Διακοπές σε αυθαίρετο

Αυθαίρετα σε όλη την Ελλάδα. Όσο πιο όμορφος ο τόπος, τόσο πιο πολλά. Βίλες και πολυτέλεια δίπλα στο κύμα με ιδιωτικές παραλίες, όπου κανείς άλλος δεν έχει πρόσβαση, πολλά στρέμματα ιδιοκτησιών χωρίς δρόμους και εξόδους προς τη θάλασσα. Κάποιοι έχουν βαρεθεί να πηγαίνουν σ' αυτά τα προνομιούχα σπίτια και τα νοικιάζουν έναντι αδρού τιμήματος, τώρα το Σεπτέμβριο σε πιο προσιτές τιμές. Αναρωτιόμαστε πού βρισκόμασταν, όταν χαρίζονταν δημόσιες εκτάσεις ή όταν έβρεχε παροχές και χρήματα; Κοιμόμασταν τον ύπνο του δικαίου κι η χώρα ευνοεί τους άδικους. Πόσο διεφθαρμένη χώρα, πόσο κακομαθημένοι πολίτες! Ζήσαμε ως αυθαιρετούχοι επί τριημέρου και διαπιστώσαμε ότι είναι απολαυστικά. Επιλέξαμε όμως άλλους δρόμους και ζούμε με λιγότερα, πολύ ευγνώμονες ωστόσο στη ζωή που μας χαρίζεται κι εμείς μπορούμε να το βλέπουμε.

Πανέμορφη Ύδρα

Ύδρα, ελληνικό τοπίο, ελληνική ομορφιά, όπου και να στρέψεις τα μάτια σου, παράδεισος. Ούτε αυτοκίνητα, ούτε μηχανάκια, ησυχία, φως, πεντακάθαρες θάλασσες, ουρανός. Ένα όνειρο!

Εκδρομούλα σε Ίμερα, Πολύφυτο, Δάσκιο, Ριζώματα, Ελατοχώρι (3/9/2018)

Κοζάνη, Ίμερα,  Πολύφυτος, Δάσκιο, Ριζώματα, Ελατοχώρι, ταξιδάκι λίγων ωρών στα όρια των νομών Κοζάνης, Ημαθίας, Πιερίας. Ο πλανήτης είναι όμορφος παντού, ακόμα και δίπλα μας. Μετά τη Νεράιδα Κοζάνης και μέχρι το Δάσκιο του νομού Ημαθίας η διαδρομή είναι ιδιαίτερα ήσυχη, καθόλου κίνηση, τόσο που παρακαλάς να δεις κάποιο ακόμα αυτοκίνητο. Από τα Ριζώματα Ημαθίας και πέρα αρχίζουν οι ταβέρνες και τα καφέ στα όμορφα ορεινά χωριά.  Κόσμος πολύς σ' αυτά και βέβαια γιατί όχι, όταν το κοψίδι είναι νόστιμο και εξόρμηση ίσον ταβέρνα και μπαράκι για τους περισσότερους. Όλα καλά ως εδώ και ο καθένας όπως αρέσκεται, αλλά αυτό το σκυλάδικο μας κάνει χουνέρια και μας κυνηγάει. Αλήθεια ποια είναι τα ποσοστά όσων δεν ακούν αυτή τη μουσική; Μάλλον μειοψηφία, ε;. Έχει γίνει η εθνική μας μουσική. Εμείς επιμένουμε και εκδράμουμε για να απολαύσουμε τη φύση, αποζητάμε την ησυχία, αφουγκραζόμαστε τους ήχους της φύσης, απολαμβάνουμε τα τοπία, τη θέα, τα χρώματα, τη βλάστηση. Η διαδρομή προσφέρεται. Και επειδή γνωρίζουμε τι συμβαίνει και πολλές φορές την έχουμε πατήσει, φροντίζουμε να παίρνουμε και κανένα ταπεράκι μαζί μας. 

Α, οι εποχές δεν άλλαξαν. Μόλις μπήκε το φθινόπωρο και αρκετά δέντρα άρχισαν ήδη να ρίχνουν τα φύλλα τους και να βάφουν το πράσινο του τοπίου με χρυσές και καφετιές πινελιές.

Medianeras του Gustavo Taretto (Μεσοτοιχίες)

"Το Buenos Aires αυξάνεται ανεξέλεγκτα και χωρίς σχέδιο. Μια πυκνοκατοικημένη πόλη σε μια στριμωγμένη χώρα. Μια πόλη στην οποία χιλιάδες κτίρια υψώνονται ως τον ουρανό. Χωρίς κανένα κριτήριο, δίπλα σ' ένα ψηλό ένα μικρό, δίπλα σ' ένα λογικό ένα παράλογο, δίπλα σ' ένα γαλλικό, κάποιο χωρίς κανένα στυλ. Αυτές οι ανωμαλίες ίσως μας αντικατοπτρίζουν απόλυτα. Αισθητικές και ηθικές ανωμαλίες, Αυτά τα κτίρια που δεν ακολουθούν καμιά λογική, δείχνουν κακό σχεδιασμό, ακριβώς όπως και οι ζωές μας. Δεν έχουμε ιδέα πώς θέλουμε να είναι. Ζούμε λες και το Buenos Aires είναι μια στάση. Δημιουργήσαμε μια "κουλτούρα" ενοίκων. Τα κτίρια γίνονται όλο και πιο μικρά για να κάνουν χώρο για ακόμα μικρότερα. Τα διαμερίσματα μετρώνται από τον αριθμό των δωματίων τους και κυμαίνονται από 5 δωμάτια με μπαλκόνια, παιδότοπο, δωμάτιο υπηρεσίας και αποθήκες μέχρι διαμερίσματα ενός δωματίου, τα γνωστά και ως σπιρτόκουτα. Ακριβώς όπως όλα τα χειροποίητα αντικείμενα, τα κτίρια κατασκευάζονται για να μας διαφοροποιούν. Υπάρχει μια μπροστινή και μια πίσω πλευρά. Ψηλά και χαμηλά διαμερίσματα. Οι προνομιούχοι έχουν το γράμμα Α ή μερικές φορές το Β. Όσο πιο πίσω στο αλφάβητο τόσο χειρότερο το διαμέρισμα. Το υποσχόμενο φως και η θέα σπάνια συμπίπτουν με την πραγματικότητα. 

Τι μπορεί να περιμένει κανείς από μια πόλη που γυρίζει την πλάτη στο ποτάμι της; Είμαι πεπεισμένος ότι οι χωρισμοί, τα διαζύγια, η ενδοοικογενειακή βία, η πληθώρα των καλωδιακών της σταθμών, η έλλειψη επικοινωνίας, η νωθρότητα, η απάθεια, η κατάθλιψη, η αυτοκτονία, οι νευρώσεις, οι κρίσεις πανικού, η παχυσαρκία, η υπερένταση, η ανασφάλεια, η υποχονδρία, το άγχος και η καθιστική ζωή οφείλονται σε αρχιτέκτονες και οικοδόμους.

Υποφέρω απ' όλες αυτές τις ασθένειες εκτός από την αυτοκτονία...."

Πόσο εύκολο είναι να βρεις σε μία πόλη εκατομμυρίων, έναν ακόμα άνθρωπο; Πόσο μάλλον, να βρεις επιτέλους τον εαυτό σου; Πόσοι είναι διατεθειμένοι να γκρεμίσουν τοίχους μέσα κι έξω; "Μεσοτοιχίες" ο τίτλος της ταινίας. Αν κατεβάζετε ταινίες, αξίζει να την δείτε.

