινή κακουχία κι όπως συμβαίνει πάντα στο σουρωτήρι των στιγμών, κρατήσαμε τις ωραίες που ήταν και οι πολλές.