Ηχορρυπαντικές εξορμήσεις στη φύση (Ορειβασία στον Κίσσαβο και στους καταρράκτες της Καλυψώς με Σ.Ε.Ο. Κοζάνης)

Ωραίες οι εξορμήσεις στα βουνά, αλλά η μετάβαση με τα λεωφορεία των ορειβατικών συλλόγων για κάποιους, έστω και λίγους, που δεν αντέχουν το σκυλάδικο μπορεί να είναι και μαρτυρική. Εννοείται ότι όσοι διαφωνούν ή διαμαρτύρονται γίνονται αντιπαθείς και γραφικοί. Ζούμε σε εποχή απίστευτων θορύβων, αν στα σκυλάδικα, που δεν σταμάτησαν να παίζουν στο πήγαινε και στο έλα, προσθέσουμε και τη μουσική από τα μπιτσόμπαρα, όταν μετά την ορειβασία φτάσαμε σε κάποια παραλία (τουλάχιστον στη συγκεκριμένη εξόρμηση του Σ.Ε.Ο. Κοζάνης, στις 26-8-2018) για μια βουτιά. Όσο κι αν απομακρυνθείς από τα μπαρ, ακόμα και 100 μέτρα μακριά απ' αυτά, η ηχορρύπανση είναι μεγάλη. Σ΄αυτά δεν παίζουν σκυλάδικα, αλλά ένα άλλο βασανιστικό είδος. "Μήπως έπρεπε να σας βάλουν κλασική;" Όχι, κύριοι, αλλά μη μας λοιδορείτε και περιγελάτε μόνο και μόνο επειδή ζητάμε αυτό που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο.

Το φαράγγι ή οι καταρράκτες της Καλυψώς στον Κίσσαβο

Και στον Κίσσαβο φαράγγι και καταρράκτeς της Καλυψώς ; Μα πού κατοικούσε τελικά αυτή η θεά που κράτησε κοντά της τον ναυαγό Οδυσσέα τόσα χρόνια που να μην του δίνουν πια χαρά οι χάρες της. Κι αν πλάγιαζε μαζί της το ΄κανε από ανάγκη, γιατί το ήθελε η όμορφη νύμφη, όχι εκείνος. Στην Ωγυγία δε συνέβαιναν όλα αυτά; Και πού βρισκόταν ο τόπος αυτός; Κάπου στη Δυτική Μεσόγειο λένε, κοντά στο Γιβραλτάρ, κοντά στη Μάλτα ή μήπως αλλού; Ποιος να ξέρει; Σίγουρο είναι ότι ο τόπος ήταν μαγικός, παραδεισένιος, μας τα λέει αυτά ο ποιητής, ο Όμηρος :

"...Γύρω από τη σπηλιά θρασομανούσε δάσος με λεύκες, σκλήθρες,

κυπαρίσσια μυριστά. Πουλιά με τα φτερά τους τεντωμένα,

πάνω στους κλώνους κούρνιαζαν: γεράκια,

κουκουβάγιες και μακρύγλωσσες θαλασσινές κουρούνες .

Κι εκεί μπροστά να περιβάλλει τη βαθιά σπηλιά

μια νιούτσικη και καρπερή κληματαριά, σταφύλια φορτωμένη.

Τέσσερις κρήνες στη σειρά να τρέχουν, στο πλάι η μια της αλληνής,

κι όμως η καθεμιά αλλού το γάργαρο νερό της να ξεδίνει.

Στις δυο μεριές λιβάδια μαλακά μ' άγριες βιολέτες

κι άγρια σέλινα. Κι ένας θεός αν έρχονταν εδώ,

κοιτάζοντας αυτό της ομορφιάς το θαύμα, θα γέμιζε

αγαλλίαση η ψυχή του...."

Κατά κάποιο τρόπο κάθε τέτοιος τόπος, κάθε επίγειος παράδεισος, απομακρυσμένος, μέσα σε δάση, κοντά σε πηγές, όμορφος τόσο που να τον χαίρεσαι με όλες τις αισθήσεις σου, θα μπορούσε να είναι η κατοικία της θεάς ή έστω το εξοχικό της, κοντά στην κατοικία και των υπόλοιπων θεών για να κουβεντιάζουν που και που τα δικά τους.

Μπορεί να ερχόταν εδώ η θεά Καλυψώ για να γιατρέψει τον πόνο της απόρριψης, μιας θεάς από έναν θνητό, κοντό και μπασμένο - είναι κι ο έρωτας τυφλός - που όλο δακρυσμένο στις ακτές τον έβρισκε. Κάπου τα νεύρα της! Κι όλα αυτά για την Πηνελόπη! Από γινάτι τον κράταγε, γυναικεία αντιζηλία, ερχόταν όμως στον Κίσσαβο να πάρει τις ανάσες της.

Ανάσες πήραμε κι εμείς κοντά στην όμορφη φύση, αν και εμάς τους αρχάριους μας βγήκε η γλώσσα από την κούραση για να φτάσουμε. Είχε κόσμο, πολλοί γνωρίζουν το μέρος και έρχονται (καλό να πληθαίνουν οι φυσιολάτρες, σκουπίδια να μην αφήνουν), αλλά οι καταρράκτες αυτή την εποχή δεν έτρεχαν, χρησιμοποιούν τα νερά των πηγών στα καστανοπερίβολα. 

Διαβάζω ότι η καλύτερη εποχή για να επισκεφτείς το φαράγγι της Καλυψώς είναι η άνοιξη, πιο πολλά νερά, ησυχία, αηδόνια ..., αλλά και όποτε, πάλι καλά είναι!

Βροχή στο δάσος

Ο ήχος της βροχής στο δάσος, κάπου στον Κίσσαβο, στην κάθοδο προς Κουτσουπιά. Με Σ.Ε.Ο ΚΟΖΑΝΗΣ, Κυριακή. 26-8-2018.

Κάστανα Μελοιβίας ή Κισσάβου

Κρατήστε την όρεξη σας για τον Οκτώβριο. Προς το παρόν τα κάστανα ωριμάζουν στον Κίσσαβο και κοσμούν το μαντίλι μια περαστικής ορειβάτισσας, ας πούμε. Εξόρμηση στον Κίσσαβο και στο φαράγγι της Καλυψώς με  τον Σ.Ε.Ο. Κοζάνης στις 26-5-2018.

Σταβάνγκερ στη ΝΔ Νορβηγία (Stavanger), Ταξίδι στη Νορβηγία το καλοκαίρι του 2018

Σταβάνγκερ στη ΝΔ Νορβηγία. Η τρίτη σε πληθυσμό πόλη της χώρας με 230.000 κατοίκους περίπου που ασχολούνται με την αλιεία, ανθεί ιδιαίτερα το εμπόριο ρέγγας, τη ναυτιλία, τη ναυπηγική βιομηχανία, τη βιομηχανία κονσερβοποίησης ψαριών, το πετρέλαιο, τον τουρισμό. Από το 1969 και μετά οι κοντινές πετρελαιοπηγές έφεραν πολύ χρήμα στην περιοχή, το Σταβάνγκερ μεγάλωσε, αναπτύχθηκε, οι κάτοικοι πλούτισαν, ήρθαν κι άλλοι να εγκατασταθούν, αλλά η πόλη παρέμεινε όμορφη και διατήρησε το χρώμα της. 

Εδώ τίποτα δε γκρεμίζεται, ούτε καλύβι, ούτε τα παλιά ξύλινα σπίτια - ακόμα κι αυτά που έχουν γείρει - αλλά συντηρούνται, αναστηλώνονται και κοσμούν τις πόλεις. Στην πόλη αυτή υπάρχουν πολλές ξύλινες ή άλλες, πολυτελείς οι περισσότερες, μονοκατοικίες και λιγότερες πολυκατοικίες (όπως εμείς τις γνωρίζουμε) και ψηλά κτίρια (τουλάχιστον όπου περπατήσαμε).

Ο καιρός κρύος, ο αέρας πολύς, τα καλοκαίρια τους μικρά κι ατέλειωτοι χειμώνες. Στο σαλόνι του ξενοδοχείου το τζάκι έκαιγε και πολύ μας άρεσε που πυρώσαμε τα χέρια μας στις 21 Ιουνίου.

Ιδιαίτερα αναπτυγμένος και ο τουρισμός στην πόλη και στην ευρύτερη πανέμορφη περιοχή με τα φιόρδ, τις λίμνες, τα όμορφα βουνά και τα περιπατητικά μονοπάτια. Στο λιμάνι του Σταβάνγκερ δένουν τεράστια κρουαζιερόπλοια και το χρήμα γενικώς κινείται. Λειτουργεί στην πόλη και ένα εντυπωσιακό Μουσείο Πετρελαίου και άλλα Μουσεία, φυσικά. 

Δυστυχώς μείναμε λίγο, κρυώσαμε πολύ και dum spiro spero στα ίδια μέρη να ξαναβρεθούμε.

Kulning. Ταξίδι στη Νορβηγία το καλοκαίρι του 2018

Στη διαδρομή Flam - Myrdal με το τουριστικό τραίνο (περίπου 20-21 χιλιόμετρα στα Νορβηγικά βουνά), σε κάποια στάση μας για να απαθανατίσουμε από κοντά τα νερά ενός μεγαλύτερου, ανάμεσα στους πολλούς, καταρράκτη, μας περίμενε μια έκπληξη. Ψηλά και δίπλα στον καταρράκτη μια αέρινη γυναικεία μορφή, μια Σκανδιναβή νεράιδα εμφανίστηκε από το πουθενά και άρχισε να τραγουδά ένα Kulning. Τι είναι τα Kulning; Αρχαία σκανδιναβικά μελωδικά καλέσματα στη φύση, πιο συχνά καλέσματα στα ζώα τους για να τα συγκεντρώσουν από την ελεύθερη βοσκή. Μαγικά! Και φυσικά δραματικά σ' ότι αφορά τη φασαρία και την οχλοβοή των τουριστών. "Είδαν πολλούς Κινέζους και τους έβαλαν κινέζικη μουσική" είπε κάποια. Απ' όλα έχει ο μπαχτσές και στις εκδρομές.

Ο Δαυίδ της Κοπεγχάγης (The Royal Cast Collection - Statens Museum for Kunst)

- Ο Δαυίδ, σωστά;

- Ακούω και στο Αλέξανδρος. 

- Χαχαχα ... πώς από δω ή μάλλον και εδώ, στην Κοπεγχάγη; 

-Το κτίριο πίσω μου ήταν παλιά αποθήκη στο λιμάνι για ζάχαρη και ρούμι, αλλά οι Δανοί δε γκρεμίζουν τίποτα που αποτελεί κομμάτι της ιστορίας τους, των δραστηριοτήτων τους στην πόλη και μπορεί να αξιοποιηθεί με οποιονδήποτε τρόπο. Κι ό,τι χτίζουν, το κατασκευάζουν έτσι που να μπορεί να αντέχει στο χρόνο και να παραμένει στους αιώνες. Έτσι η αποθήκη πίσω μου έγινε ένα είδος γλυπτοθήκης (The Royal Cast Collection - Statens Museum for Kunst ) με αντίγραφα αγαλμάτων και αναγλύφων από την αρχαιότητα ως την αναγέννηση, τα περισσότερα κατασκευασμένα από γύψο ή χαλκό, όπως η αφεντιά μου. 4000 χρόνια ιστορίας και τέχνης βρίσκονται εδώ για να έχουν πρόσβαση οι πολίτες στην παγκόσμια τέχνη. Εσείς γιατί έτσι; 

- Πώς, δηλαδή; (καμώθ'κα την ανήξερη) 

- Δυο τρία παραδείγματα θα σου πω - που να αφορούν και στην πόλη σου - για να μη σε κουράζω τουρίστρια πράμα. 

- Μας πήραν πρέφα και οι πέτρες, έστω ο χαλκός, σκέφτηκα. 

- Είχατε δυο αποθήκες εκεί που χτίσατε τη νέα Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης. Μπορούσαν να αξιοποιηθούν κι ας χτίζατε το νέο έργο αλλού. Είχατε κεντρική πλατεία πάνω στην κεντρική πλατεία και πάλι νέα κεντρική πλατεία. Ανεπίτρεπτα πολλές οι αναπλάσεις. Είχατε σιδηροδρομικές γραμμές που τις ξηλώσατε και θριαμβολογήσατε γι' αυτό. Σχεδόν αίσχος. Αν συνεχίσω, δε θα ξέρεις από πού να φύγεις. Είσαι και τουρίστρια, μη στο χαλάσω. 

- Δαυίδ ή Αλέξανδρε, ένα θα σου πω. Μ' έκανες παμπόρ'

Gullfoss (Golden falls). Ταξίδι στην Ισλανδία τον Ιούνιο του 2018

Gullfoss ή χρυσός καταρράκτης, γιατί έτσι φαίνεται, όταν τον φωτίζει ο ήλιος. Εμείς, τις δυο μέρες που ήμαστε στο Ρέκιαβικ και τη γύρω απ΄αυτό περιοχή, όχι μόνο δεν είδαμε ήλιο, αλλά βροχή σε όλες τις παραλλαγές. Αρκετή βροχή, πολλή βροχή, βροχή με αέρα, βροχή με το τουλούμι ... μουλιάσαμε στη βροχή, χαχαχα...., αλλά την καλή μας διάθεση δεν τη χάσαμε ούτε στιγμή, γιατί ό,τι βλέπαμε ήταν μοναδικό και σπάνιo και  νιώθαμε ευγνώμονες για την εύνοια της τύχης να το ζούμε.

Ο Daniel ή Mink (ο κινέζος οδηγός και ξεναγός μας) μας διηγήθηκε την ιστορία της Sigriður Tómasdóttir που στις αρχές του 20ου αιώνα χρησιμοποιώντας τις οικονομίες της κατέφυγε στα δικαστήρια προκειμένου να μη μετατραπεί ο καταρράκτης σε  υδροηλεκτρικό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας  και περάσει  στα χέρια  Άγγλων επενδυτών. Θεωρείται η πρώτη περιβαλλοντολόγος της Ισλανδίας και υπάρχει μνημείο αφιερωμένο σ΄αυτήν στο χώρο.

Ο καταρράκτης Gullfoss βρίσκεται στο φαράγγι του ποταμού Hvítá στη νοτιοδυτική Ισλανδία και εντάσσεται ως τουριστικός προορισμός στην εκδρομή που ονομάζεται  "χρυσός κύκλος". Είναι μεγάλος, εντυπωσιακός, ένας γίγαντας της φύσης που προκαλεί δέος. Όχι, δεν έχουν ανοίξει γύρω του κάθε λογής εμπορικά, καφέ, εστιατόρια. Δεσπόζει στο τοπίο , όπως του αρμόζει, και μόνον άνθρωποι απ΄όλο τον πλανήτη έρχονται να προσκυνήσουν τη μεγαλοσύνη του.

Παρά τα μπουφάν, τις αδιάβροχες πόντσο-σακούλες, τα σκουφιά και τις ομπρέλες βραχήκαμε. Όταν επιστρέψαμε στο βανάκι μας καθόμασταν πάνω στα βρεγμένα παντελόνια μας κι από την υγρασία τα τζάμια του αυτοκινήτου δεν έλεγαν να ξεθολώσουν. Βράχηκαν κι οι μηχανές μας και μόνον ο θεός της τύχης (μπατζανάκης του καταρράκτη), βοήθησε να μη χαλάσουν.

Βέβαια στο μουσικό βίντεο κλιπ στην αρχή της ανάρτησης (Artist: Live, album: Birds of Pray του 2003 ) οι δυο ερωτευμένοι νέοι δε διστάζουν να πέσουν με τα ρούχα τους στα νερά του Hvítá  και του Gullfoss για να ενωθούν, τι να σου κάνει ένα βρεγμένο παντελόνι για μια χώρα που αγάπησα (για όλες τα ίδια λέω) με την αγάπη σου στο πλάι. La vita e bella ούτως ή άλλως, ακόμα και με παλιόκαιρο.

Ξενάγηση στη ΒΔ Ισλανδία (περιστατικό)

" 'Ενα ποτηράκι τσίπουρο, αλκοόλ εν γένει, θα το πίναμε, κ. ξεναγέ" σκεφτήκαμε, όταν είδαμε τον ισλανδό ξεναγό μας με μικρά ποτηράκια μιας χρήσης που περιείχαν ένα διάφανο ποτό.

"Τι κι αν είναι πρωινή η ώρα, το κρύο το σηκώνει. Να ζεσταθεί το κοκαλάκι μας" σκεφτήκαμε, γιατί το κρύο είναι αρκετό στη βορειοδυτική Ισλανδία ακόμα και στο τέλος του Μαΐου.
Φευ, το ποτάκι ήταν νεράκι από τον πάγο που έλιωνε και σχημάτιζε ένα μικρό καταρράκτη στην πλαγιά του βουνού.

"Oh, it's something like tsipouro or raki, which are greek drinks ...." είπα εγώ με τα άψογα αγγλικά μου, χαχαχαχαχαχα .... "No, it is water from the source, very clean and tasty (!!!) ...." μου είπε και ήπια το δροσιστικό νεράκι. 

Πιο κάτω, σε ένα γήπεδο γκολφ (υπάρχουν αρκετά στην Ισλανδία), κάποιοι έπαιζαν. Παραδίπλα υπήρχε κάμπινγκ και κάποιοι κατασκήνωναν!!! Ισλανδοί αυτοί, έλληνες εμείς, διαφέρουμε.

Τους αγαπώ, μου άρεσαν τα φερσίματα τους, εννοείται αυτά που είδα κάτω από το πέπλο, τα αστεράκια και τα ροζ συννεφάκια της εκδρομής. Α, να μην ξεχνώ να τους ευχαριστώ. Takk fyrir, Ισλανδία και ισλανδοί, που είναι και η μοναδική λέξη που έμαθα και δεν ξεχνώ, γιατί την χρησιμοποίησα κάποιες φορές. Πολύ δύσκολη γλώσσα. Σκέτος γλωσσοδέτης. Το όνομα του ξεναγού, μετά την πέμπτη φορά, έπαψα να το ρωτώ, ντράπηκα.

Θερμοπίδακας Strokkur στην κοιλάδα Haukadalur στην Ισλανδία

                              

Γκέιζερ (Geysir), δηλαδή λυσσαλέος, λέγεται ο μεγαλύτερος θερμποπίδακας της Ισλανδίας και συνεκδοχικά όλοι. Σήμερα δεν εκρήγνυται τόσο συχνά και στα βίντεο βλέπετε το θερμοπίδακα με την ονομασία Strokkur που εκτοξεύει ζεστό νερό κάθε 6 -10 λεπτά, σε ύψος 15 - 40 μέτρων. Στεκόμασταν εκεί, σαν τα trollς της μυθολογίας τους (το τι κομψές εμφανίσεις κάναμε στην Ισλανδία, δε λέγεται, φαίνεται, χαχαχα...), για να δούμε το γεωλογικό αυτό φαινόμενο και να το απαθανατίσουμε. Παρά τον άσχημο καιρό παραμέναμε να δούμε τον θερμοπίδακα να εκρήγνυται καμπόσες φορές.

Η κοιλάδα Haukadalur, όπου και οι θερμοπίδακες, αλλά και ζεστές φυσικές πισίνες και φουμαρόλες μέσω των οποίων αναδύονται ζεστά θειούχα αέρια, είναι ένας από τους πιο επισκέψιμους τουριστικούς προορισμούς στην Ισλανδία και περιλαμβάνεται στην εκδρομή με την ονομασία "χρυσός κύκλος" (golden circle). Η περιήγηση αυτή περιλαμβάνει τα γκέιζερς, τον καταρράκτη Gullfoss, το ρήγμα μεταξύ Ευρώπης - Αμερικής, τη διαδρομή προς αυτά. Όλα ενδιαφέροντα και διαφορετικά από τις εικόνες που συνήθως βλέπουμε.

Κάποιοι χαρακτηρίζουν το ηφαιστειογενές τοπίο της Ισλανδίας σεληνιακό ή απόκοσμο ή αλλόκοτο. Γυρίστηκαν και σκηνές του Game of Thrones στη χώρα αυτή. Τι να πω; Εγώ ένιωθα ζεστά κι αν έκανε κρύο με βροχή, όλα μου φαίνονταν συναρπαστικά.. Είχαμε βέβαια κι έναν απολαυστικό οδηγό - ξεναγό στο βανάκι μας των 6 ατόμων, Κινέζο στην καταγωγή, παρακαλώ, ένα ψηλό παλικάρι 34 ετών που πήγε πριν δέκα χρόνια στην Ισλανδία για σπουδές (είναι πολύ φθηνά τα δίδακτρα) και παρέμεινε εκεί. Daniel έγινε ο κινέζος Mink, αγαπά την Ισλανδία ως πατρίδα του, γιατί και οι Ισλανδοί αγαπούν τους μετανάστες. Τραγουγούσε με την ωραία φωνή του ισλανδικά τραγούδια και μας ερμήνευε τους στίχους στα αγγλικά. Πολυτάλαντος, φιλικός, επεξηγηματικός, φιλότιμος, με πολύ χιούμορ, μας έκανε να νιώσουμε τόσο χαλαρά και ευχάριστα που όλα μου φαίνονταν γήινα, αλλά θα ξαναπώ διαφορετικά. Μας ξενάγησε και στο Ρέκιαβικ, παραπάνω ώρα απ΄αυτές που πληρώθηκε και μας έδωσε πολλές χρήσιμες πληροφορίες για όλα. 

Στη γύρω από την κοιλάδα Haukadalur περιοχή, λειτουργούν εγκαταστάσεις με θερμά ιαματικά λουτρά, εστιατόρια (με ωραίες ζεστές σούπες), καταστήματα σουβενίρ, ξενοδοχεία. Οι τουρίστες πολλοί και απτόητοι στα καιρικά φαινόμενα, πώς αλλιώς να κάνεις τουρισμό στην Ισλανδία, αν δεν είσαι αποφασισμένος να κρυώσεις, να βραχείς...; Εξάλλου οι περιπετειώδεις εκδρομές μένουν περισσότερο στη μνήμη μας και προϊόντος του χρόνου, συνήθως γελάμε με τις περιπέτειες αυτές. 

Για τα υπόλοιπα αξιοθέατα του "χρυσού κύκλου" σε άλλη ανάρτηση για να μην κουράζω. Είναι τόσα που θέλω να καταγράψω πρώτα πρώτα για μένα.

Η Ισλανδία με δυο λόγια

Αν μου έλεγαν να περιγράψω την Ισλανδία όσο πιο σύντομα μπορώ, με δώδεκα, ας πούμε, λέξεις, θα έλεγα: υπαλπική, μακρινή, απομονωμένη, διαφορετική, κρύα, βροχερή, παγωμένη, ηφαιστειογενής, ακριβή (για μας), ψαρότοπος, ανθρώπινη, πολιτισμένη.

Αν μου έλεγαν να την περιγράψω με δώδεκα περιφράσεις ή μικρές προτάσεις θα έλεγα: 

• ένας τόπος με γεωλογικά και φυσικά φαινόμενα διαφορετικά, που γι' αυτά κυρίως τον επισκέπτεσαι.
• με τοπία διαφορετικά απ' αυτά της υπόλοιπης Ευρώπης
• με μικρές πόλεις και οικισμούς (μεγάλη πόλη μπορεί να θεωρηθεί μόνο το Ρέκιαβικ)
• με μεγάλες μέρες ή μεγάλες νύχτες
• με μεγάλους χειμώνες, πάγους, χιόνια, κρύα, βροχές, "παλιόκαιρο" για όποιον είναι συνηθισμένος στη ζέστη
• με ανύπαρκτη σχεδόν εγκληματικότητα
• με βουνά, βουνά, βουνά ..., με λίμνες, λίμνες, λίμνες ..., με ποτάμια, ποταμάκια, ρυάκια ..., με καταρράκτες πολλούς, μεγάλους και μικρούς, με ηφαιστειογενή "λιβάδια", με τεράστιες εκτάσεις θερμών πηγών και παγετώνων
• με πάρα πολλές φάρμες ζώων και ψαριών και στα πιο μακρινά και απομονωμένα μέρη.
• με περιορισμένη πανίδα, πρόβατα, γελάδια, κότες, άλογα, αλεπούδες, αλλά πολλά πουλιά, αγριόπαπιες, γλαροπούλια, το χαρακτηριστικό πουλί φρατέρκουλα (puffin ή παπαγάλος της θάλασσας ή κλόουν του ωκεανού) και ό,τι άλλο δε γνωρίζω ή δεν πληροφορήθηκα. Περιορισμένη και η χλωρίδα. Λίγα δέντρα, δεν υπάρχουν οπωροφόρα, εκτός θερμοκηπίων, όποιος φυτεύει δέντρα μνημονεύεται, ενώ πιο πράσινη γίνεται η Ισλανδία κυρίως στο νότιο κομμάτι της και ειδικότερα στην περιοχή γύρω από το Ρέκιαβικ. ΝΑ δεν πήγαμε και δε γνωρίζω.
• με ξύλινα σπιτάκια σαν ζωγραφιά, παντού στην ύπαιθρο και στη Ντάουν Τάουν του Ρέκιαβικ (το παλιό κομμάτι της πόλης)
• με ραγδαία αναπτυσσόμενο τουρισμό την τελευταία δεκαετία και ψαροτουρισμό, καθότι η Ισλανδία είναι ψαρότοπος, κυρίως για σολωμούς και μπακαλιάρους.
• με ευγενικούς, ευαίσθητους, αντιρατσιστές και πολιτισμένους  Βίκινγκς

Αν μου έλεγαν να μιλήσω ελεύθερα για την Ισλανδία και την εκδρομή μας σ' αυτή, θα μπορούσα να γράψω κάποιες ιστορίες για όσα είδα και μου άρεσαν, όσα έπεσαν στην αντίληψη μου, όσα μας αφηγήθηκαν ντόπιοι ξεναγοί και όσα η καλή διάθεση του τουρίστα αποθηκεύει στην καρδιά και στο νου σαν τροφή για την καθημερινότητα που διεκδικεί τη μερίδα του λέοντος στις ζωές μας. Αυτά στο μέλλον. 

Peykjavik Ισλανδίας, κάπου κοντά στο Δημαρχείο της πόλης

- "Σκεπτόμενε Ισλανδέ (εσύ που ατενίζεις το Δημαρχιακό Μέγαρο του Reykjavik και τη λίμνη μπροστά απ'αυτό), πες μου, πώς γίνεται εσείς που "τρώγατε βελανίδια, όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες" να ζείτε σ' έναν κόσμο πιο ανθρώπινο κοινωνικά και πολιτισμένο απ' το δικό μας;"

-"Σαν να μη γνωρίζεις" μου είπε "άφταστοι στη διαφθορά, πρώτοι στην παράβαση των νόμων, πρώτοι στην ατιμωρησία, στο ρουσφέτι, με αδηφάγες τράπεζες, με απάνθρωπες και βρώμικες πόλεις, χωρίς σεβασμό για το περιβάλλον, τα μνημεία σας, το συνάνθρωπο ... "

- "Φτάνει" του είπα "έχουμε ήλιο, θάλασσα, όμορφα βουνά, νησιά, ωραίο κλίμα ..."

Μου πρόσφερε βελανίδια κι έφυγα.

Χαχαχα..., όχι δεν είναι άγγελοι -δεν υπάρχουν άγγελοι, σου λέω- όμως, αν εξαιρέσεις το κρύο, τους πάγους, τις μεγάλες νύχτες ...αυτό που τους όρισε το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της χώρας τους, τα πηγαίνουν καλύτερα από μας, αντιμετώπισαν καλύτερα και την οικονομική κρίση, προτίμησε η κυβέρνηση να σώσει τους πολίτες.

Διαμαρτυρία για το κουτσούρεμα των δέντρων της γειτονιάς μου κατακαλόκαιρα

Κε Δήμαρχε, 

απουσίασα από την Κοζάνη για κάποιες μέρες και επιστρέφοντας στο σπίτι μου, η πρώτη θλιβερή εικόνα και διαπίστωση ήταν ότι στη θέση των όμορφων, φουντωμένων, καταπράσινων και σκιερών δέντρων που βρίσκονταν ακριβώς απέναντι από το μπαλκόνι μου υπάρχουν δυο κορμοί δέντρων. Άδειασε κι ασχήμυνε η γειτονιά! Πάει η κλαίουσα ιτιά, που ακόμα κι ο εργολάβος της αντιπαροχής τη σεβάστηκε, γιατί το δέντρο έχει την ιστορία του. Πάει και η κατάφορτη μουριά που χόρταινε τα πετεινά του ουρανού και τους περαστικούς που γεύονταν τους νόστιμους καρπούς της. Λέρωναν τα μούρα τα μπαλκόνια μας, αλλά σιγά το πράγμα. Τα δέντρα άρρωστα δεν ήταν (το μοναδικό άρρωστο δέντρο στο δρόμο, μια φλαμουριά, δεν κλαδεύτηκε), ηλεκτροφόρα καλώδια δεν εμπόδιζαν (κλαδεύονταν με κάποια συμπόνοια γι' αυτό), γιατί άραγε κουτσουρεύτηκαν σ' αυτό το βαθμό; Το συνεργείο του δήμου που τα έκοψε, ισχυρίστηκε (μας είπαν οι περίοικοι) ότι υπήρχε αίτημα για κόψιμο (ποιανού συμπολίτη μας;) και απόφαση του δημοτικού συμβουλίου γι' αυτό, μάλιστα ότι χωρίς απόφαση του συμβουλίου, δεν πειράζουν ούτε φύλλο. Στον ίδιο δρόμο υπάρχουν άλλα δέντρα που έχουν κλαδευτεί, τα συγκεκριμένα, γιατί έχουν κουτσουρευτεί; Κε Δήμαρχε, θα μπορούσατε να δημοσιοποιήσετε αυτή την απόφαση για να δούμε ποιο το σκεπτικό και ποιοι την ψήφισαν, γιατί μας αφορά. 

Ντουμπρόβνικ

Οι Δαλματικές ακτές πανέμορφες, οι δρόμοι όμως που σε οδηγούν σ' αυτές, μέσα ή γύρω από τα όμορφα βουνά τους, στενοί κι επικίνδυνοι, επαρχιακό δίκτυο παλιότερων δεκαετιών. Σε κάποια σημεία σου κόβεται η ανάσα από φόβο αντικρίζοντας γκρεμουραίους, άλλες πάλι από την ομορφιά του τοπίου. Τα λίγα τούνελ τους παλιά κι αυτά και χωρίς φωτισμό. Είναι τέτοιο το οδικό δίκτυο που τα πρακτορεία ταξιδίων εκμεταλλεύονται την ύπαρξη πορθμείων και κόβουν δρόμο χρησιμοποιώντας φέρι.

Πολλά και τα σύνορα ακόμα στα Βαλκάνια, τελικά όμως, με τις ανάλογες καθυστερήσεις, φτάσαμε στη νότια Κροατία και πιο συγκεκριμένα στο Ντουμπρόβνικ. Πανέμορφο, φαίνεται και στις φωτογραφίες, και οπωσδήποτε χρειάζονται κάποιες ώρες (4-5) για να γυρίσεις την καστροπολιτεία, να επισκεφτείς κάποιο μουσείο, να πιεις ένα καφεδάκι, να τσιμπήσεις κάτι (υπάρχουν τα ακριβά και τα φτηνά). Εμείς επισκεφτήκαμε το παλιό μοναστήρι των Ιησουιτών και τα μικρά μουσεία που στεγάζει. Το ίδιο το κτίσμα ήταν πιο ενδιαφέρον από τις μικρές συλλογές αντικειμένων. 

 Μην ξεγελαστείτε από αρχηγό-συνοδό και λοιπούς ευφυείς του αρπάζειν και κάνετε την μίνι κρουαζιέρα γύρω από το νησάκι που διακρίνεται στα ανοιχτά του Ντουμπρόβνικ. Είναι σχεδόν όπως το βλέπετε κι από μακριά, εκτός αν έχετε όρεξη για βαρκάδα. Η ξενάγηση ήταν του τύπου: αυτό το ξενοδοχείο το έχτισαν Ρώσοι επιχειρηματίες, σ' αυτό μένουν σεΐχηδες με τα χαρέμια τους, δείτε αυτούς που λιάζονται γυμνοί.... Εντάξει, μας τα πήρες, άσε μας ήσυχους να θαυμάσουμε τουλάχιστον το τοπίο. Συμβαίνουν αυτά στις εκδρομές. Όπως και να σ' αφήνουν στο Ντουμπρόβνικ μια ολόκληρη μέρα για να ροκανίσουν το χρόνο, όταν σε κοντινή απόσταση, των 15-30 χιλ. υπάρχουν ένα σωρό ομορφιές που δεν είδαμε.

Πέραστ στο Μαυροβούνιο

Πέραστ , στο Μαυροβούνιο κι αυτό. Ένα από τα πολλά πανέμορφα παραθαλάσσια χωριά στον κόλπο του Κότορ που διατήρησε την ενετική του αρχιτεκτονική. Τίποτα δεν γκρεμίστηκε, σχεδόν όλα έμειναν όπως ήταν. Θα μπορούσαν να περιδιαβαίνουν τον παραθαλάσσιο δρόμο του δόγηδες και μαρκησίες μαζί με τους ντόπιους ψαράδες και τις κυράδες τους που σπεύδουν να τους εξυπηρετήσουν. Αλήθεια χρέωναν και τότε τόσο υψηλά τις υπηρεσίες τους; Από το Πέραστ ως την Παναγία των βράχων (νησάκι), λαμνοκόπι (τρόπος του λέγειν) λίγων μέτρων, 10 ευρώ το άτομο. Τα μουσεία, όπως και στο Κότορ, μικρά, με αξιοσέβαστο τίμημα. Για τόση ομορφιά, ήλιο, γαλανά νερά και ησυχία να δώσουμε και κατιτίς παραπάνω. Χαλάλι!

Κότορ, μια καστρούπολη στο Μαυροβούνιο

Κότορ στο Μαυροβούνιο ή Μοντενέγκρο. Μεσαιωνική καστρούπολη, χωμένη σ΄έναν τόσο βαθύ κόλπο που θυμίζει φιορδ (λέγεται φιορδ των Βαλκανίων), με οχυρωματικά έργα που ανεβαίνουν φιδωτά στο βουνό που τη στεφανώνει, κάποτε κάστρο απόρθητο, σήμερα τουριστικός προορισμός μαγευτικός και κάπως αλμυρός στις τιμές (βρίσκεις ωστόσο και πιο χαμηλές τιμές πέρα από τα πολύ κεντρικά σημεία). Λέγεται και νύφη της Αδριατικής ή διαμάντι των Δαλματικών ακτών (το διαμαντένιο κολιέ έχει κι άλλα όμορφα διαμάντια, αφού κι ο κατασκευαστής τον φυσούσε τον παρά. Περί Γαληνοτάτης Βενετικής Δημοκρατίας ο λόγος). Καταπράσινο βουνό, καθαρή θάλασσα, γιοτ, τεράστια κρουαζιερόπλοια, κόσμος και ντουνιάς να λιάζεται στα πλακόστρωτα σοκάκια και να απολαμβάνει στιγμές ρέμβης και περιηγητικής απόλαυσης.

Διασχίζοντας οδικώς την Αλβανία από το συνοριακό σταθμό της Κρυσταλλοπηγής ως τα σύνορα με το Μαυροβούνιο

" Πώς είναι να είσαι συνταξιούχος; "

" Πώς είναι να είσαι συνταξιούχος; " 

Η μόνιμη ερώτηση, όποιον γνωστό κι αν συναντήσω.

Δε μιλώ τόσο καιρό για να μη με ματιάξετε (χαχαχα...). Είστε σίγουροι, όσοι ρωτάτε και δουλεύετε, ότι θέλετε να μάθετε;

Με μια λέξη, είναι τέλεια! Ή, πιο ταπεινά, εμάς (με τον σύζυγο βγήκαμε παρεΐτσα) μας αρέσει και το απολαμβάνουμε (υγεία να έχουμε).

Τόνοι άγχους, πίεσης, έγνοιας, πνευματικής και σωματικής κόπωσης, εκνευρισμών, συγχύσεων, κακής διάθεσης ... ξέρετε, δε χρειάζεται να γίνω πιο αναλυτική, έχουν κάνει φτερά, τα στείλαμε στον αγύριστο, μπίτ'σαν.

Ηρεμία και ποιοτικός χρόνος, δώρα πολύτιμα στον εαυτό μας, μετά από πολλά χρόνια τρεξίματος και παράνοιας, αυτής του σύγχρονου τρόπου ζωής. Θυμάμαι ότι τον χρόνο τον έσπρωχνα, να 'ρθει το Σαββατοκύριακο, η αργία, το καλοκαίρι, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, οι διακοπές! Τώρα κάθε μέρα είναι γιορτή κι η σχέση μου με τον χρόνο έχει αποκατασταθεί. Δεν θέλω να περνάει, αλλά να ζω, όσο καλύτερα μπορώ, την όμορφη καθημερινότητα. 

Ξυπνητήρι, γιοκ. Χτυπούσε το άτιμο κάθε πρωί στις 6.30 ή νωρίτερα. Δεν το συνήθισα ποτέ, ηχούσε πάντα βάρβαρα και άπονα. Ότι θα ξυπνούσα μάλιστα και στις 9.00 ή στις 9.30 το πρωί και ότι θα διορθωνόταν ακόμα κι αυτό που λέμε βιολογικό ρολόι, δεν το περίμενα. 

Πρωινό, καφεδάκι, καθημερινές δουλίτσες (αυτές δε λείπουν), περπάτημα, μεσημεριανή σιέστα, ταινίες, βιβλία, χαζοφέισμπουκ, πολύ λιγότερος υπολογιστής, μικρές ημερήσιες, λίγες (μέχρι στιγμής) μεγαλύτερες εκδρομούλες ... αυτά περίπου, τίποτα παράξενο ή μεγάλο, αλλά κυρίως αυτή η αίσθηση της αυτοδιάθεσης, της ελευθερίας κινήσεων, της γαλήνιας (όχι ακύμαντης) και όμορφης ζωής. Υποχρεώσεις εξακολουθούν να υπάρχουν, στην κοινωνία ζούμε κι εμείς, αν και μακριά απ' ό,τι θεωρούμε τοξικό για μας, με τις επιλογές μας, γεμάτοι ευγνωμοσύνη για τη ζωή, που μέχρι στιγμής μας χαρίζει το πολυτιμότερο όλων, την υγεία  και αμήν για όλους, ασχέτως εργασιακού ή συντάξιμου βίου.

Όνειρα και σχέδια κάνουν και οι συνταξιούχοι (υπάρχουν, ακόμα,  και νέοι συνταξιούχοι, οπότε πόσο μάλλον). Τα πλάνα και τα σχέδια πολλά και μακάρι για μας και για όλο τον κόσμο να πραγματοποιούνται, έστω και με τα πολύ λίγα χρήματα που μας δίνουν (κακό χρόνο να 'χουν). Το πείραμα λέει ότι ο άνθρωπος ζει και με λιγότερα (όταν αναγκαστεί), αν προηγουμένως φρόντισε να τακτοποιήσει τη ζωή του με κάποια σύνεση. Από κει και πέρα είναι θέμα ζυγιάσματος. Τι βαραίνει στην πλάστιγγα για τον καθένα και βέβαια κριτηρίων συνταξιοδότησης, όπου ο κλοιός ολοένα στενεύει, από τη δουλειά και στον Αη-Γιώρ' (νεκροταφείο) δηλαδή.

Αυτά περίπου και εν τάχει. 

Γιορτή - μνημόσυνο στον πατέρα

Καιρό έχω να γράψω οτιδήποτε στο blog μου. Δεν μ' ευχαριστεί πια τόσο. Φάσεις.  Σήμερα, ας είναι καλά η μάνα μου,  θυμηθήκαμε πολλά για τον πατέρα μου που σαν σήμερα γιόρταζε. Θύμιο τον λέγανε, πάνε 35 χρόνια που πέθανε και για μας ήταν υπέροχος, σημαντικός, σπουδαίος. 

"Τέτοια μέρα ξυπνούσε πρωί και δούλευε ως το μεσημέρι. Το μεσημέρι τρώγαμε όλοι μαζί, με τις οικογένειες των αδελφών του, τις γιαγιάδες, πολλοί νοματαίοι. Θυμάσαι, παιδί μου;"

Θυμάμαι, μαμά. Συνέχισε.

"Περνούσαμε ωραία, τραγουδούσαν τα αδέλφια, τα παιδιά όλα σαν αδέλφια μεγαλώσατε ...Θυμάσαι;"

Θυμάμαι.

" Ύστερα ήθελε λίγο να ξαπλώσει. Όσο τον αφήνατε. Τα παιδιά της θείας, όταν ήταν μικρά ανέβαιναν πάνω του, στην κοιλιά του κι εκείνος τους έλεγε ιστορίες. Και μετά, θείο, πες κι άλλα. Κι έβρισκε κι έλεγε. Μ' ανοιχτό το στόμα τον ακούγατε τα μικρά. Φύγετε, μπρε, από πάνω του, θα τον σκάσετε τον άνθρωπο, έλεγε η γιαγιά, η μάνα του. Τα θυμάσαι αυτά;"

Τα θυμάμαι. Και μετά;

"Μετά, το απόγευμα ήθελε ν' αλλάξει. Έβαζε τα καλά του και περιμέναμε τους επισκέπτες. Τότε δεν ειδοποιούσαν, έρχονταν χωρίς πρόσκληση και κάθονταν μέχρι αργά. Και τραγουδούσαν και έψελναν... και σεις αργά πια καθόσασταν στην κουζίνα και λέγατε πότε θα φύγουν; Νυστάζατε. Έτσι, περνούσε τη μέρα της γιορτής του. Θυμάσαι;"

Θυμάμαι. 

Πολλά θυμηθήκαμε.

"Του μοιάζω, μαμά;"

"Στο χαρακτήρα του μοιάζεις, στην εμφάνιση είστε μιλέζκες κι εσύ κι οι αδελφές σου."

Τέτοια χαρά που σου μοιάζω και τόση συγκίνηση σήμερα, μπαμπά μου!

Να 'χα τα χρόνια σου, αχ, και να τα 'χα! Χρόνια πολλά, παιδί μου!

Long you live and high you fly

And smiles you"ll give and tears you"ll cry

And all you touch and all you see

Is all your life will ever be

Η εξέγερση του γκέτο της Βαρσοβίας

Είδαμε χθες βράδυ την ταινία Uprising (2001) που αναφέρεται στην Εξέγερση του γκέτο της Βαρσοβίας για την οποία θα παραθέσω, με συντομία, όσα διάβασα. Όχι, δεν κολλήσαμε στην Πολωνία, απλώς μαθαίνω κάποια βασικά πράγματα για την πολύπαθη χώρα που επισκεφτήκαμε τελευταία και τα αναρτώ και για όποιον άλλον ενδιαφέρεται.

• Η εξέγερση του γκέτο της Βαρσοβίας (με δυο λόγια, κυρίως γιατί η φρίκη δεν περιγράφεται) 

Πολλοί Εβραίοι στα γκέτο της ανατολικής Ευρώπης προσπάθησαν να προβάλουν αντίσταση κατά των Γερμανών και να οπλιστούν με λαθραία και αυτοσχέδια όπλα. Από το 1941 έως το 1943, σχηματίστηκαν παράνομα κινήματα αντίστασης σε περίπου 100 εβραϊκές ομάδες. Η πλέον γνωστή προσπάθεια Εβραίων να προβάλουν ένοπλη αντίσταση στους Γερμανούς εκδηλώθηκε στο γκέτο της Βαρσοβίας.

Το καλοκαίρι του 1942, περίπου 300.000 Εβραίοι εκτοπίστηκαν από τη Βαρσοβία στην Τρεμπλίνκα. Όταν οι μαρτυρίες για μαζικές δολοφονίες στο κέντρο εξόντωσης έφτασαν στο γκέτο της Βαρσοβίας, μια ομάδα επιζησάντων που αποτελείτο κυρίως από νεαρά άτομα δημιούργησε μια οργάνωση που ονομαζόταν Z.O.B. (από τα αρχικά των πολωνικών λέξεων Zydowska Organizacja Bojowa, που σημαίνει Εβραϊκή Οργάνωση Μαχητών). Η Z.O.B., υπό την ηγεσία του 23χρονου Mordecai Anielewicz, εξέδωσε διακήρυξη με την οποία καλούσε τον εβραϊκό λαό να αντισταθεί αρνούμενος να μεταβεί στα σιδηροδρομικά βαγόνια. Τον Ιανουάριο του 1943, οι μαχητές του γκέτο της Βαρσοβίας άνοιξαν πυρ εναντίον Γερμανών στρατιωτών ενώ αυτοί προσπαθούσαν να συλλάβουν κι άλλους κατοίκους του γκέτο για να τους εκτοπίσουν. Οι μαχητές χρησιμοποιούσαν ένα μικρό απόθεμα όπλων που είχαν φέρει κρυφά στο γκέτο. Μετά από μερικές ημέρες τα στρατεύματα υποχώρησαν. Αυτή η μικρή νίκη ενέπνευσε τους μαχητές του γκέτο να προετοιμαστούν για μελλοντικές αντιστασιακές ενέργειες.

Στις 19 Απριλίου 1943 γερμανικά στρατεύματα και η αστυνομία μπήκαν στο γκέτο, για να εκτοπίσουν τους εναπομείναντες κατοίκους του, σηματοδοτώντας την έναρξη της εξέγερσης του γκέτο της Βαρσοβίας. 750 μαχητές συγκρούστηκαν με τους βαριά οπλισμένους και άριστα εκπαιδευμένους Γερμανούς. Οι μαχητές του γκέτο κατόρθωσαν να αντέξουν σχεδόν ένα μήνα, στις 16 Μαΐου όμως η εξέγερση έληξε. Σταδιακά οι Γερμανοί είχαν καταφέρει να καταβάλουν κάθε αντίσταση. Από τους συλληφθέντες Εβραίους που ξεπερνούσαν τις 56.000, περίπου 7.000 εκτελέστηκαν, ενώ οι υπόλοιποι εκτοπίστηκαν σε στρατόπεδα.

Πηγή :  https://www.ushmm.org/outreach/el/article.php?ModuleId=10007745

Νόβισαντ (περαστικοί από την πόλη)

Φτάσαμε αργά το βράδυ στο Νόβισαντ (Novi Sad), ταλαιπωρημένοι και κατάκοποι, μετά από καθυστέρηση πέντε ωρών (ατελείωτες) στα σύνορα Ουγγαρίας-Σερβίας. Συναντήσαμε ουρές τουλάχιστον 5-6 χιλιομέτρων εκεί, κυρίως λόγω των Τούρκων που από τα μέσα Ιουλίου και τον Αύγουστο κατεβαίνουν μαζικά από τις Ευρωπαϊκές χώρες όπου δουλεύουν και ζουν στην πατρίδα τους. Οι Τούρκοι κατεβαίνουν μαζικά, αλλά οι υπάλληλοι που "ελέγχουν" τη διέλευση των καραβανιών (κι εμείς μέσα σ' αυτά) κυριολεκτικά κωλυσιεργούν. Κατάχρηση εξουσίας αλλά δε μπορείς να πεις κουβέντα, γιατί θα ταλαιπωρηθείς πολύ περισσότερο. Επιπλέον λυπηρό, ότι αυτοί (οι Τούρκοι κυρίως) που αναγκαστικά σέβονται τους κανόνες εκεί που δουλεύουν, μόλις ξεφύγουν από τον έλεγχο αυτό, γίνονται άλλοι άνθρωποι. Ένας απέραντος βρωμερός σκουπιδότοπος οι ουρές αυτές! Αν σκέφτεστε να ταξιδέψετε οδικώς προς τα βόρεια, αποφύγετε αυτή την περίοδο. Θα ταλαιπωρηθείτε πάρα πολύ.

Μπαίνοντας στη Σερβία και ειδικότερα στην επαρχία της Βοϊβοντίνα αρχίζει και το ταρακούνημα λόγω οδοστρώματος. Η Βοϊβοντίνα είναι επαρχία της Σερβίας και βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της χώρας, στην πεδιάδα της Παννονίας (που σημαίνει υγρός και νερό, λόγω των πολλών ποταμών που την διασχίζουν). Το Νόβι Σαντ είναι η μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσά της Βοϊβοντίνα και η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Σερβίας. Είναι χτισμένη στις όχθες του Δούναβη και ιδρύθηκε για να εξυπηρετεί ως ενδιάμεση στάση στις εμπορικές συναλλαγές.

Αλατωρυχείο Βιελίτσκα ή πώς ένα κολαστήριο μετατράπηκε σε ένα καταπληκτικό Μουσείο

Είχα δει κάποιες εικόνες για το αλατωρυχείο πριν το ταξίδι και είχα εντυπωσιαστεί από την εικόνα των πολυελαίων και των γλυπτών που είναι φτιαγμένα από ορυκτό αλάτι. Η επίσκεψη όμως στο ορυχείο με μάγεψε. Ο επισκέπτης της Πολωνίας και ειδικότερα της Κρακοβίας (βρίσκεται σε απόσταση περίπου 15 χλμ. από αυτήν) θα χάσει ένα μοναδικό θέαμα και μουσείο, αν δεν το δει.

Εκτείνεται σε εννέα υπόγεια επίπεδα και φθάνει σε βάθος τα 327 μέτρα, με περισσότερες από 2.040 αίθουσες και 300 χλμ. στοές. Η εξόρυξη του αλατιού της Βιελίτσκα γινόταν συνεχώς από τα μεσαιωνικά χρόνια και συγκεκριμένα από το 1290 μέχρι το 1996, οπότε και εξαντλήθηκαν τα αποθέματα αλατιού στο ορυχείο.

Η εξέγερση της Βαρσοβίας (με δυο λόγια)

Ήταν ο ένοπλος αγώνας για την απελευθέρωση της υπό γερμανικής κατοχής Βαρσοβίας και αποτελούσε μέρος της γενικευμένης εξέγερσης κατά της γερμανικής κατοχής στις πολωνικές περιοχές. Οι αντιστασιακοί πίστευαν ότι στην εξέγερση θα συμμετείχε ο Κόκκινος στρατός που εντός ολίγου έφτανε για να τους συνδράμει. Όμως η σοβιετική προέλαση σταμάτησε, αφήνοντας τους Πολωνούς ανυποστήρικτους. 

Ανήκει στους Σοβιετικούς η ευθύνη για την τραγωδία της Βαρσοβίας; Το ερώτημα δεν επιδέχεται μονοσήμαντες απαντήσεις. Οι δυνάμεις του  Ροκοσσόφσκι (Ρωσοπολωνός στρατηγός που εκπόνησε σχέδιο επίθεσης εναντίον της γερμανικής Ομάδας Στρατιών του Κέντρου - επιχείρηση «Μπαγκρατιόν» του Κόκκινου στρατού) είχαν εξαντληθεί μετά από προέλαση χιλιομέτρων σε εχθρικό έδαφος (Λευκορωσία - Βαλτική). Οι γραμμές ανεφοδιασμού τους είχαν επιμηκυνθεί τόσο που δεν λειτουργούσαν πια αποτελεσματικά. Έχοντας συναντήσει σθεναρή αντίσταση από τους Γερμανούς, ο Κόκκινος Στρατός δεν μπορούσε να καταλάβει τη Βαρσοβία τον Αύγουστο. Παρόλα αυτά τα στρατεύματα του Ροκοσσόφσκι μπήκαν στην Ανατολική Πολωνία διώχνοντας τους Γερμανούς από το Λούμπλιν και τελευταία ημέρα του Ιουλίου (1944) οι εμπροσθοφυλακές του έφτασαν στα περίχωρα της Βαρσοβίας.

Τότε όμως αρχίζει ένα από τα πιο μεγάλα δράματα που παίχτηκαν μεταξύ των κατ’ όνομα συμμάχων: Το δράμα της Βαρσοβίας.

Σε συνεννόηση με τη φιλοδυτική εξόριστη πολωνική κυβέρνηση του Λονδίνου, ο στρατηγός Ταντέους «Μπουρ» Κομορόφσκι, επικεφαλής των Πολωνικών αντάρτικων δυνάμεων της Άρμια Κραγιόβα (Στρατού του Εσωτερικού) κηρύσσει γενική εξέγερση στην πολωνική πρωτεύουσα  (1η Αυγούστου του 1944, ενδεχομένως με σκοπό τη δημιουργία προγεφυρώματος εναντίον των Σοβιετικών και αγνοώντας αυτά που ήδη είχαν συμφωνηθεί στη συμφωνία της Τεχεράνης, μεταξύ των οποίων ότι οι Σοβιετικοί δρούσαν σε «δικό» τους έδαφος.) 

Οι ρωσικές δυνάμεις, αντί να συνεχίσουν την προέλασή τους, υποχωρούν. Ο Στάλιν αρνείται την παροχή διευκολύνσεων στη βρετανική κι αμερικανική αεροπορία και σε καμιά περίπτωση δεν θέλει να αναλάβει τον κίνδυνο τεράστιων απωλειών κι αποτυχίας των σχεδίων του για να βοηθήσει τους Πολωνούς. Οι Γερμανοί καταπνίγουν την εξέγερση με πρωτοφανή αγριότητα. Όταν οι τελευταίοι μαχητές της εξέγερσης παραδίδονται (2 Οκτωβρίου), η Βαρσοβία είναι πια ένας σωρός από ερείπια. Κάπου 200.000 πολωνικές ζωές έχουν χαθεί.

Πίστεψαν ότι «όποιος νικήσει θα απελευθερωθεί, όποιος πεθάνει είναι ήδη ελεύθερος» (σύνθημα της εξέγερσης).

Σ' αυτά που πιστεύουν οι λαοί και θυσιάζονται, αν και οι θυσίες τους δεν είναι ποτέ αρκετές.

Πηγές: κυρίως  Το ιστολόγιο του Ρογήρου, Αθεόφοβος, κ.α. αναγνώσεις.

Νότια Βαλκάνια και αδέσποτα

Ούτε ένα αδέσποτο σκυλί δε συναντήσαμε σε εκδρομή μας βορειότερα του Νόβισαντ (Σερβία), σε Ουγγαρία, Σλοβακία, Τσεχία, Πολωνία και περπατήσαμε χιλιόμετρα, όχι μόνο σε μεγάλες πόλεις και τουριστικά σημεία, αλλά και σε μικρότερες πόλεις, σε χωριά σε πάρκα, σε άλση. Έχουν κι εκεί οικόσιτα ζώα οι άνθρωποι, αλλά δεν τα παίρνουν για ένα τέρμινο, ίσα για να κάνουν το κέφι τους, γιατί το επιβάλλει η μόδα ή για να επιδειχθούν ότι τάχα είναι "φιλόζωοι" (κατά τη γνώμη μου οι περισσότεροι στον τόπο μας). Εννοείται ότι πουθενά δεν είδαμε ακαθαρσίες ζώου, γιατί τις καθαρίζουν οι ιδιοκτήτες τους. Άλλη νοοτροπία και σ' αυτό, καλύτερη οπωσδήποτε. Μπορεί και οι αρχές να παίρνουν μέτρα που δε γνωρίζω.

Περαστικοί από Βουδαπέστη

Βουδαπέστη 2014, Βουδαπέστη 2017.

Βουδαπέστη το χειμώνα, Βουδαπέστη το καλοκαίρι.

Ψοφόκρυο το χειμώνα, ιδρώτας και ζέστη το καλοκαίρι.

Πανέμορφη όμως πάντα!

Το καλοκαίρι τίγκα στους τουρίστες. Πέσαμε και πάνω στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Υγρού Στίβου, οπότε ο κόσμος ήταν περισσότερος από το συνηθισμένο για την πόλη. Όλες οι φυλές του κόσμου εκεί, στο ιστορικό κέντρο της Βούδας και της Πέστης και κυρίως γύρω από τον Θεό Δούναβη που τις χωρίζει και τις ενώνει.

Στο ταξίδι μας αυτό η Βουδαπέστη ήταν ενδιάμεσος σταθμός στο δρόμο μας προς την Πολωνία, όμως πάντοτε υπάρχουν πράγματα να δεις και να κάνεις εκεί. Φτάσαμε αργά το βράδυ, αλλά μετά την τακτοποίηση στο ξενοδοχείο και το φαγητό, μια σύντομη νυχτερινή βολτίτσα για μπιρίτσα στην Πέστη και δίπλα στο Δούναβη την κάναμε (την γνωστή κρουαζιέρα με τα ποταμόπλοια την είχαμε κάνει στο χειμωνιάτικο ταξίδι μας).
Η εικόνα της Βουδαπέστης το καλοκαίρι είναι τελείως διαφορετική απ' αυτήν του χειμώνα. Τότε περπατούσαμε σχεδόν μόνοι και παγωμένοι, παρέα με τα πολύ όμορφα μπρούντζινα αγάλματα που είναι στημένα σε διάφορα σημεία, δίπλα στο Δούναβη κυρίως, τώρα δεν χωρούσαμε ή δεν βρίσκαμε τραπέζι να καθίσουμε. Ψόφιοι από κούραση, από ένα σημείο και μετά, θέλαμε να γυρίσουμε για ύπνο. Στη βολτίτσα μας συναντήσαμε και έναν Έλληνα της διασποράς, τον Ν.Δ. (παιδί γονιών πολιτικών προσφύγων του εμφυλίου) κάτοικο Βουδαπέστης, που μας πλησίασε, γιατί άκουσε ελληνικά και μας μίλησε για πολλά. Μας συνέστησε να διαβάσουμε και το βιβλίο της BARBARA JELAVICH για την ιστορία των Βαλκανίων (στα υπόψη).